Από τη Μαρούγκα Αλίκη
Η λέξη “ίρις” ή στη δημοτική ‘ίριδα’ αναφέρεται στη μυθολογία, στην ιατρική, στη μετεωρολογία και στην βοτανολογία.
Αρχικά, στη μυθολογία, Ίριδα ονομαζόταν μια θεά στην αρχαιότητα. Ήταν κόρη του Θαύμαντα και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας, κατά τον Ησίοδο, και αδελφή των Αρπυιών Ωκυπέτης και της Αελλούς ή κατ΄ άλλη εκδοχή της Άρκης την οποία τιμώρησε ο Ζευς διότι κατά την Τιτανομαχία βοήθησε τους Τιτάνες. Οι αρχαίοι Έλληνες φαντάζονταν την Ίριδα ακριβώς όπως αγιογραφούνται σήμερα από τους χριστιανούς οι αρχάγγελοι: Νέα με πλούσιο βραχύ χιτώνα, με μεγάλες πτέρυγες στους ώμους και χρυσά φτερωτά σανδάλια φέροντας στο χέρι το κηρύκειο, όπως ο Ερμής. Ήταν φτερωτή και ορμητική σαν θύελλα, γνωστή ως πιστή και γοργοπόδαρη αγγελιαφόρος των θεών. Γενικά από όλες τις μυθολογικές ιστορίες διαφαίνεται καθαρά πως η Ίρις ήταν η ιδεατή ανθρωπόμορφη ιπτάμενη θεότητα της έννοιας του ατμοσφαιρικού φαινομένου του ουράνιου τόξου, θεότητα του αέρα και των καιρικών φαινομένων.
Στην ιατρική, ίριδα ονομάζεται στην ανατομία του οφθαλμού το δισκοειδές διάτρητο διάφραγμα στην πρόσθια μοίρα του οφθαλμού που βρίσκεται μεταξύ του κερατοειδή χιτώνα και του φακού και στο μέσον της οποίας βρίσκεται το άνοιγμα της κόρης. Η ίριδα μπορεί να έχει διάφορα χρώματα, όπως μαύρο, καφέ, γαλάζιο ή πράσινο.
Ο ρόλος της είναι να ρυθμίζει την ποσότητα του φωτός που μπαίνει στο μάτι και φτάνει στον αμφιβληστροειδή, συστελλόμενη όταν το φως είναι άφθονο και διαστελλόμενη όταν είναι λίγο, βοηθώντας έτσι την όραση και την αίσθηση βάθους.
Στη μετεωρολογία, ίρις ονομάζεται το γνωστό σε όλους ουράνιο τόξο το οποίο είναι ένα πολύχρωμο οπτικό και μετεωρολογικό φαινόμενο, που εμφανίζεται όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν πάνω σε σταγονίδια βροχής στην ατμόσφαιρα της Γης.
Τέλος, στη βοτανολογία, ίρις ή ίριδα είναι ένα φυτό. Το όνομα της το πήρε από το ουράνιο τόξο λόγω του πλήθους των χρωμάτων που έχουν τα άνθη των διαφόρων ειδών της. Πολυετές αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό με μεγάλα μπλε-ιώδη άνθη που περιέχουν λευκά και κίτρινα σχέδια. Το γένος Iris L. περιλαμβάνει περί τα 200 με 300 είδη στις εύκρατες περιοχές του πλανήτη και στην Ελλάδα βρίσκουμε 10 από αυτές. Ανθίζει το χειμώνα και συνεχίζει και την άνοιξη στις πιο κρύες περιοχές. Αρωματικές ουσίες, από το αιθέριο έλαιο που περιέχει μια πολύ αρωματική κετόνη, την ιρόνη, έχει, εκτός από τα άνθη της και στη ρίζα της (ριζώματα) και χρησιμοποιείται στη βιομηχανία αρωμάτων, ιδιότητες γνωστές από την αρχαιότητα, (την αναφέρουν ο Θεόφραστος και ο Πλίνιος).
Πηγές:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8A%CF%81%CE%B9%CF%82
https://laspistasteria.wordpress.com/2009/01/27/iris/
