Αναμφίβολα, στη σημερινή εποχή, η νεανική εγκληματικότητα αποτελεί ένα κυρίαρχο κοινωνικό πρόβλημα που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και η επίλυση του είναι αναγκαία. Άλλωστε, καθημερινά ενημερωνόμαστε σχετικά με νέα περιστατικά εφηβικής παραβατικότητας και βίας και μένουμε άναυδοι από τις ανατριχιαστικές περιγραφές των εγκλημάτων. Αναλυτικότερα, με τον όρο νεανική εγκληματικότητα, εννοούμε το σύνολο όλων των παραβατικών πράξεων που διαπράττονται από ανηλίκους, σε μια ηλικία που αποτελεί περίοδο έκρηξης για τις εγκληματικές δραστηριότητες.
Η ανησυχητική αύξηση των υποθέσεων βίας εξακριβώνεται μέσα από πρόσφατα στοιχεία που παρατίθενται από την αστυνομία. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Εγκληματολογίας Παν/μίων Αθηνών και Λευκωσίας Νέστωρ Κουράκης, το 2020 έχουν καταγραφεί 16 ανθρωποκτονίες, 32 βιασμοί και 486 ληστείες από νέους. Ωστόσο, οι συγκεκριμένες υποθέσεις αυξήθηκαν κατά 60% σε λιγότερο από 3 έτη και το 2023 ανέρχονταν στις 6.780. Ακόμη χειρότερα και πιο απογοητευτικά είναι τα δεδομένα για το τρέχον έτος, 2024, καθώς μέσα σε 8 μήνες σημειώθηκαν περίπου 9.000 συλλήψεις παραβατών, ποσό 50% μεγαλύτερο από το 2023.
Τα αίτια που ενδεχομένως ωθούν τους νέους στο να προβούν σε τέτοιες αποτρόπαιες και αδίστακτες πράξεις που υποδηλώνουν ασύμμετρη για την ηλικία τους σκληρότητα και ασυνειδησία είναι βαθύτερα. Συνήθως σχετίζονται με τα ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά που κατέχουν και τα περιβάλλοντα στα οποία ανήκουν. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η κα Συρμαλή, Επίκουρος Καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η παραβατική συμπεριφορά των νέων αποτελεί βιο-ψυχοκοινωνικό φαινόμενο. Επομένως, δεν θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε αιτίες, αλλά σε παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης τέτοιας συμπεριφοράς. Ως επί το πλείστον, οι έφηβοι που οργανώνονται σε συμμορίες αδιαφορούν για τις επιδόσεις τους και ευρύτερα για την παρουσία τους στο σχολείο. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα αδιαφορία εκ μέρους τους, αλλά προέρχεται σχεδόν πάντα από το οικογενειακό τους περιβάλλον, από το οποίο βιώνουν παραμέληση, άρα έλλειψη γονικής καθοδήγησης. Επιπλέον, άλλοι παράγοντες είναι οι ψυχιατριακές διαταραχές ή ασθένειες των ατόμων και η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Επιπρόσθετα, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο καθώς και η κοινωνική απομόνωση και στιγματιγμός (παραδείγματος χάρη προς τους μετανάστες) οδηγεί συχνά στο έγκλημα. Επιπλέον παράγοντας που ωθεί νέους στην παραβατικότητα είναι η περιορισμένη και ελλιπής επικοινωνία της οικογένειας στη διάρκεια της εφηβείας, το οποίο »σπρώχνει» τους νέους στην ολοκληρωτική εξάρτηση και επιρροή από παραβατικούς φίλους και σταδιακή υιοθέτηση των ιδεών τους. Η υπέρμετρη ανάγκη τους να αποτελέσουν αποδεκτά μέλη μιας ομάδας θα τους οδηγούσε ακόμα και σε εγκληματικές πράξεις. Τέλος, κάποια μορφή κακοποίησης από το περιβάλλον τους ενδεχομένως κρύβεται πίσω από τη συμμετοχή σε συμμορίες.
Με το 50-60% των εφήβων, σύμφωνα με έρευνα του ΕΚΠΑ, να έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού, πρέπει με συντονισμένες προσπάθειες της Πολιτείας να προχωρήσουμε σε επίλυση αυτού του πολυσύνθετου προβλήματος. Ας μην περιμένουμε περαιτέρω »αποκαλύψεις» σε ενημερωτικά δελτία ειδήσεων για να συνειδητοποιήσουμε τον κίνδυνο στον οποίο βρίσκεται η κοινωνία μας.
Πηγές πληροφόρησης (Βιβλιογραφία)
-
Wikipedia.org: »Εγκληματικότητα ανηλίκων»
-
Kathimerini.gr: »Άγρια η νεανική εγκληματικότητα» (Λίνα Γιάνναρου-12.11.2022)
-
Athensvoice.gr: »Γιατί ευδοκιμεί η νεανική εγκληματικότητα» (Εύα Στάμου-28.12.2022)
-
Schooltime.gr: »Σχεδιάγραμμα έκθεσης Γ΄ Λυκείου: Εγκληματικότητα» (17 Οκτ 2018)
-
Makthes: »Νεανική Εγκληματικότητα: Αυξήθηκε κατά 60% σε τρία χρόνια – Παιδιά ηλικίας 12 και 13 ετών στο έγκλημα» (Φανή Σοβιτσλή-11/10/2024)
-
Zeitgeist.gr: »Οι αιτίες της εφηβικής εγκληματικότητας» (15/5/2023)
