Πρώτη μέρα της Άνοιξης η 21η Μαρτίου και η μέρα αυτή έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης από την Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών το 1999 «με στόχο να υποστηρίξει τη γλωσσική πολυμορφία μέσω της ποιητικής έκφρασης και να αυξήσει την ευκαιρία να ακουστούν οι γλώσσες που απειλούνται με εξαφάνιση».
Εμείς με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης επιλέξαμε 3 ελληνικές ποιητικές συλλογές που θα έπρεπε να κοσμούν κάθε βιβλιοθήκη.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ
Ένας εκ των λατρεμένων ποιητών των Ελλήνων που βρίσκεται στο Πάνθεον των μεγαλύτερων ποιητών παγκοσμίως, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, έγραψε στίχους απόλυτα κλασικούς που «καθρεφτίζουν» κάθε εποχή. Η συλλογή του «Τα Ποιήματα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg είναι μία εξαιρετική έκδοση περιέχει το σύνολο του έργου του Έλληνα ποιητή.
Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου και πέθανε, ο Κ.Π Καβάφης γράφει ελληνική ποίηση μακριά από τον ελλαδικό χώρο. Στα ποιήματά του συχνά πρωταγωνιστούν γνωστά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του ποιητή με συχνές αναφορές σε γνωστές ή λιγότερο γνωστές πτυχές των ομηρικών, ελληνιστικών και βυζαντινών χρόνων. Το σώμα των ποιημάτων του περιλαμβάνει τα 154 του καβαφικού κανόνα -τα λεγόμενα «Αναγνωρισμένα»-, τα 37 «Αποκηρυγμένα», τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα 75 «Κρυμμένα» που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 «Ατελή».
Κωνσταντίνος Καβάφης «Όσο μπορείς»
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.
Oι παραινέσεις που απευθύνει ο Κ.Π. Καβάφης αναφέρονται τόσο στον εαυτό του όσο και σε κάθε αποδέκτη του ποιήματος και υποδεικνύουν μια ηθική στάση και μια μετρημένη κοινωνική ζωή.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, είκοσι δύο μυθιστορήματα, 1 θεατρικό έργο και μελέτες. Τα έργα του συμπληρώνουν πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα. Αρκετά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Στη διάρκεια της ζωής του, ο Ρίτσος νόσησε από φυματίωση, ξεπέρασε την ασθένεια (πράγμα δύσκολο για την εποχή) και πέρασε από πολλές υλικές και ηθικές δοκιμασίες. Στο σανατόριο του «Σωτηρία», όπου νοσηλευόταν, ήρθε κοντά με τον μαρξισμό και την Αριστερά, πράγματα που επηρέασαν βαθύτατα την ποίησή του και τον τρόπο ζωής του. Στην «Ανθολογία Γιάννη Ρίτσου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος σε επιλογή της Χρύσας Προκοπάκη, προσφέρεται ένα πανόραμα του έργου του, διαπερνώντας τις εποχές, τις τεχνοτροπίες, τις θεματολογίες και τις διαφορετικές προσεγγίσεις του μεγάλου Έλληνα ποιητή.
Γιάννης Ρίτσος: Απόσπασμα από τη «ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ»
Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ” τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.
Ετούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ” αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Μονάχα φως.
O δρόμος χάνεται στο φως κι o ίσκιος της μάντρας είναι σίδερο.
Μαρμάρωσαν τα δέντρα, τα ποτάμια κ” οι φωνές
μες στον άσβεστη του ήλιου.
Η ρίζα σκοντάφτει στο μάρμαρο. Τα σκονισμένα
σκοίνα.
Το μουλάρι κι o βράχος. Λαχανιάζουν. Δεν υπάρχει
νερό.
Όλοι διψάνε. Χρόνια τώρα. Όλοι μασάνε μια μπουκιά ουρανό πάνου απ” την πίκρα τους.
Τα μάτια τους είναι κόκκινα απ” την αγρύπνια,
μια βαθειά χαρακιά σφηνωμένη ανάμεσα στα φρύδια τους
σαν ένα κυπαρίσσι ανάμεσα σε δυο βουνά το λιόγερμα. [...]
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ
Ο Κώστας Καρυωτάκης είναι «ο ποιητής που έσκυψε πολύ στο χείλος των αβύσσων«, όπως γράφει ο υπερρεαλιστής Ανδρέας Εμπειρίκος στο ποιητικό του μνημόσυνο για τον άνθρωπο που εις την Πρέβεζαν εχάθη. Γνώρισε την ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη, το 1922 στη Νομαρχία Αττικής όπου αμφότεροι εργάζονταν προσωρινά. Τον ερωτεύτηκε παράφορα, αλλά δεν κατάφεραν να βρουν την ευτυχία μέσα από τον έρωτά τους. Στις 21 Ιουλίου του 1928, σε ηλικία τριάντα δύο ετών, δίνει τέλος στη ζωή του. Αφού μάταια προσπάθησε να πνιγεί στη θάλασσα, αυτοκτόνησε με ένα περίστροφο. Στην τσέπη του άφησε το τελευταίο του σημείωμα. Οι συνθήκες της αυτοκτονίας του, αλλά και ο λόγος που τον οδήγησε στο απονενοημένο αυτό διάβημα παραμένουν μέχρι σήμερα μυστήριο. Δεν είναι τυχαίο που η αποχαιρετιστήρια επιστολή του συζητήθηκε σχεδόν όσο κανένα άλλο κείμενο Έλληνα λογοτέχνη. Η συλλογή με τίτλο «Ποιήματα και πεζά» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg περιέχει τις κορυφαίες ποιητικές του στιγμές, αποκαταστημένες στην αρχική τους μορφή.
Ουρανία Τσούτση, Middle Mountain College News, 21-03-2023
