Πριν δώσουμε πληροφορίες για το αρχοντικό του Λασσάνη, καλό είναι να γνωρίσουμε τον κάτοχο του Αρχοντικού, τον λόγιο Κοζανίτη, Γεώργιο Λασσάνη. Ήταν γιος του Ιωάννη Λάσκου-Σαπουντζή και της Κατερίνας Χατζηκλήμου από τα Άγραφα. Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1793. Έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία, καθώς Αλβανοί ληστές σκότωσαν τον πατέρα του κατά την επιστροφή του από τη Βιέννη. Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη γενέτειρα Κοζάνη με διδασκάλους τον Γεώργιο Λούιο και Γεώργιο Γιαννάκη. Διακρίθηκε για την ευφυΐα και τις καλές του επιδόσεις. Σε ηλικία 20 χρονών ο Λασσάνης εγκαταλείπει την Κοζάνη και εγκαθίσταται στη Πέστη. Εργάστηκε ως καθηγητής στην Σχολή της Οδησσού μαζί με τον Γεώργιο Γεννάδιο από το Βουκουρέστι. Εισήγαγε την αλληλοδιδακτική μέθοδο διδασκαλίας, που εφαρμοζόταν ήδη στη γερμανική εκπαίδευση. Στη Λειψία, ο Γεώργιος Λασσάνης ήρθε σε επαφή με Έλληνες εμπόρους και λόγιους της Διασποράς. Επηρεάστηκε από τους λόγους του Γερμανού φιλοσόφου Γιόχαν Φίχτε. Η επίδραση που δέχτηκε κατηύθυνε τη σκέψη του προς την ελληνική ανεξαρτησία. Ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας δραστηριοποιήθηκε για την προώθηση των σχεδίων της. Ταξίδευε σε άλλες ρωσικές πόλεις(Μόσχα, Αγ. Πετρούπολη), για να έρθει σε επαφή με μέλη των Ελλήνων Ομογενών. Ο Γεώργιος Λασσάνης, λοιπόν, συμμετείχε στην επανάσταση του 1821 και ήταν συνεργάτης του Αλέξανδρου Υψηλάντη, βοήθησε στην προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους κατέλαβε υψηλά αξιώματα. Ανέπτυξε πλούσια πνευματική και πολιτική δράση, σημαντική συγγραφική παραγωγή, δημοσίευσε άρθρα σε εφημερίδες, συνέταξε σχολικά συγγράμματα, μετέφρασε Γερμανούς συγγραφείς, έγραψε και σκηνοθέτησε τραγωδίες.
Το αρχοντικό, τώρα, ήταν χτισμένο μέσα σε μια μεγάλη ιδιοκτησία και προστατευόταν από μια ψηλή πέτρινη μάντρα. Στο ισόγειο της, όπου έμενε η οικογένεια κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών, υπάρχουν δύο κύριοι χώροι, ο ένας είναι για την υποδοχή των ξένων (ο καλός ή ο μπας οντάς) και ο άλλος είναι ο καθημερινός χώρος (το χειμωνιάτικο). Συμπληρώνουν το ισόγειο δύο βοηθητικοί χώροι, μια μεγάλη αποθήκη, ο μαγαζές και ένα κελάρι. Στον όροφο τον οποίο έμενε η οικογένεια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, υπήρχαν δύο οντάδες, ένα κελάρι και καλοκαιρινός χώρος υποδοχής ξένων. Επίσης υπήρχε ένα μεγάλο θολωτό υπόγειο, κατά την ανατολική προέκταση της κάτοψης. Το υπόγειο χρησίμευε για την αποθήκευση αγροτικών προϊόντων αλλά και σαν κρυψώνα σε ώρα κινδύνου.
Κάτοψη ενός Κοζανίτικου αρχοντικού
Το ιστορικό κτήριο έχει αποκατασταθεί από το Δήμο Κοζάνης. Σήμερα στο αρχοντικό στεγάζεται η Δημοτική βιβλιοθήκη Κοζάνης. Η Δημοτική βιβλιοθήκη Κοζάνης έχει πολλά και ενδιαφέροντα εκθέματα. Το πιο ξεχωριστό είναι μια πρωτότυπη Χάρτα της Ελλάδας του Ρήγα Βελεστίνλη (Φεραίου). Στο αρχοντικό του Λασσάνη φιλοξενούνται, επίσης, πολλές περιοδικές εκθέσεις, ενώ διοργανώνονται ημερίδες, ομιλίες, διαλέξεις και σεμινάρια.
Γράφει η Ευαγγελία Ζτούπα Γ1
Πηγές
«Γεωργιος Λασσάνης (1793 – 1870). Ο Κοζανίτης λόγιος και αγωνιστής της παλιγγενεσίας» Γεώργιος χρ. Αλευράς δρ. νεότερης οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας πανεπιστημίου Ιωαννίνων
