Το χρυσόψαρο (Carassius auratus auratus - Καράσσιος ο χρυσόχρους ο χρυσόχρους (Linnaeus, 1758)) ή αλλιώς και Goldfish ανήκει στην οικογένεια Κυπρινίδες (Cyprinidae), την υποοικογένεια Κυπρινίναι (Cyprininae), το γένος Καράσσιος (Carassius), το είδος Carassius auratus (Καράσσιος ο χρυσόχρους) και το υποείδος Carassius auratus auratus (Καράσσιος ο χρυσόχρους ο χρυσόχρους). Σύμφωνα με παρατηρήσεις η καταγωγή του Χρυσόψαρου ήταν από την Κίνα.
Το σώμα του χρυσόψαρου είναι πεπλατυσμένο κατά την αρχή του ραχιαίου πτερυγίου, το οποίο έχει μεγάλη βάση και αποτελείται από μία σκληρή ακτίνα και 15-19 μαλακές ακτίνες. Το εδρικό πτερύγιο αποτελείται από μία σκληρή ακτίνα και 5-6 μαλακές. Έχει περίπου 27-32 λέπια κατά την πλευρική γραμμή.
Παρουσιάζει φαρυγγικά δόντια με στενή, αλλά λεία επιφάνεια. Μέγιστο μήκος περίπου 30-40 cm και βάρος 600-800 gr. Συνηθέστερα όμως απαντάται μικρότερο των 15 cm, γιατί αυτό το μέγεθος επιτυγχάνεται περίπου κατά τον 5ο με 6ο χρόνο της ηλικίας τους. Τα χρυσόψαρα παρουσιάζουν αρκετές αλλαγές στον χρωματισμό τους κατά την διάρκεια της ζωής τους. Σαν νεαρά ιχθύδια παρουσιάζουν πρασινοκαστανό χρώμα στην ράχη, χάλκινο στις δύο πλευρές και κίτρινο στην κοιλιά. Έπειτα από αρκετούς μήνες επανέρχονται στο γνωστό χρώμα, το πορτοκαλοκόκκινο. Τα χρυσόψαρα θεωρούνται παμφάγα, διότι καταναλώνουν και φυτά αλλά και ζωικούς οργανισμούς, όπως μικρά οστρακοειδή και έντομα. Ακόμη έχει παρατηρηθεί ότι καταναλώνουν φυτικές τροφές όπως λάχανο, αρακά χωρίς φλοιό και βρασμένη πατάτα σε μικρές ποσότητες.
Η αναπαραγωγή των χρυσόψαρων γίνεται με ωοτοκία χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Το θηλυκό ζευγαρώνει την άνοιξη με αρκετά αρσενικά και γεννά χιλιάδες αυγά, από τα οποία προκύπτουν διασταυρωμένοι νέοι γόνοι με ποικιλία χρωμάτων. Τα αυγά αφού πρώτα τοποθετηθούν, θα επωαστούν για κάποιες ώρες (48-72) οπότε και θα εκκολαφθούν οι νέοι γόνοι. Όμως ο πληθυσμός του είδους αυτού στον ευρωπαϊκό χώρο αποτελείται κυρίως από θηλυκά άτομα και έτσι κατά την αναπαραγωγή τους ζευγαρώνουν με άλλα κυπρινοειδή.
Τα χρυσόψαρα είναι ψάρια ποταμόδρομα και ζουν κυρίως σε περιοχές με νηματική ροή, πυκνή βλάστηση και μαλακούς αμμοπηλώδεις πυθμένες. Παρόλα αυτά τα χρυσόψαρα ζουν και σε στάσιμα νερά, γιατί έχουν ελάχιστες απαιτήσεις και είναι πάρα πολύ ανθεκτικά. Γι” αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται ευρύτατα σε ενυδρεία, αλλά και γυάλες. Μπορούν να ζήσουν σε εύρος θερμοκρασιών 1-40 °C.
Χρυσόψαρα παρατηρούνται στην Κεντρική Ασία, την Κίνα αλλά και την Ιαπωνία. Στον Ελλαδικό χώρο δεν υπάρχουν καταγραφές χρυσόψαρων σε φυσικά οικοσυστήματα, αλλά μόνο σε ενυδρεία.
Τα χρυσόψαρα είναι από τα λίγα είδη τα οποία δεν έχουν ιδιαίτερη εμπορική αξία ως τρόφιμα, ωστόσο είναι ευρύτατα γνωστά για την καλλωπιστική τους χρήση. Δεν παρουσιάζουν επικινδυνότητα για τον άνθρωπο, ούτε βρίσκονται στον κατάλογο με απειλούμενα είδη.
Τα χρυσόψαρα αποτελούν το κατά κόρον ψάρι για «γυάλα» και αυτό λόγω των ελάχιστων απαιτήσεών του. Ωστόσο τα χρυσόψαρα χρειάζονται αρκετό χώρο, περίπου 30 λίτρα νερού για κάθε ψάρι, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν σωστά, αλλά και να αναπαραχθούν. Ακόμη ένας παράγοντας είναι ότι προτιμούν να ζουν σε ομάδες, γι” αυτό η καλύτερη αναλογία που προκύπτει είναι ανά 100 λίτρα νερού περίπου 3 χρυσόψαρα. Βέβαια θα πρέπει η ποιότητα του νερού να είναι κατάλληλη, ώστε να μπορούν να ζήσουν σε ανεκτές βιοχημικές συνθήκες.
Διατροφικά τα χρυσόψαρα ως παμφάγα τρέφονται με διάφορες τροφές, ωστόσο για την διατήρησή τους μέσα σε ενυδρείο θα πρέπει να βρίσκονται σε πυθμένα με άμμο ή πολύ λεπτό χαλίκι για να μπορούν να «ψάχνουν» την τροφή τους μέσα σε αυτόν. Κατάλληλες τροφές για τα χρυσόψαρα θεωρούνται και οι τροφές που προσφέρονται για όλα τα είδη ψαριών.
Η μεγάλη ζήτηση αυτού του είδους προέτρεψε τους επιστήμονες να δημιουργήσουν αρκετές παραλλαγές με διάφορες μορφές αλλά και ποικιλία χρωμάτων. Παρόλα αυτά όλα αυτά τα υβρίδια που έχουν προκύψει δεν παρουσιάζουν τις ίδιες ανάγκες στο περιβάλλον τους. Συνηθέστερα γίνεται συχνά το λάθος να αντιμετωπίζονται όλα με τον ίδιο τρόπο και να τοποθετούνται σε «γυάλες» χωρίς θερμοστάτη αλλά ακόμη και να «μπλέκουν» είδη με διαφορετικές ανάγκες στον ίδιο χώρο.
