Μεταλλείο Λευκόλιθου Γερακινής
127 χρόνια ιστορίας εξόρυξης
για το πιο παλιό ενεργό Ελληνικό μεταλλείο
Ελληνικοί Λευκόλιθοι ΑΕ
65 χρόνια μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Γερακινή
Η εξόρυξη λευκόλιθου ξεκινά στη Γερακινή της Χαλκιδικής το 1897, επί οθωμανικής αυτοκρατορίας. Πρώτος εκμεταλλευτής είναι ο Ιταλο-Εβραίος επιχειρηματίας και τραπεζίτης Αλλατίνι. Πρόκειται για τον γνωστό, την εποχή εκείνη, επιχειρηματία της Θεσσαλονίκης, που είχε στην κατοχή του το κεραμοποιείο στην περιοχή Χαριλάου, καθώς και τους αλευρόμυλους στην οδό Ανθέων. Η εμπλοκή της οικογένειας Αλλατίνι τελειώνει το 1911, όταν η Ιταλία εισβάλλει στη Λιβύη, μέρος τότε της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Λόγω αυτού του γεγονότος, οι Οθωμανοί απελαύνουν τον Αλλατίνι και κατάσχουν όλες τις επιχειρήσεις του.
Το μεταλλείο περνάει στην ιδιοκτησία της βρετανικής εταιρίας ANGLOGREEK, η οποία συνεχίζει την εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Το 1913, τη διεύθυνση του μεταλλείου αναλαμβάνει ένας Έλληνας μεταλλειολόγος μηχανικός, ο Ιωάννης Λαμπρινίδης. Πρόκειται για έναν από τους πρωτεργάτες της μεταλλείας στη σύγχρονη Ελλάδα και τον πρωτοπόρο στην εκμετάλλευση του λευκόλιθου. Η ANGLOGREEK συνεχίζει την εκμετάλλευση στη Γερακινή, εκτός από την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, 1941-1944, μέχρι και το 1959. Τη χρονιά αυτή, δηλώνει πτώχευση και καταθέτει την άδεια παραχώρησης πίσω στο Ελληνικό Δημόσιο.
Στον διαγωνισμό που ακολουθεί, ένας νέος επιχειρηματίας καταθέτει την καλύτερη προσφορά και παίρνει την άδεια παραχώρησης του μεταλλείου. Πρόκειται για τον Γεώργιο Πόρτολο, γαμπρό του Ιωάννη Λαμπρινίδη, του πρώτου Έλληνα διευθυντή του Μεταλλείου. Το όνομα της εταιρείας που ιδρύει είναι ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ. Με την επιχειρηματική οξυδέρκεια που τον διακρίνει και με συνετά βήματα αρχίζει να προωθεί τα προϊόντα λευκόλιθου στις διεθνείς αγορές και επενδύει συνεχώς τα κέρδη σε σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό επεξεργασίας.
Τα πρώτα χρόνια αγοράστηκαν νέα χωματουργικά μηχανήματα και έγιναν ερευνητικές μελέτες για τα κοιτάσματα της περιοχής. Η εκμετάλλευση του κοιτάσματος γίνεται πλέον με ορθολογικό τρόπο και αυξάνεται η δυναμικότητα επεξεργασίας. Το 1967 λειτουργεί ο πρώτος περιστροφικός κλίβανος και την δεκαετία του 1970 προστίθενται άλλοι δυο μεγαλύτερης δυναμικότητας. Στους κλιβάνους γίνεται έψηση του μεταλλεύματος και μετατροπή του σε τελικό προϊόν, καυστική ή δίπυρο μαγνησία. Η εταιρεία εξελίσσεται σε έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς μαγνησίας στην Ευρώπη, αλλά και στον κόσμο.
Τη δεκαετία του 1980 η παραγωγή μηχανοποιείται με οπτικούς διαχωριστές laser και άλλα σύγχρονα μηχανήματα διαλογής. Επίσης, αγοράζει από την Αυστριακή εταιρία Μαγκνομίν το γειτονικό μεταλλείο στο Καστρί Καλυβών. Το 1992, η εταιρεία προχωρά στην ίδρυση μονάδας παραγωγής πυρίμαχων προϊόντων για εφαρμογές στην χαλυβουργία. Μετά από ένα χρόνο, εγκαινιάζεται το Ερευνητικό Κέντρο της εταιρείας στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, αρχίζει το πρόγραμμα αποκατάστασης περιβάλλοντος με δενδροφυτεύσεις και ιδιόκτητο φυτώριο. Μέχρι σήμερα, έχουν φυτευτεί στις παλιές εκμεταλλεύσεις πάνω από 120.000 δένδρα.
Τη δεκαετία του 2000, η εταιρεία συνεχίζει τις επενδύσεις με την εισαγωγή νέων οπτικών διαχωριστών με ψηφιακές κάμερες και λογισμικό τεχνητής όρασης, αλλά και με την επέκταση σε δραστηριότητες εκτός Ελλάδας.
Σήμερα η εταιρεία συνεχίζει να επενδύει στους τομείς της ενέργειας, με νέα καύσιμα (βιομάζα και φυσικό αέριο) και φωτοβολταϊκές μονάδες, της κυκλικής οικονομία, με την αξιοποίηση παλιών παραπροϊόντων, και του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Το μεγαλύτερο, όμως, κεφάλαιο της εταιρείας είναι το προσωπικό της, οι άνθρωποι της. Η πλειοψηφία προέρχεται από τη γύρω περιοχή και υπάρχουν εργαζόμενοι τρίτης ή και τέταρτης γενιάς. Η εταιρεία όλα αυτά τα χρόνια δημιουργεί τεχνογνωσία γύρω από τα προϊόντα της και τις εφαρμογές τους, απασχολεί τεχνικό προσωπικό, το οποίο εξειδικεύεται περαιτέρω μέσα στην εταιρεία, και αλλάζει το κοινωνικό γίγνεσθαι της περιοχής.
Όσον αφορά τις εφαρμογές των προϊόντων μαγνησίας, αυτές είναι πολλές. Προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, που έχουμε στα σπίτια μας, περιέχουν μαγνησία ή για την παραγωγή τους απαιτείται η χρήση μαγνησίας :
- Οι θερμαντικές αντιστάσεις στους θερμοσίφωνες και τις ηλεκτρικές κουζίνες και τους βραστήρες νερού έχουν δίπυρο μαγνησία ως βασικό συστατικό τους. Το ίδιο και οι μονώσεις ηλεκτρικών καλωδίων.
- Τα λιπάσματα και οι ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και την κτηνοτροφία, αντίστοιχα, περιέχουν σημαντικά ποσοστά μαγνησίου, συστατικό που είναι απαραίτητο για όλους τους οργανισμούς.
- Συμπληρώματα διατροφής και φάρμακα περιέχουν μαγνήσιο.
- Η παραγωγή χάλυβα, ο οποίος χρησιμοποιείται σε όλες τις μεταλλικές κατασκευές (κτίρια, αυτοκίνητα, κ.λπ.) βασίζεται στα μαγνησιακά πυρίμαχα υλικά. Το λιωμένο μέταλλο χύνεται σε δοχεία που είναι επενδυμένα με μαγνησιακά πυρότουβλα και κονιάματα.
- Για την παραγωγή νικελίου, κοβαλτίου και άλλων μετάλλων απαιτείται η χρήση μαγνησίας.
- Μονωτικές πλάκες, ειδικά τσιμέντα για βιομηχανικά δάπεδα και λειαντικοί τροχοί, έχουν ως βασικό συστατικό την καυστική μαγνησία.
- Στην βυρσοδεψία, η μαγνησία παίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο.
Μετά από 65 χρόνια από την ίδρυση της, μια Ελληνική οικογενειακή εταιρεία, υπό την διοίκηση του Δημητρίου Πορτόλου, γιου του ιδρυτή της, συνεχίζει να εκμεταλλεύεται το κοίτασμα της Γερακινής, να το μετατρέπει σε προϊόντα με προστιθέμενη αξία, να τα εξάγει σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου, βασιζόμενη στο προσωπικό της περιοχής και την τεχνογνωσία που αναπτύσσει. Έτσι, το όνομα της Γερακινής θα συνεχίζει να αναφέρεται, όπως αναφέρθηκε και στα ποιήματα του Νίκου Καββαδία «στις κάβες της Γερακινής».
(Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο και από το αρχείο της Εταιρείας)
