Την Τετάρτη 9 Απριλίου 2025 στο πλαίσιο του προγράμματος «Νέοι πρέσβεις στην Ευρώπη»-στο οποίο συμμετέχει το σχολείο μας-πραγματοποιήσαμε ως junior ambassadors γκάλοπ με στόχο την καταγραφή των απόψεων των συμπολιτών μας σχετικά με την παραπληροφόρηση, την εξάπλωση των fake news και τις επιπτώσεις τους στην κοινωνία. Η έρευνά μας πραγματοποιήθηκε σε κεντρικά σημεία της Άρτας, όπως δρόμοι, πλατείες και καφετέριες με τη συμμετοχή και βοήθεια του ArtTv. Ως εργαλείο συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήσαμε ερωτηματολόγιο με κλειστού τύπου ερωτήσεις και ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης. Παράλληλα, μοιράσαμε ενημερωτικό φυλλάδιο με οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το πώς μπορούμε να κάνουμε «fact check», δηλαδή να ελέγχουμε πρώτα μία είδηση πριν να την μοιραστούμε ή τη διαδόσουμε σε άλλους. Κατά τη διάρκεια του γκάλοπ περιπλανηθήκαμε στην πόλη και προσπαθήσαμε να συνομιλήσουμε με όσο το δύνατόν περισσότερους συμπολίτες μας και να τους ενημερώσουμε μέσω του φυλλαδίου για το πώς να ελέγχουν τις ψευδείς ειδήσεις.
Συγκεντρώσαμε συνολικά είκοσι (20) συμπληρωμένα ερωτηματολόγια, από την ανάλυση των οποίων προέκυψαν τα ακόλουθα:
- Δεκαοκτώ (18) από τα είκοσι (20) άτομα δήλωσαν ότι έχουν πέσει θύματα παραπληροφόρησης.
- Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων/ουσών εντοπίζει ως κύρια πηγή παραπληροφόρησης τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, και σε δεύτερη θέση την τηλεόραση.
- Δώδεκα (12) άτομα απάντησαν ότι πάντα ελέγχουν τις ειδήσεις και τις πληροφορίες που διαβάζουν. Πέντε (5) άτομα δήλωσαν ότι το κάνουν μερικές φορές, ενώ οι υπόλοιποι σπανίως ή καθόλου.
Όσον αφορά τις αιτίες της παραπληροφόρησης, οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες κατέγραψαν ως κυριότερους λόγους για την ύπαρξη και εξάπλωσή της την πολιτική προπαγάνδα, το οικονομικό κέρδος και την έλλειψη κριτικής ικανότητας από τους πολίτες. Για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης προτείνουν ως σημαντικότερα μέτρα τη διασταύρωση πληροφοριών από έγκυρες και διαφορετικές πηγές και ευρύτερα την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης των πολιτών.
Συμπερασματικά, το γκάλοπ μας κατέδειξε την ανησυχία των συμπολιτών μας για το φαινόμενο της παραπληροφόρησης. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, έχουν προσωπική εμπειρία με παραπλανητικές πληροφορίες και εκφράζουν την ανάγκη για συστηματική αντιμετώπιση του φαινομένου, ιδιαίτερα όταν αυτό εξυπηρετεί πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα. Τέλος, σημαντικό κρίνουμε το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες στο γκάλοπ θεωρούν ιδιαίτερα σημαντική την ενίσχυση της ενημέρωσης και της κριτικής ικανότητας των πολιτών διότι τις αντιλαμβάνονται ως βασικό άξονα για την προώθηση μιας πιο υγιούς και ενημερωμένης κοινωνίας.
Ομάδα junior ambassadors και εθελοντών του Γενικού Λυκείου Κομποτίου
