Καταλήψεις, συλλαλητήρια, πορείες, δημοσιεύσεις,τικ τοκ. Όλοι μας κάπως έχουμε ακούσει για το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων και τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει. Τι σημαίνει τελικά η ιδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων;

Αρχικά το βρίσκω απαραίτητο να ξεκαθαρίσω ότι, όχι, δεν θα ιδιωτικοποιηθούν όλα τα πανεπιστήμια, ούτε θα σταματήσουν να υπάρχουν τα δημόσια. Σημαίνει όμως ότι από το 2024-25 θα επιτρέπεται η ίδρυση πανεπιστημίων από ιδιώτες. Η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι παράκαμψη του άρθρου 16 του συντάγματος, το οποίο δηλώνει ρητά ότι η ανώτατη εκπαίδευση πρέπει πάντα να είναι δημόσια και να μην παρέχεται από ιδιώτη. (Παρ 8. Nόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Kράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ” αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους. H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.)Ανεξάρτητα όμως με το αν συμφωνούμε ή όχι με το νομοσχέδιο,το ότι κατατέθηκε  συνεπάγεται αντισυνταγματική δράση της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση, παρ’ όλα αυτά,  ισχυρίζεται ότι στην πραγματικότητα το νομοσχέδιο δεν προσκρούει στο σύνταγμα και ουσιαστικά υποστηρίζει πως υπάρχει άλλος τρόπος ανάγνωσης του άρθρου, ενώ σύμφωνα με συνταγματολόγους, δεν υπάρχει άλλη ερμηνεία του συντάγματος από αυτή που όλοι καταλαβαίνουμε διαβάζοντάς το.

Παράλληλα, θεωρείται ότι το άρθρο 16 είναι αναχρονιστικό, επειδή είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο χωρίς ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κάτι τέτοιο μπορεί μεν να ισχύει, αλλά, αν κοιτάξουμε καλύτερα, θα δούμε πως δεν είναι αρνητικό. Με τα στοιχεία της EUROSTAT, στην Ευρώπη, πάνω από 83% των φοιτητών, φοιτούν σε δημόσια πανεπιστήμια. Στην Ελλάδα, το Λουξεμβούργο, τη Δανία, την Ιρλανδία και την Ολλανδία το ποσοστό αγγίζει το 100%. Σε άλλες εννέα χώρες το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 85 και 93%. Σε όλες τις χώρες όπου λειτουργούν ιδιωτικά πανεπιστήμια, η βασική χρηματοδότηση έρχεται από το κράτος, με εξαίρεση την Κύπρο. Αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα που θα έπρεπε να πήγαιναν στα ήδη υποχρηματοδοτούμενα δημόσια πανεπιστήμια τα επόμενα χρόνια θα χρησιμοποιηθούν για την ίδρυση των ιδιωτικών. Όμως, 15.000 φοιτητές έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα από την Κύπρο, για να σπουδάσουν σε ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, δηλάδη οι φοιτητές που έχουν την επιλογή ανάμεσα σε δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια συνήθως διαλέγουν τα δημόσια.  Η αλήθεια είναι ότι τα  ιδιωτικά πανεπιστήμια με την έννοια που προτείνεται να έρθουν στην Ελλάδα, ως παραρτήματα μεγάλων πανεπιστιμίων, είναι ελάχιστα στον κόσμο.

Ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, ανέφερε ότι ήδη υπάρχει ενδιαφέρον για την ίδρυση παραρτημάτων πανεπιστημίων από το εξωτερικό (Yale, Josh Hopkins University, Rochester Institute Of Technology) όπως υπάρχουν σε άλλες χώρες, π.χ. Κίνα, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κτλ. Και, ναι, η Κίνα , η χώρα με τα περισσότερα ξένα campus, έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε αριθμό δημοσιεύσεων και έχει εξελιχθεί στην πρώτη χώρα σε ερευνητική δραστηριότητα, δείχνοντας γενικά τη θετική πλευρά των παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων.  Παρέλειψε όμως να αναφέρει, ότι τα παραρτήματα των μεγάλων αυτών πανεπιστημίων είναι πολύ πιο κάτω στις κατατάξεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από ό,τι τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια (έχουν αξιοπρεπείς θέσεις στις διεθνείς κατατάξεις, με το ΕΚΠΑ πρόσφατα 16ο στην Ευρώπη και 89ο παγκοσμίως) και έρχονται σε αντίθεση με τα μητρικά πανεπιστήμια που είναι στην 10αδα- 50αδα στις κατατάξεις. Μάλιστα, τα τέσσερα παραρτήματα του Rochester Institute Of Education δεν είναι σε καμία κατάταξη, ενώ το παράρτημα του Yale στη Σιγκαπούρη θα κλείσει το 2025, παρά τη χρηματοδότηση της εκεί κυβέρνησης σε αυτό.

Τα στοιχεία της UNESCO δείχνουν ότι το 2021 οι καταγεγραμμένοι Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό ήταν 40.595. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι σε μεταπτυχιακά προγράμματα και πάνω, με σκοπό να μείνουν στο εξωτερικό και έχουν την οικονομική δυνατότητα να πάνε σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αυτοί οι περίπου 40.000 φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό θα γυρίσουν πίσω στην Ελλάδα με την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Πρόκειται ουσιαστικά για τους Έλληνες φοιτητές που δεν βρήκαν θέση στα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια που ήθελαν. Η κυβέρνηση κυρίως αναφέρεται στους φοιτητές που σπουδάζουν στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Κύπρο. Και είναι αλήθεια ότι υπάρχουν μαθητές που φοιτούν σε αυτές τις χώρες οι οποίοι, εάν είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν στην Ελλάδα σε παραρτήματα των πανεπιστημίων που υπάρχουν ήδη, θα το έκαναν κατευθείαν. Το θέμα είναι ότι όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα παραρτήματα πανεπιστημίων που προβλέπει η κυβέρνηση να φέρει δεν έχουν καμία σχέση με τα ίδια τα πανεπιστήμια, θέλουν μεγάλη επένδυση από το κράτος για να επιτύχουν και είναι κερδοσκοπικά.

Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι αναμφίβολα αγχωτικές και βασανιστικές για όλους μας. Ωστόσο αποτελούν ένα θεσμό της χώρας όπου υπάρχει απόλυτη ισότητα των πολιτών. Η βάση για την Ιατρική Αθήνας είναι 19.000 μόρια. Σε μια ιδιωτική σχολή ιατρικής θα μπορεί κάποιος να μπει αν έχει τα δίδακτρα  και αν «ο εν λόγω όρος πρόσβασης ταυτίζεται με το χαμηλότερο μέσο όρο ΕΒΕ των επιστημονικών πεδίων, πολλαπλασιαζόμενο με συντελεστή 0.8″, όπως διευκρίνισε το υπουργείο. Αυτό με βάση τα περυσινά δεδομένα σημαίνει ότι θα μπορεί να μπει κάποιος σε ιδιωτική Ιατρική σχολή, αν πιάσει ΕΒΕ …7,39.

Αυτό το νομοσχέδιο, ψηφίστηκε με 159 ψήφους. 158 από τις ψήφους της ΝΔ, η μία  από τους Σπαρτιάτες. «Όχι» ψήφισαν 129 βουλευτές, «παρών» 11, από τα υπόλοιπα κόμματα. Σε σύνολο 299 ψηφισάντων. Παρά τις πολλαπλές αντιστάσεις της πλειοψηφίας, παρά την αντισυνταγματικότητα της δράσης αυτής, η κυβέρνηση πέρασε το νέο νόμο.