Από την Παπαναστασοπούλου Αφροδίτη

Η λέξη «νέμεση» προέρχεται ετυμολογικά από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «νέμω», που σημαίνει «μοιράζω», «διανέμω». Πρόκειται για τη δίκαιη διανομή, τη μοιρασιά, αλλά και τη θεία δίκη και τιμωρία που επιβάλλεται από μια ανώτερη δύναμη σε όποιον υπερβαίνει τα ανθρώπινα όρια.

Ως θεότητα στην αρχαία Ελλάδα προσωποποιούσε μαζί με άλλες (π.χ. τη Θέμιδα, την Ειμαρμένη κ.λπ.) την έννοια της δικαιοσύνης και αναλάμβανε την αποκατάσταση της τάξης (της φύσης, της ανθρώπινης κοινωνίας, του κόσμου), όταν αυτή διασαλευόταν, τιμωρώντας την υπεροψία και την αλαζονεία των ανθρώπων (την ύβρι). Πατέρας της θεωρούνταν ο Ωκεανός και μητέρα της η Δίκη.

Το σημαντικότερο ιερό της Νέμεσης στον ελλαδικό χώρο βρίσκεται στον Ραμνούντα, περιοχή στο βορειοανατολικό άκρο της Αττικής δίπλα στον Ευβοϊκό κόλπο.

Μάλιστα, το άγαλμα της θεότητας το είχε φιλοτεχνήσει ο Αγοράκριτος από την Πάρο, μαθητής του σπουδαίου γλύπτη Φειδία. Λέγεται ότι το μάρμαρο από το οποίο κατασκευάστηκε το άγαλμα είχαν φέρει οι Πέρσες στο Μαραθώνα, για να δημιουργήσουν τρόπαιο σαν να είχαν ήδη νικήσει. Οι Πέρσες σίγουροι για τη νίκη τους αποδείχθηκαν αλαζόνες, γι΄ αυτό και η θεά Νέμεση τους τιμώρησε οδηγώντας τους στην ήττα.

Το άγαλμα έχει σωθεί σε πολύ αποσπασματική κατάσταση, καθώς καταστράφηκε στους χριστιανικούς χρόνους.

Χρονολογείται στη δεκαετία 430-420 π.Χ. Έχει ύψος 3,50-3,60 m  και μαζί με τη βάση 4,44 m. Ήταν κατασκευασμένο από παριανό μάρμαρο και απεικόνιζε τη θεά όρθια, ντυμένη με χιτώνα και ιμάτιο, με φιάλη στο προτεταμένο δεξί χέρι και κλαδί ελιάς στο αριστερό. Η μαρμάρινη βάση του αγάλματος ήταν διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις από τον μύθο σχετικά με τη γέννηση της Ελένης και την παράδοσή της από τη Λήδα στη Νέμεση.

Στην τέχνη η θεά απεικονίζεται να κρατάει το σύμβολο του μέτρου (πήχυ, χαλινάρι), της τιμωρίας (ξίφος, μαστίγιο) και της ταχύτητας (τροχό, φτερά, άρμα).

ΠΗΓΕΣ

1. Μπαμπινιώτης, Γ. (1998). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

2. Τσοτάκου-Καρβέλη, Αικ. (2007). Λεξικό της ελληνικής μυθολογίας, εκδ. Σοκόλη.

3.http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2391

4.https://www.archaiologia.gr/blog/issue/%CF%84%CE%BF-%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BD%CE%AD%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1/

5.https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/navigator/browse.html?object_id=30231

6.https://www.kathimerini.gr/culture/561066292/episkepsi-ston-agnosto-ramnoynta/

7.https://www.culture.gov.gr/el/service/SitePages/view.aspx?iID=3885

8.http://archaeologia.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Temple_of_Nemesis.aspx