Ο Λευκός Πύργος είναι το μνημείο-σύμβολο της Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται στην παραλία της πόλης. Στο παρελθόν αποτελούσε το νοτιοανατολικό πύργο της οχύρωσής της. Σύμφωνα με περιγραφές περιηγητών και παλιές απεικονίσεις της πόλης το θαλάσσιο τμήμα του τείχους, που κατεδαφίστηκε το 1867, είχε τρεις πύργους, από τους οποίους ο ανατολικός ήταν ο Λευκός Πύργος, κτισμένος ακριβώς στο σημείο όπου συναντιόταν το ανατολικό με το θαλάσσιο τείχος.
Η ακριβής χρονολόγησή του δεν είναι γνωστή, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι κτίσθηκε στα τέλη του 15ου αι., μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς και αντικατέστησε έναν παλαιότερο βυζαντινό πύργο (1185 μ.Χ).
Στη μεγάλη ιστορία του, ο πύργος έχει αλλάξει κατά καιρούς ονόματα και χρήσεις. Τον 18ο αιώνα αναφέρεται ως »Φρούριο της Καλαμαριάς», ενώ το 19ο αιώνα ως »Πύργος των Γενιτσάρων» και »Πύργος του Αίματος». Το 1890 ένας κατάδικος για να αποκτήσει την ελευθερία του άσπρισε με ασβέστη τον πύργο και από τότε έμεινε η σημερινή ονομασία του, »Λευκός Πύργος». Από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, και έπειτα ο πύργος ανήκει στο ελληνικό δημόσιο και είχε κατά καιρούς διάφορες χρήσεις.
Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στέγαζε το κέντρο διαβιβάσεων των Συμμάχων, ενώ το 1916 ένας του όροφος χρησιμοποιήθηκε για τη φύλαξη αρχαιοτήτων που προέρχονταν από τις αρχαιολογικές δραστηριότητες των βρετανικών δυνάμεων στη ζώνη ευθύνης τους. Ακόμη χρησιμοποιήθηκε για την αεράμυνα της πόλης και ως Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Οι τελευταίοι που στεγάσθηκαν στον πύργο πριν από την αναστήλωσή του ήταν οι Ναυτοπρόσκοποι. Στην αρχή του 20ού αιώνα στο χώρο γύρω από τον πύργο λειτουργούσε το περίφημο καφενείο και το »Θέατρο του Λευκού Πύργου», που κατεδαφίστηκαν το 1954, με σκοπό την επέκταση του πάρκου.
Ο πύργος είναι κυλινδρικός με ύψος περίπου 34 μ. και διάμετρο 23 μ. Έχει ισόγειο και έξι ορόφους, που επικοινωνούν με εσωτερική κυκλική σκάλα μήκους 120 μ., Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα στο εσωτερικό του υπήρχαν ένα δερβισικό ησυχαστήριο, πυριτιδαποθήκες και δεξαμενή νερού, ενώ επάνω στην είσοδό του σωζόταν τουρκική επιγραφή που ανέφερε ότι ο πύργος του Λέοντος έγινε το 1535-1536.
Το 1983-1985 έγινε από την 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων η αναστήλωση του μνημείου και η μετατροπή του σε εκθεσιακό χώρο.
Το Σεπτέμβριο του 2008 εγκαινιάστηκε η νέα μόνιμη έκθεση που αφορά την ιστορία της Θεσσαλονίκης από την ίδρυσή της μέχρι και τις μέρες μας, την οποία επισκεφθήκαμε με τη δασκάλα μας την περσινή χρονιά. Έχει πολλές ενδιαφέρουσες φωτογραφίες από τα παλιά χρόνια. Από εκεί ξεκινά και η γραμμή του λεωφορείου που με τη βοήθεια ξεναγού περιηγεί τους επισκέπτες στα βασικά μνημεία της πόλης.
