Το κάψιμο του Ιούδα αποτελεί ένα ξεχωριστό έθιμο, το οποίο αναβιώνει σε περιοχές της Ελλάδας, όπως τη Μονεμβασιά, προσελκύοντας πλήθος κόσμου που θέλει να θαυμάσει τη τιμωρία του φιλάργυρου προδότη. Η διατήρηση του εθίμου μέχρι σήμερα μπορεί να εκφράζει την έντονη ανάγκη για αποτίναξη κάθε είδους προδοσίας.
Συχνά παρουσιάζουν τον Ιούδα σαν έναν άσχημο και τρελαμένο άντρα, τον Κουτεντέ, που γυρνάει γυμνός στα βουνά γιατί δεν τον δέχεται ούτε ο Χάρος. Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, που πρόδωσε τον Ιησού για τριάντα αργύρια, έχει γίνει το αρχέτυπο του προδότη στη Δυτική Τέχνη και Λογοτεχνία. Σύμφωνα με τις παραδόσεις του λαού μας, ακόμη και τα στοιχεία της φύσης μισούν και θέλουν να εκδικηθούν τον άνθρωπο που πρόδωσε τον Χριστό. Χαρακτηριστικές είναι επίσης οι παροιμιώδεις φράσεις «Το φιλί του Ιούδα» ή «Αχάριστος σαν τον Ιούδα».
Παλιότερα, η μεταφορά του ομοιώματος του Ιούδα γινόταν με γαϊδουράκι —σε πολλές περιοχές συνεχίζεται ακόμη και σήμερα—, δίνοντας στο έθιμο αυτό έναν άκρως παραδοσιακό χαρακτήρα.
Στη Μονεμβασιά το κάψιμο του Ιούδα μέσα στο Κάστρο ανήμερα του Πάσχα λειτουργεί ως ένα είδος παραδειγματικής τιμωρίας της προδοσίας. Η προετοιμασία του ομοιώματος γίνεται τρεις ημέρες νωρίτερα. Οι κάτοικοι φτιάχνουν τον Ιούδα από υφάσματα, άχυρα και ξύλα, βάζοντας στα μάτια του κροτίδες για να τον αποχαιρετήσουν με τον πιο «κατάλληλο» τρόπο. Στον λαιμό του κρεμούν τα τριάντα αργύρια της προδοσίας.
Το ομοίωμα περιφέρεται στο Κάστρο από άντρες και γυναίκες ντυμένους με παραδοσιακές στολές, περνά μέσα από τον κόσμο, ο οποίος έχει τη διάθεση να αποδοκιμάσει και χλευάσει τον περιφερόμενο Ιούδα. Η αναπαράσταση γίνεται μπροστά από τη μεγάλη και πανέμορφη Πλατεία της Παναγίας Χρυσαφίτισσας, της πολιούχου της Καστροπολιτείας, μέσα στο εντυπωσιακό σκηνικό του μεσαιωνικού κάστρου, και κάθε χρόνο παρακολουθείται από εκατοντάδες επισκέπτες.
* Για το έθιμο του καψίματος του Ιούδα βλέπε περισσότερα:
Ειρήνη Πιπερίγκου – Κυριαζή, «Ιούδας ο Ισκαριώτης», Το Βήμα, 24.11.2008, Ψηφιακή έκδοση: Ιούδας ο Ισκαριώτης – Ειδήσεις – νέα – Το Βήμα Online (tovima.gr).
