Πολλές φορές ακούμε ανθρώπους να χρησιμοποιούν λέξεις ή εκφράσεις τις οποίες δεν θεωρούμε ότι χρησιμοποιούν με σωστό τρόπο. Δεν θα πρέπει άραγε να τους επισημάνουμε το λάθος τους προς αποκατάστασιν της τάξης; Παίρνω αφορμή για τη σύνταξη αυτού του άρθρου από το γεγονός ότι κάποιοι συνάνθρωποί μου επιμένουν σχεδόν με θρησκευτική ευλάβεια να χρησιμοποιούν τον χαιρετισμό « καλησπέρα » μετά τις 12 το μεσημέρι. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά σε κοιτάζουν με ένα ύφος αφ’ υψηλού, αν εσύ επιμένεις στο «καλημέρα» σου, εφόσον είναι ακόμα μέρα. Αποφάσισα λοιπόν να συγκεντρώσω αποδεικτικά στοιχεία και γνώμες που διατύπωσαν σχετικά με το θέμα άνθρωποι του πνεύματος , μήπως κάποιοι πειστούν και αρχίσουν να χρησιμοποιούν τις λέξεις με περισσότερο σεβασμό και λιγότερη έπαρση.
Ας καταφύγουμε λοιπόν στα λεξικά, που ποιος θα μπορούσε να αμφισβητήσει;
καλησπέρα
- χαιρετισμός που χρησιμοποιούμε από το απόγευμα και ως το βράδυ
↪ Καλησπέρα, τι κάνετε;
Εσπέρα
(λόγιο) το χρονικό διάστημα από την στιγμή που αρχίζει να δύει ο ήλιος μέχρι να επικρατήσει (βαθύ) σκοτάδι
↪ Συνήθως, εννοούμε ως εσπέρα τις ώρες μεταξύ 16:00 και 20:00.
https://el.wiktionary.org/wiki
ἑσπέρα, Ιων. -έρη, ἡ, Λατ. vespera, κυρίως θηλ. του ἕσπερος· I. (ενν. ὥρα), βράδυ, βραδάκι, δειλινό, σούρουπο, βραδιά, σε Ηρόδ.· ἑσπέρας, κατά το βραδάκι, σε Πλάτ. κ.λπ.· ἀπὸ ἑσπέρας εὐθύς, αμέσως μόλις νύχτωσε, μόλις έπεσε το σούρουπο, σε Θουκ·. πρὸς ἑσπέρᾳ, σε Αριστοφ.· ἐπὶ πρὸς ἑσπέραν ἦν, σε Ξεν.· ἑσπέρας γιγνομένης, σε Πλάτ. II. (ενν. χώρα), το δυτικό μέρος του κόσμου, ἡ πρὸς ἑσπέρην χώρη, η χώρα προς τα δυτικά, σε Ηρόδ…
https://www.greek-language.gr
Σύμφωνα με τους παραπάνω ορισμούς τι επιτάσσει η λογική, αν όχι το να λέμε «καλησπέρα» τότε που αρχίζει να φθίνει η μέρα και ο ήλιος κοντεύει να βασιλέψει;
« Το «Καλησπέρα» (= Καλή-Εσπέραν) είναι χαιρετισμός που απευθύνουμε σε κάποιον, όταν τον συναντήσουμε τις απογευματινές ή τις βραδινές ώρες, σύμφωνα με τα λεξικά. Διότι η εσπέρα αρχίζει με τη δύση του ηλίου. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το χρονικό διάστημα από την στιγμή που αρχίζει να δύει ο ήλιος μέχρι να επικρατήσει (βαθύ) σκοτάδι Επομένως, δεν είναι ούτε λογικό, ούτε και σωστό όταν ο ήλιος βρίσκεται ακόμα ψηλά στον ουρανό, να λέμε «Καλησπέρα». [...]»
( https://www.e-daily.gr/themata/120572/pote-leme-telika-kalimera-kai-pote-kalispera)
Σύμφωνα με τον Νίκο Σαραντάκο, γνωστό συγγραφέα και μεταφραστή, παλιότερα τα πράγματα ήταν διαφορετικά:
«…έχω την αίσθηση ότι η «μεσημεριανή καλησπέρα» είναι σχετικά καινούργιο φαινόμενο, των τελευταίων δεκαετιών. Παλιότερα, ας πούμε τις δεκαετίες του 1970-1980, η ανάμνησή μου είναι πως ο συνήθης χαιρετισμός, από το πρωί που ξυπνούσαμε ως την ώρα που άρχιζε να πέφτει ο ήλιος, ήταν «καλημέρα». Για να πεις «καλησπέρα» έπρεπε να σουρουπώνει ή τουλάχιστον να έχουν περάσει κάμποσες ώρες από το μεσημεριανό φαγητό (και τον απαραίτητο παλιότερα μεσημεριανό υπνάκο). Στον μικρόκοσμο της οικογένειάς μου και του κύκλου των φίλων μου έτσι (θυμάμαι να) λέγαμε[....]
Πείτε με παλιομοδίτη, αλλά: αν δεν πέσει ο ήλιος, καλησπέρα δεν σας λέω!» http://enalexiko.pbworks.com/w/page/136454496
[sarantakos.wordpress.com/2012/07/16/kalispera]:
Πώς λοιπόν προέκυψε αυτή η συνήθεια; Πολύ διαφωτιστικά είναι όσα γράφει στο σχετικό άρθρο του ο Ηλίας Μαγκλίνης , επίσης γνωστός συγγραφέας και δημοσιογράφος:
Καλημέρα ή καλησπέρα;
«Έως πρόσφατα, με το που οι δείκτες των ρολογιών έδειχναν δώδεκα το μεσημέρι, έκοβα την «καλημέρα» και το γυρνούσα στο «καλησπέρα». Ωσπου έπεσα πάνω στον ιστορικό Πασχάλη Κιτρομηλίδη, τον οποίο συνάντησα κάπου εκεί λίγο μετά τις δώδεκα το μεσημέρι, και μου έκανε μια (καλοπροαίρετη) παρατήρηση. «Ακόμα ο ήλιος είναι ψηλά, γιατί μου λες “καλησπέρα”; Ακόμα είναι μέρα έξω».Ήμουν λάθος λοιπόν; Ο κ. Κιτρομηλίδης μου εξήγησε το μάλλον αυτονόητο τελικά: η εσφαλμένη χρήση (κατάχρηση μάλλον) του «καλησπέρα» είναι μια γλωσσική παρεξήγηση που σχετίζεται με την κυριαρχία της αγγλικής. «Μετά τις δώδεκα το μεσημέρι λέμε “καλησπέρα” όπως οι αγγλόφωνοι λένε “Good afternoon”, και πολύ καλά κάνουν οι άνθρωποι διότι το “afternoon” σημαίνει ακριβώς αυτό: μετά το μεσημέρι. Οταν ο ήλιος γέρνει και βασιλεύει το γυρνάνε σε “Good evening” – τότε θα έπρεπε και εμείς να χρησιμοποιούμε τo “καλησπέρα” μας». Λογικό: οι Εσπερινοί στις εκκλησίες, καθ’ όσον γνωρίζω δηλαδή, δεν ψάλλονται με τον ήλιο να ακτινοβολεί αλύπητα. Οχι πως έχει και καμία σημασία για πολύ κόσμο που λέει «καλημέρα» και «καλησπέρα» ανάλογα με την έμπνευση της στιγμής (κι έχει άλλες σκοτούρες στο κεφάλι του…).εξάλλου, είναι απολύτως λογικό αυτό που μου είπε): έξω ο ήλιος καίει και λάμπει, πού είδαμε την «καλήν εσπέρα»;
https://www.kathimerini.gr Ηλίας Μαγκλίνης 23.08.2014 • 12:40
Κι αν ακόμα μετά από όλα τα παραπάνω δεν έχετε πειστεί για το σωστό , πάρτε υπόψη τουλάχιστον τη θέση του μεγάλου δάσκαλου και γλωσσολόγου, Γ. Μπαμπινιώτη και ξανασκεφτείτε το
«Καλησπέρα» (άρα και «καληνύχτα») ντάλα μεσημέρι!
https://www.babiniotis.gr › lexilogika › leksilogika-2
Προς ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΕΣ/ΕΚΦΩΝΗΤΕΣ μεσημβρινών δελτίων κ.ά.:
Αγαπητοί, μη χαιρετάτε, λέγοντας: «ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ σας»! στη μία ή στις δύο η ώρα το μεσημέρι με τον ήλιο να λάμπει!…
Γιατί τελειώνοντας και αποχαιρετώντας τον συνομιλητή πρέπει να λέτε: «ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ σας»!… στη μία ή στις δύο η ώρα το μεσημέρι με τον ήλιο να λάμπει!…
Έτσι, χαιρετούν σε κάποιες βόρειες χώρες με άλλο κλίμα. Για μάς τέτοιες μορφές χαιρετισμού είναι αχρείαστοι ξενισμοί.
Εμείς μπορούμε να χαιρετάμε λέγοντας: ΧΑΙΡΕΤΕ / ΓΕΙΑ ΣΑΣ / ΚΑΛΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ
