Του Μάριου Κιόκου
Στις 27 Απριλίου 1941, μόλις οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα, διεκδίκησαν από τους Ιταλούς συμμάχους τους την μονοπωλιακή διαχείριση των εβραϊκών υποθέσεων. Παρά την ιταλική αντίδραση, ανέλαβαν αμέσως τα εβραϊκά ζητήματα.
Όσο οι Ναζί έσφιγγαν τον κλοιό, τόσο οι Εβραίοι οργανώνονταν περισσότερο. Ιδρύθηκαν συνεργεία αλληλεγγύης και περίθαλψης των προσφύγων από τη Θεσσαλονίκη καθώς και συσσίτια. Οι ιταλικές αρχές εκδήλωσαν ενεργότερα το ενδιαφέρον τους. Ελληνικές αρχές εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για τη σωτηρία Ελλήνων Εβραίων: στα σώματα της Χωροφυλακής και της Αστυνομίας Πόλεων, υπό τη διεύθυνση του Αγγέλου Έβερτ, δόθηκαν διαταγές να εκδίδουν ψεύτικες ταυτότητες σε όσους Εβραίους το επιθυμούσαν.
Οι ταυτότητες αυτές, που είχαν χριστιανικά ονόματα και ανέγραφαν ως
θρήσκευμα Χριστιανός Ορθόδοξος, δε διακρίνονταν καθόλου από τις αληθινές, αφού είχαν εκδοθεί από τις ίδιες τις αστυνομικές αρχές, και συνεπώς μπορούσαν να περάσουν κάθε Γερμανικό έλεγχο. Την ίδια περίοδο, ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός φρόντισε μαζί με το Διευθυντή του Μητρώου του Δήμου Αθηναίων Π. Χαλδέζο να ανοιχτεί ένα ειδικό αρχείο, όπου καταχωρήθηκαν οι Εβραίοι που, για να γλιτώσουν, βαφτίστηκαν Χριστιανοί. Με τον τρόπο αυτό και με τη βοήθεια των συμπατριωτών τους 560 Αθηναίοι Εβραίοι, όπως και άλλοι από διάφορες πόλεις, που είχαν νωρίτερα βρει καταφύγιο στην πρωτεύουσα, επέζησαν ως το τέλος του πολέμου προσποιούμενοι τους Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Πηγές:
Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος. Ερευνητικό Κέντρο, https://www.jewishmuseum.gr/
