της Γεωργίας Φράγκου
Η αρχιτεκτονική της Ικαρίας ξεχωρίζει ανάμεσα στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου παρόλο που δεν είναι πολύ γνωστή και μελετημένη τόσο από Έλληνες και ξένους ερευνητές, όπως άλλα ελληνικά νησιά.
Χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι τα σύνορα ανάμεσα από τα σπίτια δεν είναι ευδιάκριτα. Κατώφλια το ένα δίπλα στο άλλο, αυλές που μπαίνουν η μια μέσα στην άλλη. Αυτή η ιδιομορφία της αρχιτεκτονικής δημιουργεί μια πολύτιμη αίσθηση ζεστασιάς.
Από τις αρχές του 16ου αιώνα μ.Χ. έως και τον 19ο αιώνα, στο νησί υπήρχαν τα γνωστά «χωστοκέλια» , δηλαδή ημιυπόγειος χώρος ή κρυφοκέλι , αραιά το ένα από το άλλο, προκειμένου οι κάτοικοι να μην είναι ορατοί στους εχθρούς, κυρίως στους Τούρκους και στους πειρατές. Έτσι εγκατέλειψαν τις παραλιακές περιοχές του νησιού και αποσύρθηκαν στα ορεινά, όπου και δημιούργησαν τους λεγόμενους κρυφούς οικισμούς ή πιο απλά
αντιπειρατικά σπίτια.
Χυτό: Το χυτό είναι ένα μονόχωρο, ορθογωνικής κάτοψης κτίσμα, τοποθετημένο συνήθως σε σημείο που η γεωμορφολογία του εδάφους
και η βλάστηση παρείχαν κάποια προστασία, αποτελώντας συνέχεια του εδάφους. Είναι τα λεγόμενα Αντιπειρατικά Σπίτια που ήταν ο βασικότερος τύπος κατοικίας μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα και βρισκόταν σε χρήση σε μικρότερη κλίμακα και με μικρές παραλλαγές μέχρι τον 20ο αιώνα. Πάντοτε υπήρχε κρυφή έξοδος που οδηγούσε σε χωστοκέλι.
Πυργάρι: Νέα κτίσματα τετραγωνικής περίπου κάτοψης που διαθέτουν 2 ανεξάρτητους χώρους, το κατώι και το ανώι και από μία εξωτερική σκάλα που γινόταν η πρόσβαση στον πάνω όροφο, εάν δεν υπήρχε πρόσβαση από την πίσω πλευρά.
Μικτό: Ίσως τα πιο χαρακτηριστικά σπίτια της Ικαρίας, που προέρχονται από τον συνδυασμό ενός Χυτού με ένα Πυργάρι.
Η σύγχρονη αρχιτεκτονική, σήμερα, επηρεάζεται από το παρελθόν και πολλά νεόκτιστα έχουν διατηρήσει τις αρχιτεκτονικές επιταγές του. Όπως τα παράθυρα, τις πόρτες και την μάντρα.
Πηγές: https://ikaria2.webnode.gr/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE %BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE/
https://www.visitikaria.gr/gr/%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1/%CE%B1 %CF%81%CF%87%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9 %CE%BA%CE%AE#.YK9EIMS_yUk
