(Η ζωγραφιά είναι δημιουργία του μαθητή Κωνσταντίνου Αναστασιάδη)
v Η αρχιτεκτονική του παλαιού Πολυγύρου, επηρεασμένη από την Βυζαντινή αρχιτεκτονική, είναι παραδοσιακή και ιδιαίτερα γοητευτική, καθώς συνδέει αρμονικά την παράδοση με την ιστορία της περιοχής, δίπλα στις σύγχρονες κατοικίες της πόλης.
v Χαρακτηριστικά της μακεδονικής αρχιτεκτονικής είναι το σαχνίσι, η προεξοχή του όγκου του ορόφου, η οποία στηρίζεται σε επιπλέον δοκούς, και το χαγιάτι, ημιυπαίθριος χώρος, προέκταση της κύριας κατοικίας. Αυτός ήταν και ο κύριος χώρος της καθημερινότητας. Εκεί μαγείρευαν, έπλεναν και περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της μέρας.
v Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η φρουριακή διάταξη. Το ισόγειο ήταν χτισμένο από χοντρούς πέτρινους τοίχους, πάχους έως 1 μέτρο, και είχε μικρά και λίγα ανοίγματα, ενώ οι όροφοι ήταν φτιαγμένοι από ελαφρύτερα υλικά, είχαν μεγάλα ανοίγματα και στηρίζονταν στο ισόγειο.
v Μια κλασική μακεδονική κατοικία ήταν συνήθως διώροφη, και σε σπάνιες περιπτώσεις τριώροφη, και διαμπερής, με κατεύθυνση προς τον νότο. Στην κατασκευή της κυριαρχεί η πέτρα και το ξύλο. Έχει εσωτερικό μπαλκόνι και σκάλα, σάλα, δοξάτο (πίσω δωμάτιο), δωμάτια, κάμαρες (υπνοδωμάτια), κατώι (αποθήκη στο υπόγειο) και εσωτερική ή εξωτερική τουαλέτα. Τα δωμάτια και η θέρμανση τους γινόταν με τζάκια, τα οποία υπήρχαν σχεδόν σε κάθε χώρο.
v Τα υπόγεια χρησίμευαν κυρίως ως αποθηκευτικοί χώροι. Στο ισόγειο βρισκόταν ο χώρος εργασίας, ενώ υπήρχαν κάποιοι βοηθητικοί χώροι, στάβλοι και αποθήκες. Στον πρώτο όροφο υπήρχαν τα χειμωνιάτικα δωμάτια, ενώ στον δεύτερο όροφο διέμεναν την περίοδο του καλοκαιριού. Εκεί ήταν, επίσης, και ο χώρος υποδοχής και διασκέδασης. Οι όροφοι συνδέονταν μεταξύ τους με ξύλινο κλιμακοστάσιο. Ξύλινα ήταν, επίσης, τα κουφώματα , τα κιγκλιδώματα και τα πατώματα των ορόφων.
v Η στέγη ήταν από ξύλο και καλύπτονταν από κεραμίδια.
v Οι λευκόλιθοι, τέλος, είναι ένα σημαντικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής του Πολυγύρου. Πρόκειται για λευκούς ασβεστολιθικούς λίθους, που χρησιμοποιούνται κυρίως για τον κατασκευαστικό σκελετό των κτιρίων. Προέρχονται από τοπικό γεωλογικό σχηματισμό και έχουν χρησιμοποιηθεί εκτενώς για τη δημιουργία όμορφων και ανθεκτικών κατασκευών στην περιοχή του Πολυγύρου. Η λευκόλιθοι προσθέτουν στην αισθητική και την αξία των κτιρίων του Πολυγύρου και αποτελούν σημαντικό μέρος του τοπικού πολιτισμού και της παράδοσης.
Παρελθόν και παρόν σε αγαστή συνεργασία!
(οι φωτογραφίες είναι του Nikos Vavdinoudis από το σάιτ του Δήμου Πολυγύρου)
