Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, η Χαλκιδική είναι ένας από τους πιο αγαπητούς προορισμούς στην Ελλάδα για καλοκαιρινές, κυρίως, διακοπές. Κάθε χρόνο, ένα τεράστιο πλήθος τουριστών εισρέει σε αυτήν, για να περάσουν ξένοιαστες στιγμές πλάι στο κύμα και κάτω από τον ήλιο.
Ο τουρισμός ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν οι Θεσσαλονικείς άρχισαν να περνούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στα παραθαλάσσια χωριά. Στην αρχή, οι τουρίστες νοίκιαζαν δωμάτια στα σπίτια των ντόπιων. Τη δεκαετία του 1960, άνθρωποι από την Αυστρίακαι τηΓερμανία άρχισαν να επισκέπτονται τη Χαλκιδική πιο συχνά, ενώ από την αρχή της μεγάλης τουριστικής έκρηξης, στη δεκαετία του 1970, ολόκληρη η περιοχή έχει καταληφθεί από τον τουρισμό.
Οι τουρίστες έρχονται, συνήθως, από όλη την Ευρώπη, κυρίως από τα Βαλκάνια (αν και μια φορά παρατηρήθηκε αυτοκίνητο που ερχόταν από Σουηδία!), από την Ασία αλλά και από την Αφρική και ακόμα και από την Αμερική. Συχνά, είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι Ρώσοι, που θέλουν να επισκεφτούν το Άγιο Όρος.
Ανάμεσα στις πιο γνωστές παραλίες της είναι η Βουρβουρού, το Ποσείδι, η Φούρκα, το Πόρτο Καρράς, το Πόρτο Κουφό αυτές του κόλπου της Ιερισσού και στο Δήμο Πολυγύρου οι Καλύβες, η Γερακινή, και τα Ψακούδια. Σε αυτές μαζεύεται ο περισσότερος κόσμος και προκειμένου να φιλοξενηθεί, η Χαλκιδική είναι γεμάτη υποδομές, όπως ξενοδοχεία, airbnb και περιοχές για κατασκήνωση.
Ο τουρισμός αποτελεί ένα από τα κύρια εισοδήματα της Χαλκιδικής και των κατοίκων της. Αρκετοί Χαλκιδικιώτες διαθέτουν θερινά καταλύματα ή κάποια καφετέρια ή εστιατόριο δίπλα στο κύμα. Αν κανείς επισκεφτεί τη Χαλκιδική τον χειμώνα, είναι σχεδόν άδεια, μόλις όμως μπει ο Ιούνιος, οι παραθαλάσσιες περιοχές γεμίζουν με κόσμο και στην κυριολεξία δεν πέφτει καρφίτσα!
Δεν είναι όμως μόνο οι θάλασσες που έλκουν τους τουρίστες να παραθερίσουν στον τόπο μας. Υπάρχουν και πανέμορφες δασικές περιοχές στο βορειοανατολικό τμήμα της Χαλκιδικής που προσφέρονται για ποικίλες δραστηριότητες βουνού. Επίσης, ιδιαίτερα ανεπτυγμένος είναι και ο θρησκευτικός τουρισμός με τις επισκέψεις στο Άγιο Όρος και την πληθώρα μοναστηριών που διαθέτει αυτός ο πολύ ευλογημένος τόπος .
Πέρα από βουνά και θάλασσες, η Χαλκιδική διαθέτει και πολλούς αρχαιολογικούς χώρους, όπως είναι τα Αρχαία Στάγειρα, η Διώρυγα του Ξέρξη και η Αρχαία Όλυνθος. Μιας και ο φιλόσοφος Αριστοτέλης ήταν από τα Στάγειρα, αυτό κάνει τον νομό ακόμα «πιο ιστορικό». Η πλούσια ιστορία της Χαλκιδικής είναι αποτυπωμένη στο έπακρο στα ποικίλα μουσεία που διαθέτει.
Ένα ακόμη σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο είναι το σπήλαιο των Πετραλώνων, το οποίο βρίσκεται λίγο πιο έξω από τα Ν. Μουδανιά και μέσα στο οποίο βρέθηκαν τμήματα από ανθρώπινους σκελετούς, απολιθώματα, τοιχογραφίες και κατασκευές που χρονολογούνται τουλάχιστον πέντε χιλιάδες χρόνια πριν τη γέννηση του Χριστού.
Επίσης, η Χαλκιδική διαθέτει και γαστρονομικό τουρισμό. Σε αυτόν τον τομέα αριστεύει! Διαθέτει εξαιρετικά τοπικά προϊόντα, όπως το λάδι, το μέλι, οι ελιές και το κρασί, αλλά και ψάρια και διάφορα θαλασσινά που συμπεριλαμβάνονται στη Μεσογειακή Κουζίνα, η οποία έχει αποδειχτεί να είναι μια από τις πιο υγιεινές, φρέσκες και «ακατέργαστες» διατροφικές επιλογές παγκοσμίως, με πρωταγωνιστές το τυρί φέτα, το ελαιόλαδο και τα ψάρια. Γενικά, έχει γίνει κατανοητό από τουρίστες και ντόπιους ότι μετά από μια βόλτα στους μαγευτικούς αρχαίους τόπους του νομού, το καλύτερο τέλος για τη μέρα τους είναι να καθίσουν σε ένα τοπικό εστιατόριο και να γευτούν τη μεσογειακή μαγεία που προσφέρει το φαγητό του νομού.
Συνοψίζοντας, η Χαλκιδική είναι τέλεια, κυρίως για καλοκαιρινές διακοπές, και όλα αυτά που αναφέρθηκαν την καθιστούν έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα προορισμό για πολλούς επισκέπτες, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από όλο το εξωτερικό. Πουθενά αλλού δεν υπάρχει τέτοιο μέρος που να συνδυάζει τόσο αρμονικά τη θάλασσα με το βουνό, το φαγητό με την καλοπέραση, τη θρησκεία με την ιστορία. Ε ναι, λοιπόν, σαν τη Χαλκιδική δεν έχει!
