Ο προπονητής στίβου Χάρης Πετρόπουλος μίλησε αποκλειστικά στο περιοδικό μας για τον αθλητισμό και τη σημασία του και ειδικότερα για τον ρόλο του στίβου στη ζωή των νεαρών αθλητών.
- Ποια είναι η φιλοσοφία σας για τον στίβο και τι τον κάνει τόσο ξεχωριστό σε σχέση με άλλες αθλητικές δραστηριότητες;
- Ο στίβος καταρχάς εμπεριέχει όλον εκείνο τον ατομικό, αλλά και μικροκοινωνικό, καθημερινό αγώνα, που τον καθιστά ένα διαρκές μάθημα και καθρέφτισμα της ίδιας μας της ζωής. Είναι δύο ώρες από την καθημερινότητά μας, που όμως λόγω της έντασης την καθορίζουν και την διαμορφώνουν. Ατομικά, ο αθλητής προσπαθεί να ξεπεράσει στην προπόνηση, δηλαδή σε καθημερινή βάση, τα όριά του. Μαθαίνει υποσυνείδητα να αγωνίζεται να γίνει καλύτερος άνθρωπος όχι όμως απαραίτητα εκ του αποτελέσματος κάποιων εξετάσεων ή κρίσεων, αλλά μέσω της καθημερινής τριβής και βιωμάτων. Μικροκοινωνικά ο αθλητής πετυχαίνει μόνο μέσω της συνεργασίας. Κι ίσως η συνεργασία να μην είναι τόσο πλατιά όσο στα ομαδικά αθλήματα, αλλά είναι πολύ πιο βαθιά, αφού στον στίβο ο αθλητής αφήνεται ολοκληρωτικά στα χέρια του προπονητή, τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε σωματικό επίπεδο, άλλες φορές με θαυμαστά και άλλες φορές με βαθιά τραυματικά αποτελέσματα.
Όσον αφορά τη σύγκριση με άλλα ατομικά αθλήματα, το σύνθετο αγώνισμα του επτάθλου στις γυναίκες και του δεκάθλου στους άνδρες, με το οποίο ασχολούμαι προπονητικά τα τελευταία χρόνια, κρύβει έναν θησαυρό που όμοιό του δεν βρίσκεις σε άλλο άθλημα. Δεν χρειάζεται να είσαι ο πιο γρήγορος, δεν χρειάζεται να πηδάς πιο ψηλά από όλους, δεν χρειάζεται να έχεις την καλύτερη αντοχή ούτε τη μεγαλύτερη δύναμη. Αυτό που χρειάζεσαι είναι μια πολύπλευρη εκπαίδευση, που θα σε κάνει να αντέξεις μια μακροχρόνια δοκιμασία. Κάπως έτσι δεν είναι κι η ζωή μας άλλωστε;
- Ποια είναι τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας αθλητής για να διαπρέψει στον στίβο;
- Πρέπει να διαθέτει πείσμα ή καλύτερα επιμονή, προσήλωση στο στόχο που έχει θέσει και αυτοδιάθεση σε προσωπικές θυσίες (ειδικά στην ευαίσθητη εφηβική ηλικία), θάρρος σε δύσκολες καταστάσεις και συνθήκες, πίστη στις δυνάμεις του, σωματική και συναισθηματική σκληράδα, όπου χρειάζεται, μα πάνω απ’ όλα αγάπη γι’ αυτό που κάνει. Μόνο αυτή θα προστατέψει και θα γιγαντώσει όλα τα παραπάνω.
- Ποιες είναι οι πιο συχνές ανησυχίες που εκφράζουν οι αθλητές σας και πώς τις διαχειρίζεστε;
- Η πιο συχνή φράση, που ακούει ένας προπονητής ιδιαίτερα από πιο μικρούς σε ηλικία αθλητές, είναι το «δεν μπορώ». Η εσωτερική άρνηση για παραπάνω προσπάθεια πηγάζει συνήθως από την έλλειψη αυτοπεποίθησης ή πιο στιγμιαία από το άγχος που μπορεί να δημιουργήσει μια δύσκολη προπόνηση. Η δεύτερη περίπτωση είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμη από την πλευρά του προπονητή, αφού με κάποια «τρικ», όπως π.χ. υποβάθμιση της σπουδαιότητας της άσκησης ή σταδιακή αναβάθμιση της δυσκολίας της, μπορεί να «ξεγελάσει» τον αθλητή του. Στην πρώτη περίπτωση, όμως, είναι συχνά πιο βαθιές οι ρίζες του προβλήματος κι έχουν να κάνουν με τον χαρακτήρα του αθλητή, με το περιβάλλον του ή και με ανεπιτυχή αποτελέσματα κάποιων αγώνων. Εκεί χρειάζεται μια πιο χρονοβόρα διαδικασία ανύψωσης ηθικού και πίστης, μια διαδικασία συνεργασίας με όλο το κοινωνικό περιβάλλον (οικογενειακό, σχολικό και φιλικό), που μπορεί να πάρει και χρόνια για να αποδώσει καρπούς.
- Πώς προετοιμάζετε τους αθλητές σας για τους σημαντικούς αγώνες;
- Υπάρχουν δύο κατηγορίες αθλητών: οι αθλητές αγώνων και οι αθλητές προπόνησης. Στους αθλητές αγώνων το έργο του προπονητή είναι σχετικά εύκολο, αφού η έλλειψη άγχους και κυρίως η έκρηξη της αδρεναλίνης δίνουν φτερά στα πόδια τους και χρειάζεται ένα μόνο μικρό «ψυχολογικό σπρώξιμο» για να τους απογειώσει. Στους αθλητές προπόνησης τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα. Αυτά τα παιδιά στη «θέα» ενός αγώνα, και ειδικά ενός σημαντικού αγώνα, «κοκκαλώνουν» υπό την επήρεια του άγχους. Ο προπονητής πρέπει σ’ αυτές τις περιπτώσεις να μην δίνει υπεραξία στους αγώνες, έτσι ώστε να αντιμετωπίζονται από την πλευρά των αθλητών, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, σαν μια καθημερινή, διασκεδαστική, και χωρίς κάποια σπουδαία βαρύτητα, προπόνηση.
- Πόσο σημαντικό είναι να προσαρμόζετε το πρόγραμμα προπόνησης σε κάθε αθλητή ξεχωριστά;
- Σε αντίθεση με τα ομαδικά αθλήματα, όπου σε ερασιτεχνικό τουλάχιστον επίπεδο υπάρχει σε μεγάλο βαθμό μαζικοποίηση της προπόνησης, στον στίβο είναι αναγκαίο από την ηλικία των 12 έως 14 ετών να υπάρξει μία μετάβαση στην εξειδίκευση του αθλητή στο πεδίο που αναδεικνύονται περισσότερο τα ατομικά του χαρακτηριστικά. Αυτό οδηγεί αναπόφευκτα σε ολιγομελή τμήματα, όπου ο προπονητής προσπαθεί να ταιριάξει αθλητές με παρεμφερή χαρακτηριστικά. Όσον αφορά βέβαια τα σύνθετα αγωνίσματα (έπταθλο-δέκαθλο), που εμπεριέχουν σχεδόν όλο το φάσμα των στιβικών αγωνισμάτων και η εξειδίκευση δεν υφίσταται σε μεγάλο βαθμό, ο αριθμός των αθλητών ανά γκρουπ πρέπει να είναι ακόμα πιο μικρός (1-3), αφού ο χρόνος για τεχνικές διορθώσεις στο κάθε αγώνισμα είναι πολύ περιορισμένος και πολύτιμος. Ο βαθμός της προσαρμογής του προπονητικού προγράμματος σε κάθε αθλητή ξεχωριστά έχει να κάνει και με τα προσωπικά χαρακτηριστικά, όχι μόνο σωματικά (π.χ. ένας αθλητής να έχει ανάγκη μεγαλύτερης βελτίωσης της δύναμης, ενώ ένας άλλος της ταχύτητας), αλλά και πνευματικά, όπως ταχύτητα απορρόφησης των οδηγιών, προσαρμοστικότητα σε νέες ασκήσεις, διαχείριση δυσκολιών κ.α..
- Πώς δημιουργείτε ένα θετικό και υποστηρικτικό περιβάλλον για τους αθλητές σας;
- Όπως παντού, έτσι και στον αθλητισμό, η απλή μετάδοση γνώσεων δεν αρκεί για να ανάψει η σπίθα, που μετά από χρόνια θα οδηγήσει στην πραγματική αγάπη για το αντικείμενο με το οποίο ασχολείσαι. Χρειάζεται να διδάξεις την αφοσίωση, με προσωπικές θυσίες να δώσεις το παράδειγμα, να δημιουργήσεις ένα κλίμα οικογένειας που δεν θα αφορά μόνο τον αθλητισμό, να εμπιστευτείς για να σε εμπιστευτούν, να πεις «κοίτα, το κάνω κι εγώ στα πενήντα μου, γιατί μου δίνει τόσα πολλά που δεν θέλω να χάσω ποτέ», να μην κουνάς το δάχτυλο του υπερόπτη, να πέφτεις συχνά στο ίδιο επίπεδο κι έτσι να χτίζεται η φιλία. Μια φιλία που θα ‘ρθει να δει τι κάνεις 20 χρόνια μετά και θα σου δώσει δύναμη να συνεχίσεις.
Ιωάννα-Ελευθερία Ευαγγελέλλη- Σοφία Καμπουρέλλη (μαθήτριες του Α1)
