Η ρύπανση εσωτερικών χώρων
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ρύπανση του εσωτερικού κτιρίων και οχημάτων μέσα στα οποία περνάμε το 80% του χρόνου μας. Εκτός της επαγγελματικής έκθεσης σε ορισμένους ρύπους μέσα στα εργοστάσια, ελάχιστα είχε μελετηθεί το πρόβλημα αυτό ως τώρα: μόνο ορισμένες ουσίες ( αμίαντος, βενζίνη, καπνός σε δημόσιους χώρους, PCP για την επεξεργασία του ξύλου…) είχαν γίνει αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής (και νομοθεσίας). Ωστόσο, πολύ πριν την Γαλλία, οι ΗΠΑ, οι βόρειες χώρες και η Ιαπωνία ενέσκηψαν επί του θέματος και, εδώ και μερικά χρόνια, συγκαλούνται “διεθνή συνέδρια για την ποιότητα του εσωτερικού αέρα” (“indoor pollution”). Στη Γαλλία ,το 2001 μόνο , δημιουργήθηκε Παρατηρητήριο για την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.
Οι πήγες εσωτερικής ρύπανσης είναι για να πούμε την αλήθεια πολλές: συσκευές θέρμανσης και ψησίματος, κατασκευαστικά υλικά και υλικά επιστρωμάτωσης, έπιπλα, καπνός, προϊόντα συντήρησης ή επισκευών- κηπουρικής, συστήματα κλιματισμού (ζεστού ή κρύου), ζώα και φυτά… Οι κατά τα άλλα αξιέπαινες προσπάθειες εξοικονόμησης ενέργειας που έχουν σαν αποτέλεσμα τον ελάχιστο εξαερισμό των εσωτερικών χώρων, έχουν αναμφίβολα οξύνει το φαινόμενο.
Θα ήταν ευχής έργο να λειτουργήσει ένα σύστημα πληροφόρησης των καταναλωτών για την εσωτερική ρύπανση που δημιουργείται από τα καταναλωτικά ή κατασκευαστικά προϊόντα (όπως έχουν κάνει ήδη κάποιες χώρες για τα κατασκευαστικά προϊόντα).Πέραν των βιολογικών ρύπων (λεγιονέλλες, μύκητες, ακάρεα), οι πιο ανησυχητική χημικοί ρύποι είναι:
-τα οξείδια του αζώτου, κυρίως στις κουζίνες (κουζίνες γκαζιού).
-το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), υπεύθυνο για σοβαρές δηλητηριάσεις εξαιτίας συσκευών θέρμανσης(200 με 300 θάνατοι το χρόνο στη Γαλλία!).
-οι πτητικές οργανικές ενώσεις που προέρχονται από κόλλες, κεριά, προϊόντα συντήρησης πατώματος, αποσμητικά, εντομοκτόνα, μπογιές, προϊόντα επεξεργασίας ξύλου κλπ. Ορισμένες από αυτές τις ρυπάνσεις λειτουργούν φευγαλέα (το φαινόμενο μίας κόλλας ή ενός κεριού εξαφανίζεται σε μερικές δεκάδες ώρες), άλλες εμμένουν περισσότερο (για παράδειγμα στέρεο αποσμητικό ή ένας διαχυτής εντομοκτόνου).
-το ραδόνιο (ραδιενεργό, καρκινογόνο αέριο, που βρίσκεται φυσιολογικά μέσα σε βράχους και συνεπώς στο υπέδαφος και στα κατασκευαστικά υλικά κάποιων σπιτιών), εκεί όπου το υπέδαφος εκπέμπει πολύ ραδόνιο (κυρίως σε περιοχές με γρανίτη: Μασίφ Σεντράλ, Βρετάνη, Βόσγια όρη, Κορσική…)
-φυσικά ο καπνός (οξείδια του άνθρακα, υδρογονάνθρακες, πίσσα, κλπ.), τόσο για τους καπνιστές όσο για εκείνους που αναπνέουν τον καπνό των άλλων.
-κάποιες σκόνες, σωματίδια ή ίνες (για παράδειγμα ο αμίαντος, μονωτικό και αλεξίπυρο υλικό, που αποκαλύφθηκε ότι είναι πολύ βλαβερό για τους πνεύμονες και απαγορεύτηκε, στη Γαλλία, από το 1977).
Ηχορύπανση
Η ηχορύπανση είναι μορφή ρύπανσης, όπως και η ρύπανση στο νερό, τον αέρα και το έδαφος. Αφορά κάθε εκπομπή ηχητικής ενέργειας, η οποία επηρεάζει αρνητικά το περιβάλλον. Καλύπτει το σύνολο των συχνοτήτων στις ζώνες υποήχου, ακουστικής και υπερήχου. Στο μεγαλύτερο μέρος της ενδιάμεσης ζώνης, κάθε ήχος που γίνεται αντιληπτός από το ανθρώπινο αυτί και είναι ανεπιθύμητος, ορίζεται ως θόρυβος. Ο θόρυβος έχει χωριστεί σε:
Α. θόρυβο στους χώρους εργασίας
Β. σε περιβαλλοντικό θόρυβο
Α. Ο θόρυβος στους χώρους εργασίας, ανάλογα με τη διάρκεια της ατομικής ηχοέκθεσης του εργαζόμενου και της έντασης του ήχου, έχει ενοχοποιηθεί για:
- Βλάβη ή απώλεια ακοής.
- Αναπνευστικές, καρδιαγγειακές, πεπτικές, αδενικές, νευρολογικές διαταραχές.
- Αϋπνίες
- Μείωση παραγωγικότητας
- Μείωση συγκέντρωσης, προσοχής, αντίληψης ή/ και δημιουργία έντασης, με κίνδυνο πρόκλησης εργατικού ατυχήματος.
Με την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 86/188/ΕΟΚ και πολλές εθνικές νομοθεσίες δίνεται σαφής περιγραφή των υποχρεώσεων εργοδοσίας – εργαζομένων για την πρόληψη και προστασία από τις επιπτώσεις της έκθεσης στο θόρυβο κατά την διάρκεια των ωρών εργασίας. Το θέμα είναι βέβαια πόσο τηρούνται τα όρια αυτά στη χώρα μας.
Β. Ο Περιβαλλοντικός Θόρυβος έχει στοιχειοθετηθεί διεθνώς ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή μαζί με την ρύπανση του αέρα, για την υγεία των κατοίκων των πόλεων, αλλά και της υπαίθρου. Η γειτνίαση με μια οχληρή βιοτεχνία ή με ένα φασαριόζικο μπαρ αποτελούν μόνιμη πηγή ηχορύπανσης για πολλούς κατοίκους των αστικών κέντρων. Οι επιπτώσεις της συνεχιζόμενης έκθεσης των ανθρώπων σε συνθήκες αυξημένων επιπέδων θορύβου ακόμα και τις ώρες κοινής ησυχίας, έχουν φθάσει σε επίπεδα μάστιγας στις μεγαλουπόλεις με αυξημένες περιπτώσεις αϋπνίας, ψυχονευρωτικών διαταραχών, έντασης, νεύρων, μείωσης της συγκέντρωσης, της απόδοσης, της υπομονής.
Στα παιδιά η ηχητική ρύπανση, μπορεί να επηρεάσει τις ικανότητες διαβάσματος και εκμάθησης
Ο θόρυβος συμβάλλει στην ενεργοποίηση των μηχανισμών του στρες στον άνθρωπο. Ενώ αρχικά μία τέτοια αντίδραση είναι φυσιολογική και χρήσιμη, όταν καταστεί μόνιμη λόγω ανεπιθύμητων θορύβων τότε προκαλεί βλάβες σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο. Μάλιστα έρευνες έδειξαν ότι στις περιπτώσεις εκείνες που οι άνθρωποι νιώθουν ότι πλέον δεν μπορούν να κάνουν τίποτα εναντίον της ηχητικής ρύπανσης, τότε χάνουν τα κίνητρα τους. Δυσκολεύονται περισσότερο στην επίλυση προβλημάτων και εγκαταλείπουν πιο εύκολα στόχους που έχουν θέσει.
Οι ήχοι χαμηλής έντασης μπορούν να μην απειλούν την ακοή μας άμεσα, όμως τόσο στο σπίτι όσο και στην εργασία μπορεί να επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Ο ανεπιθύμητος θόρυβος αυξάνει την πίεση, προκαλεί κούραση, μειώνει τον ύπνο, αυξάνει το άγχος, επηρεάζει αρνητικά την πέψη και παρεμποδίζει τη συγκέντρωση.
Άνθρωποι που κατοικούν σε περιοχές υψηλής ηχητικής ρύπανσης όπως τα αεροδρόμια, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από υψηλή πίεση σε σύγκριση με αυτούς που κατοικούν πιο μακριά.
Σύμφωνα με στοιχεία από την Παγκόσμιο Οργάνωση Υγείας, σε κοινοτικό επίπεδο, η ηχορύπανση μειώνει την παραγωγικότητα, μειώνει τις δυνατότητες εκμάθησης, αυξάνει τα ατυχήματα, αυξάνει τις ημέρες από την εργασία και συμβάλλει στην αύξηση χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
Στο χώρο εργασίας, ο αυξημένος θόρυβος σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα της εργασίας, συμβάλλει στην αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων λόγω αύξησης της πίεσης.
