Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Αποκριών. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, γιορτάζεται έντονα σε όλη την Ελλάδα, με διάφορα έθιμα και αποτελεί επίσημη αργία. Συνηθίζεται πανελλαδικά να τρώγεται λαγάνα, ταραμάς, χαλβάς, θαλασσινά, λαχανικά, ελιές και φασολάδα χωρίς λάδι.
Απαραίτητο συμπλήρωμα της Καθαράς Δευτέρας αποτελεί το πέταγμα του χαρταετού, με τα ποικίλα χρώματα και σχέδια, από μικρούς και μεγάλους, πιθανόν για να πετάξουν μακριά κάθε έγνοια του χειμώνα, μια και μπαίνει η άνοιξη και όλα, τουλάχιστον στη φύση, είναι πιο χαρούμενα λόγω της ανθοφορίας και της βελτίωσης του καιρού.
Κέρκυρα
Σε πολλά χωρία της Κέρκυρας αναβιώνει ο παραδοσιακός χορός των Παπάδων. Ο μεγαλύτερος στην ηλικία ιερέας μπαίνει επικεφαλής του χορού, ακολουθούμενος από τους άλλους ιερείς, τους δημοτικούς άρχοντες, τους γέροντες και τους υπόλοιπους άντρες, που μπαίνουν στη σειρά σύμφωνα με την ηλικία τους.
Θήβα
Ο βλάχικος γάμος της Θήβας, αποτελεί σήμερα από τις πλέον γνωστές λαογραφικές γιορτές αναπαράστασης παραδοσιακού γάμου της ελληνικής υπαίθρου. Η γιορτή αυτή περιλαμβάνεται στα έθιμα της Καθαρής Δευτέρας που τελείται ειδικότερα στη Θήβα και στο Δαφνί Λακωνίας. Η γιορτή αυτή στην οποία τη νύφη υποδύεται άντρας και περιλαμβάνει διάφορα επιμέρους στάδια όπως ξύρισμα του γαμπρού, στόλισμα της νύφης, το παντρολόγημα κ.λπ., καταλήγοντας σε χορό και γλέντι των καλεσμένων, τελούνταν από παλαιότερα μείον όμως στη διάρκεια της κατοχής είχε διακοπεί
Γαλαξίδι.
Το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος συναντάμε στο Γαλαξίδι, με τους καρναβαλιστές να χορεύουν κυκλωτούς χορούς αλευρωμένοι και μουτζουρωμένοι. Το ιδιαίτερα διασκεδαστικό έθιμο του Αλευρομουτζουρώματος λαμβάνει χώρα στο Γαλαξίδι την Καθαρά Δευτέρα. Κάτοικοι και τουρίστες μετατρέπονται σε αλευρομαχητές, και με πολεμοφόδια χρωματιστό αλεύρι, που διανέμεται δωρεάν από τον Δήμο, επιδίδονται επί ώρες σε «επικές» μάχες, που ξεκινούν το μεσημέρι στο λιμάνι.
Βόνιτσα
Στη Βόνιτσα αναβιώνει κάθε χρόνο, την Καθαρά Δευτέρα, το έθιμο του «Αχυρένιου-Γληγοράκη». Η επικρατέστερη άποψη για την προέλευση του εθίμου είναι αυτή που θέλει τον Γληγοράκη ψαρά, ο οποίος αρνήθηκε τη θάλασσα και αναζήτησε την τύχη του στη στεριά. Όμως, η θάλασσα τον εκδικήθηκε και τον έστειλε στα ξένα, να ταλαιπωρείται και να μην μπορεί να βρει μία σταθερή δουλειά. Έτσι, λοιπόν, κάθε χρόνο, οι ψαράδες θυμούνται τον ψαρά, τον Γληγοράκη. Αφού πρώτα μασκαρευτούν από το Σάββατο της Τυρινής έως την Καθαρά Δευτέρα «βλέπουν» τον Γληγοράκη να έρχεται όπως τότε, που τον έφεραν στα χέρια, για να τον πάνε στο κοιμητήριο της ψαράδικης συνοικίας.
Μεστά και Χίος
Στα Μεστά και στους Ολύμπους της Χίου, αναβιώνει το Έθιμο του Αγά με τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όπου σε ένα θεατρικό ο Αγάς ως δικαστής, καταδικάζει με χιούμορ τους θεατές. Στη σύγχρονη εκδοχή του, το πρωί της Καθαρής Δευτέρας ένας ντόπιος μεταμφιέζεται σε Αγά και, μαζί με το επιτελείο του (αστυνομικούς, ζαπτιέδες, εισαγγελέα), μετά από μία πανηγυρική είσοδο στο χωριό, κάθεται στην θέση του και δικάζει τους παρευρισκομένους. Η δίκη περιλαμβάνει πειράγματα, σάτιρα και καυστικό χιούμορ. Φυσικά, κανείς δεν αθωώνεται κατά τη διάρκεια αυτής της δίκης, ενώ η πιο συνηθισμένη ποινή που επιβάλλει ο Αγάς είναι ο «ακάβαλος», δηλαδή χτυπήματα με ένα πλαστικό ρόπαλο.
Μεθώνη
Στη Μεθώνη Μεσσηνίας γίνεται του Κουτρούλη ο γάμος, αναπαράσταση ενός πραγματικού γάμου του 14ου αιώνα . Ο Κουτρούλης ήταν ιστορικό πρόσωπο που είχε την καταγωγή του από τη Μεθώνη. Έτσι το έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο την Καθαροδευτέρα στις 13.00 στην πλατεία της παραλίας με μια παρωδία γάμου που περιέχει πολλές απρόοπτες καταστάσεις και σάτιρα της σύγχρονης πραγματικότητας. Προηγείται η πομπή των συμπεθεριών και κάθε λογής παρατρεχάμενων στους κεντρικούς δρόμους της Μεθώνης και φυσικά, μετά το «γάμο» ακολουθεί γλέντι. Οι οργανωτές έχουν φροντίσει να προσφέρουν στον κόσμο φασολάδα, λαγάνες και διάφορα σαρακοστιανά, ενώ και οι γύρω ταβέρνες είναι έτοιμες να ικανοποιήσουν κάθε γαστρονομική επιθυμία.
Διαπιστώνουμε ότι όλη η Ελλάδα, απ’ άκρη σ’ άκρη, υποδέχεται τη Σαρακοστή με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα. Πρόκειται λοιπόν για μια ιδιαίτερη μέρα για τη χώρα μας, καθώς συμβολίζει την πνευματική και σωματική «κάθαρση» πριν από την κατάνυξη της Μεγάλης Σαρακοστής.
ΠΗΓΕΣ
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1
https://blogs.sch.gr/2lykpiatt/2012/02/26/xoros/
https://apokries.ert.gr/alevromoutzoyrwma-galaxidi/
https://www.sansimera.gr/articles/1226
Χριστίνα Χρυσανθακοπούλου Α3
Γιώργης Καραβούλιας Α2
