«Για να φέρεις την αλλαγή, δεν πρέπει να φοβάσαι να κάνεις το πρώτο βήμα. Θα αποτύχουμε όταν αποτύχουμε να προσπαθούμε…»
Ρόζα Παρκς
Άραγε μπορούμε να κάνουμε κάτι, όταν οι νόμοι μας φαίνονται “παράξενοι”; Σκεπτόμενη την ιστορία της Ρόζας Πάρκς, κατάλαβα ότι πολλά απ’ όσα σήμερα θεωρούμε δεδομένα χρειάστηκαν το θάρρος πολλών καθημερινών ανθρώπων για να γίνουν δεδομένα.
Η Ρόζα Πάρκς, μια έγχρωμη γυναίκα που ζει στην Αμερική του 21ου αι., (1913-2004)κατάφερε να τελειώσει το γυμνάσιο και παντρεύτηκε τον Ρέιμοντ Παρκς, κουρέα, που ήταν επί μακρόν μέλος της «Εθνικής Ένωσης για την Πρόοδο των Έγχρωμων Ανθρώπων» (NAACP).
Το ζευγάρι απολάμβανε του σεβασμού ανάμεσα στα μέλη της μεγάλης αφροαμερικανικής κοινότητας του Μοντγκόμερι. Ωστόσο η ζωή σε μια πόλη στην οποία ίσχυαν νόμοι περί διαχωρισμού ανάμεσα σε λευκούς και έγχρωμους, δεν ήταν εύκολη. Οι έγχρωμοι μπορούσαν να παρακολουθήσουν μόνο ορισμένα κατώτερης βαθμίδας σχολεία, μπορούσαν να πίνουν νερό μόνο από συγκεκριμένες βρύσες και να δανειστούν βιβλία μόνο από τη «μαύρη» βιβλιοθήκη.
Στην εποχή της Ρόζας, κυριαρχούσε η αντίληψη πως οι άνθρωποι δεν ήταν όλοι ίσοι μεταξύ τους και διαχωρίζονταν σε ανώτερους και κατώτερους με βάση το χρώμα του δέρματος.
Ένα απόγευμα, όταν η Ρόζα Παρκς γυρνούσε σπίτι της έπειτα από μια μέρα στη δουλειά της ως μοδίστρα, μπήκε στο λεωφορείο και αναγνώρισε τον οδηγό ο οποίος δώδεκα χρόνια πριν, την είχε αναγκάσει να κατέβει απ’ το ίδιο λεωφορείο και να περιμένει στη βροχή, επειδή είχε τολμήσει να μπει από την μπροστινή πόρτα, που ήταν μόνο για λευκούς. Η Παρκς δεν έδωσε σημασία και έκατσε στο πρώτο ελεύθερο κάθισμα στην πίσω περιοχή που ήταν για τους μαύρους. Λίγες στάσης μετά ανέβηκαν στο αστικό μερικοί λευκοί άνδρες.
Δεν υπήρχαν άλλες ελεύθερες θέσεις στην μπροστινή μεριά που ήταν για τους λευκούς κι έτσι ο οδηγός ανάγκασε τους “μαύρους” να σηκωθούν για να καθίσουν η άντρες. Όλοι υπάκουσαν εκτός από την Παρκς.
Την απείλησαν πώς θα καλέσουν την αστυνομία αλλά εκείνη δεν αντέδρασε. Τότε ο οδηγός κάλεσε της αρχές και η Ρόζα οδηγήθηκε στο κρατητήριο για παραβίαση των νόμων περί φυλετικού διαχωρισμού. Την επόμενη μέρα βγαίνει αφού ο φίλος της, Εντγκαρ Νιξτον, πλήρωσε την εγγύηση.
Τέσσερεις μέρες μετά, έγινε η δίκη της, όπου κρίθηκε ένοχη και της επιβλήθηκε ακραίο πρόστιμο.
Την ίδια μέρα, οι Αφροαμερικανοί της περιοχής δεν επιβιβάστηκαν σε κανένα λεωφορείο. Αν και έβρεχε κανένας από τους μαύρους δεν χρησιμοποίησε το λεωφορείο ως μέσο μεταφοράς. Αν και μερικοί έπρεπε να διαβούν μέχρι και 32 χιλιόμετρα δεν υπέκυψαν.
Την ίδια μέρα ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έβγαλε έναν από τους πρώτους λόγου του λέγοντας
«Έρχεται κάποια στιγμή, που οι άνθρωποι κουράζονται. Είμαστε εδώ αυτό το απόγευμα για να πούμε σε όλους αυτούς, που μας κακομεταχειρίζονται τόσο καιρό, ότι έχουμε κουραστεί. Έχουμε κουραστεί τον διαχωρισμό, την ταπείνωση και τον ξυλοδαρμό της καταπίεσης.»
Ύστερα από αυτό το γεγονός οι μαύροι κοινότητα δεχόταν συνεχώς απειλητικά τηλεφωνήματα, επιθέσεις και πρόστιμα χωρίς λόγο. Όμως δεν αντέδρασαν.
Στον Κινγκ συνέβησαν τα ίδια. Έριξαν βόμβα στο σπίτι του στο οποίο μέσα ήταν η γυναίκα και η κόρη του. Όμως δεν έπαθαν μεγάλη ζημιά.
Τότε ένα τεράστιο εξοργισμένο πλήθος είχε μαζευτεί μπροστά από το σπίτι του Λούθερ, όμως ο ίδιος παρακάλεσε να κάνουν υπομονή και να μην αντιδράσουν.
Στις 13 Νοεμβρίου του 1956, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι οι νόμοι περί φυλετικού διαχωρισμού στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμας ήταν αντισυνταγματικοί.
Η Ρόζα Παρκς μαζί με τους συνεργάτες της τον Έντγκαρ Νίξον και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ επιβιβάστηκαν σε ένα λεωφορείο. Η Παρκς προχώρησε και έκατσε στην πρώτη θέση σχεδόν δίπλα στον οδηγό. Κανείς δεν έφερε αντίρρηση.
Η Παρκς στην αυτοβιογραφία της έγραψε κάτι που είχε στιγματίσει την κοινωνία ως σύνολο και τον τρόπο σκέψη μας σήμερα:
«Όλοι λένε ότι δεν άφησα τη θέση μου επειδή ήμουν κουρασμένη… αλλά αυτό που έγινε στην πραγματικότητα είναι πως δεν ήμουν κουρασμένη σωματικά αλλά είχα κουραστεί να υποχωρώ.»
Το 1996 τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας. Το 1999 επίσης τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού. Είναι η πρώτη γυναίκα της οποίας η σορός εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στη Ροτόντα του Καπιτωλίου
Ύστερα από αυτό το κίνημα γράφτηκαν πολλά άρθρα, βιβλία τα οποία μερικά από αυτά έγραψε και η ίδια , γυρίστηκαν άπειρα ντοκιμαντέρ κατά του ρατσισμού και επιτέλους δικαιώθηκε. Σε πολλά άρθρα την αναφέρουν ως «η μητέρα της ειρήνης» «η ηρωίδα του λεωφορείου» κ.α
Όλο αυτό το κίνημα που ξεκίνησε η Παρκς επηρέασε πάρα πολύ την κοινωνία και τον τρόπο σκέψης μας σήμερα. Υπήρξαν αρκετά επεισόδια που αφορούν τον φυλετικό διαχωρισμό, οπως και της Ρόζα Παρκς. Από τότε εως σήμερα πολύ άνθρωποι δείχνουν ευαισθησία στο θέμα και αντιλαμβάνονται ότι ο ρατσιμός δεν χωράει στις ζωές των ανθρώπων. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί ο θάνατος του Τζορτζ Φλόιντ που, μολονότι κινητοποίησε τεράστιο κομμάτι του πληθυσμού να αντιδράσει κατά του ρατσιμού, φανέρωσε για ακόμη μια φορά πως αρκετοί δεν έχουν κατανοήσει ακόμα πως οι άνθρωποι δεν μπορούν να χωριστούν σε ανώτερους και κατώτερους.
Τι άραγε θα ήταν διαφορετικό ,αν η Ρόζα είχε παραχωρήσει τότε τη θέση της στο λεωφορείο;; Θα είχαν άραγε εκλέξει οι ΗΠΑ έγχρωμο πρόεδρο για δύο τετραετίες;
Πελαγία Μίτροβιτς, μαθήτρια Γ Γυμνασίου
