Φεβρουάριος

Όλοι ξέρουμε τον δεύτερο μήνα του έτους, Φεβρουάριο ή Κουτσοφλέβαρο, με τα δίσεκτα του έτη, την ημέρα των ερωτευμένων, τις χαρούμενες Απόκριες κι άλλες γιορτές!

Ξέρουμε όμως όλοι πώς πήρε την ονομασία του;

Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος σημαίνει καθαρμός, κάθαρση, λόγω των θρησκευτικών εορτών του εξαγνισμού και καθαρμού στη Ρώμη. Στην Ελλάδα έχει πάρει και διάφορες άλλες ονομασίες σχετικές τη μικρή του διάρκεια: Μικρός, Κουτσός, Φλιάρης, Γκουζούκης και Κούντουρον (< ποντιακά κοντή+ ουρά).

Το Φλεβάρης προέρχεται από τις «φλέβες», δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές, ενώ η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας».

Δίσεκτο Έτος

Το δίσεκτο έτος ξεκίνησε το 44 π.Χ. από τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος με τη βοήθεια του Σωσιγένη άλλαξε το ρωμαϊκό ημερολόγιο πρόσθεταν ακόμη μία ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου». Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο».

Η παρανόηση του λαού ότι τα δίσεκτα έτη είναι «γρουσούζικα» ίσως να προέρχεται από τη λανθασμένη αντίληψη της ετυμολογίας και της ορθογραφίας του πρώτου συνθετικού της λέξης «δίσεκτο». Δηλαδή αντί του σωστού «δις» (που σημαίνει δύο φορές) να εννοείται λανθασμένα το αχώριστο προθεματικό μόριο «δυς» που έχει την έννοια της δυστυχίας, «της δυσκολίας, της κακής καταστάσεως ή του απευκταίου αποτελέσματος».

O γήινος χρόνος (εννοούμε την αίσθηση του έτους όπως την εννοούμε ημερολογιακά εδώ στον πλανήτη Γη) δεν είναι ακριβώς 365 ημέρες όπως έχει επικρατήσει με την παγιωμένη πεποίθηση. Για την ακρίβεια το ημερολογιακό έτος είναι 365 ημέρες και 6 ώρες. Αυτές τις πλεονάζουσες 6 ώρες τις αθροίζουμε κάθε 4 χρόνια και τις κάνουμε μια ολόκληρη ημέρα στο τέλος του μήνα Φεβρουαρίου, κάνοντας το συγκεκριμένο έτος δίσεκτο. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται μια σταθερή αίσθηση της ροής του χρόνου με τις 4 εποχές του έτους να συμπίπτουν και ημερολογιακά μεταξύ τους.

Παροιμίες

Οι άνθρωποι έχουν βγάλει πολλές παροιμίες γι” αυτό τον μήνα:

«Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει. Μα αν τύχει και θυμώσει, μες το χιόνι θα σε χώσει».

«Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος και του τσαπιού ο μήνας».

«Κάλλιο Μάρτης με παλούκια παρά Φλεβάρης με μπουμπούκια».

Και πολλές άλλες…

Γιορτές

 Ένα τριήμερο αφιερωμένο σε τρεις αγίους: τον Αϊ-Τρύφωνα την 1η, την Υπαπαντή στις 2 και του Αϊ-Συμιού (Αγίου Συμεών) στις 3 του μήνα. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, «Ό,τι καιρός κάμει στη Παπαντής, θα τον κάμει σαράντα μέρες». Τον Φεβρουάριο γιορτάζει επίσης και ο Άγιος Χαράλαμπος (στις 10 του μήνα), ενώ στις 19 γιορτάζει η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία.