Η Νάξος, το νησί της Αριάδνης, δεν αποτελεί μόνο ένα δημοφιλή προορισμό καλοκαιρινών διακοπών. Δεν φημίζεται μόνο για τις όμορφες παραλίες και το καλό φαγητό της. Είναι ένα κυκλαδίτικο νησί, που οι κάτοικοί του διατηρούν ήθη και έθιμα, των οποίων η προέλευση ανάγεται στο μακρινό παρελθόν. Ανεβαίνοντας προς τα ορεινά χωριά της Νάξου, αισθάνεται κανείς έντονη την επίδραση της παράδοσης. Χαρακτηριστικά είναι τα έθιμα της περιόδου της Αποκριάς. Με ξεχωριστή λαμπρότητα και εντυπωσιακά δρώμενα γιορτάζονται οι Αποκριές στο νησί. Μέσα από πανάρχαιες λειτουργίες διονυσιακής προέλευσης, επιβιώνουν ήθη και έθιμα, τα οποία διατηρούνται με ζήλο και φροντίδα από τους νέους του νησιού.
Κουδουνάτοι Νάξου
Τα ορεινά χωριά της Νάξου, όπως το Φιλώτι, η Απείρανθος, η Κόρωνος, διατηρείται το έθιμο των κουδουνάτων. Άντρες ζωσμένοι με κουδούνια, κρατώντας την «σόμπα», ξύλο που ανάγεται στον διονυσιακό φαλλό, προκαλούν δυνατό θόρυβο στους δρόμους του χωριού για να υποδεχτούν την περίοδο της άνοιξης και να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Πηγή εικόνας: https://www.humanstories.gr/apokries-sta-choria-tis-naxou
Σύμφωνα με τη παράδοση, οι κουδουνάτοι με τον θόρυβο που προκαλούσαν, ειδοποιούσαν για τις επιδρομές των πειρατών.
Κορδελάτοι Νάξου
Οι κορδελάτοι είναι ένα αποκριάτικο έθιμο το οποίο λέγεται πως ξεκίνησε στα χρόνια της Ενετοκρατίας από ορθόδοξους ναξιώτες ύστερα από την καταπίεση που λάμβαναν από τους καθολικούς ενετούς. Είναι έθιμο το οποίο ξεκίνησε από τα πεδινά χωριά της Νάξου, Τρίποδες ή Βίβλος, Αγερσανί, Εγγαρές και αργότερα εξελέγχτηκε στο υπόλοιπο νησί. Συνεχίζει μετά από δεκαετίες να λαμβάνει χώρα στα παραπάνω κυρίως χωριά με τον ίδιο ζήλο.
Την τελευταία Κυριακή της αποκριάς ή τυρίνη Κυριακή οι άντρες του χωριού ντύνονται κορδελάτοι (Οι Κορδελάτοι είναι ένα ανδρικό έθιμο, αφού συμμετέχουν σ’ αυτό μόνο άνδρες μεταμφιεσμένοι). Ο πιο δυνατός μάλιστα κρατά το μπαϊράκι και γι’ αυτό ονομάζεται Μπαϊρακτάρης. Φορούν ένα άσπρο πουκάμισο πάνω από το οποίο φορούν γιλέκο στολισμένα με χρωματιστές κορδέλες και άλλα στολίδια. Αντί για βράκα, για να μπορούν να χορεύουν, φοράνε «φουστανέλα» στολισμένη με δαντέλα και κεντημένα επάνω της διάφορα μονογράμματα. Κάτω από την φουστανέλα φορούν το «βρακί της γιαγιάς», στολισμένο κι’ αυτό με δαντέλα. Ακόμη φορούν χοντρές κάλτσες μέχρι πάνω από το γόνατο. Στο κεφάλι φορούν κόκκινο φέσι, στολισμένο κι αυτό με μια «καρφίτσα». Μαζεύονται όλοι οι κάτοικοι κάθε χωριού στην κεντρική πλατεία του χωριού και παρακολουθούν τους Κορδελάτους να χορεύουν εν συνοδεία παραδοσιακών τραγουδιών.
Απόκριες μιας άλλης εποχής στο Σαγκρί
Την κρεατινή Κυριακή όλα τα σπίτια βάζανε ψητά στον φούρνο σε κάθε γειτονιά.
Την Τυρινή Κυριακή στην πλατεία του χωριού έπαιζε το ντουμπάκι και η τσαμπούνα και χόρευαν απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ μικροί μεγάλοι.
Επίσης εκεί γινόταν και τραταρίσματα δηλαδή οι νοικοκυρές έφερναν δίσκους με τυριά, με κρέατα, με κρασιά, με ψωμί και τα μοίραζαν στους χορευτές.
Την τσικνοπέμπτη όλες οι νοικοκυρές τηγάνιζαν κρέας για να μην τρυπήσει το τηγάνι.
Υπήρχε και η συνήθεια να γυρίζουν τα σπίτια, να ανοίγουν την πόρτα και να πετούν μέσα ένα μικρό φρύγανο αναμμένο.
Και τέλος ερχόταν η Καθαρή Δευτέρα με τη φασολάδα και τη λαγάνα….
