Το σχολείο αποτελεί μια μικρογραφία της σημερινής κοινωνίας, αφού μέσα από αυτό, οι μαθητές καλούνται να αντλήσουν γνώσεις, αλλά ταυτόχρονα να κοινωνικοποιηθούν, να μάθουν να συνυπάρχουν αρμονικά και να εργάζονται ομαδικά με σκοπό την πρόοδο. Έχει σκοπό να διδάξει στα παιδιά ότι η ευγενής άμιλλα βελτιώνει τον άνθρωπο και συνεπακόλουθα το σύνολο, καθώς επίσης και ότι η προσπάθεια εξυψώνει το άτομο μέσω της ανάδειξης των προσωπικών του αξιών και όχι μέσω της αντιπαλότητας.
Σε αυτήν, λοιπόν, τη σχολική κοινωνία υπάρχουν μαθητές οι οποίοι ενδιαφέρονται, πρωτοπορούν, οραματίζονται ένα καλύτερο μέλλον και θέλουν να βοηθήσουν όλο το σύνολο να εξελιχθεί. Άλλωστε, αυτό δεν συνέβαινε πάντα σε όλες τις κοινωνίες; Ο πρώτος άνθρωπος που ανακάλυψε τη φωτιά ή τα εργαλεία και τον τροχό δεν τα κράτησε για τον εαυτό του αλλά τα μοιράστηκε για το κοινό καλό. Ακόμα και σήμερα, η ανακάλυψη ενός φαρμάκου από τους επιστήμονες δεν είναι προσωπική επιτυχία αλλά κοινωνικό αγαθό.
Δυστυχώς, όμως, στη σημερινή κοινωνία η αριστεία εκλαμβάνεται πολλές φορές ως “στίγμα” ανάμεσα στους νέους. Είναι μια “διαφορετικότητα” που κατακρίνεται. Εκφράσεις όπως “φυτό”, “γλάστρα” και άλλες παρόμοιες, ακολουθούν τους μαθητές που προσπαθούν να κατακτήσουν την προσωπική τους Ιθάκη, που βάζουν στόχους και παλεύουν να τους πετύχουν. Παράλληλα, μια σιωπηλή κοινωνική περιθωριοποίηση πλανάται γύρω τους… Κι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο της ζωής τους κατά την οποία βιώνουν την εφηβεία, που θέλουν να επαναστατήσουν, αλλά η λογική, η αγωγή και οι αξίες τους δεν τους αφήνουν, τους συγκρατούν… Αν φωνάξουν ή αντιμιλήσουν, θα κατακριθούν για έλλειψη αγωγής. Αν εγκαταλείψουν τους στόχους τους θα κατηγορηθούν για αδυναμία. Αν επαναστατήσουν θα θεωρηθούν άμυαλοι. Κι αν δεν τα κάνουν όλα αυτά θα αντιμετωπιστούν σαν “σπασικλάκια”.
Καταλήγουν, λοιπόν, σε μια έντονη εσωτερική διαμάχη, αφού αδυνατούν να αποτελέσουν μέλος οποιουδήποτε κοινωνικού συνόλου. Παρόλο που τις περισσότερες φορές πρόκειται για άτομα με ποικίλα ενδιαφέροντα, που κάλλιστα θα μπορούσαν να συζητήσουν από απλά θέματα της εφηβικής καθημερινότητας μέχρι περίπλοκα κοινωνικά θέματα, αναγκάζονται είτε να παραμένουν σιωπηλά και να “καταπίνουν” την οργή τους συνεχίζοντας να παλεύουν στο περιθώριο, είτε να εγκαταλείπουν τους στόχους τους και να ακολουθούν το σύνολο. Αυτό το σύνολο που θα κρυφτεί πίσω από το ψέμα, τη δικαιολογία, την επίρριψη ευθυνών σε οποιονδήποτε άλλο πέρα από τον εαυτό του, την αδικία. Αυτό το σύνολο που θα επιβιώσει “επί πτωμάτων”. Λίγα είναι εκείνα τα παιδιά που θα συνεχίσουν με εντιμότητα να αγωνίζονται, όχι απαραίτητα γιατί έχουν την ωριμότητα, αλλά επειδή είναι ονειροπόλα και αγαπούν αυτό που θέλουν να σπουδάσουν και θέλουν να το κάνουν σωστά. Επειδή χαρακτηρίζονται από ένα ήθος, μια ταπεινότητα και έναν οραματισμό να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι και να προσφέρουν στην ευρύτερη κοινωνία. Γιατί αναγνωρίζουν τους κόπους και τις θυσίες των γονιών τους. Γιατί, ίσως, αρνούνται να αποτελέσουν μέρος ενός συνόλου που η μετριότητα και η αναξιοκρατία αποτελούν βασικές αρχές.
Γιατί, τελικά, επιλέγουν η αριστεία να γίνει προσωπικός στόχος ακόμα και όταν αντιμετωπίζεται ως κοινωνικό “στίγμα”!
Μωυσιάδη Νεφέλη, (Β2΄)
