Μουσικογραφίες

Ένα διαχρονικό φαινόμενο που απασχολεί από την αρχαιότητα τους ανθρώπους είναι το χάσμα των γενεών. Οι συγκρούσεις και οι μεγάλες διαφορές είτε κοινωνικές, είτε βιολογικές, που χωρίζουν τις γενιές και συγκεκριμένα τους νέους και τους μεγαλύτερους, δυσκολεύουν την ομαλή και αρμονική επικοινωνία τους, τη συνεργασία τους και γενικότερα τις σχέσεις τους. Για το συγκεκριμένο ζήτημα, τα αίτια ποικίλουν και υπάρχουν σοβαρές συνέπειες.

Στις μέρες μας, ένα βασικό αίτιο για το φαινόμενο αυτό είναι η ύπαρξη βιολογικών διαφορών, καθώς οι νέοι με τους μεγαλύτερους και πολύ περισσότερο με τους ηλικιωμένους δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες και την ίδια φυσική και σωματική κατάσταση. Συνήθως οι μεγαλύτεροι είναι πιο οκνηροί και ευάλωτοι, ενώ οι νέοι είναι πιο δραστήριοι και έχουν περισσότερη ενέργεια. Βέβαια, η έλλειψη ζωτικής δύναμης στους μεγαλύτερους οδηγεί σε ένα ακόμη αίτιο που προκαλεί το χάσμα των γενεών. Αυτό είναι η συντηρητική στάση ζωής των μεγάλων που έρχεται σε αντίθεση με την προοδευτικότητα των νέων. Ενώ οι νέοι είναι προσηλωμένοι στο μέλλον, οι μεγαλύτεροι προσπαθούν να διατηρήσουν το παρόν ζωντανό και να στραφούν στο παρελθόν τους όταν το έχουν ανάγκη, καθώς αυτή ήταν η περίοδος της ζωής τους που τους επέτρεπαν οι δυνάμεις τους να χαρούν. Επίσης, οι ραγδαίες αλλαγές στην εποχή μας, ο γοργός ρυθμός εξέλιξης των γεγονότων και της ανθρωπότητας είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες διόγκωσης του χάσματος. Για τους μεγαλύτερους, η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας και οι ραγδαίες μεταρρυθμίσεις κάνουν πιο δύσκολη τη συμπόρευση με τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της ζωής. Τα τεχνολογικά επιτεύγματά χάρη στα οποία οι νέοι διευρύνουν τις γνώσεις τους και επιτυγχάνουν άμεση πρόσβαση στην πληροφορία, δεν προκαλούν στους ίδιους έκπληξη. Αντίθετα ξενίζουν τους μεγαλύτερους, καθώς δυσκολεύονται να εξοικειωθούν με αυτά.

Μολονότι τα παραπάνω αίτια οξύνουν τις δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ των δύο γενεών, εντούτοις υπάρχουν τρόποι για να γεφυρωθεί το χάσμα. Αρχικά, οι μεγαλύτεροι πρέπει να κατανοούν και να ενδιαφέρονται για τα προβλήματα και τις αγωνίες των νέων. Μέσω της συνεργασίας και του διαλόγου για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων οι δυσχέρειες στην επικοινωνία θα αποκατασταθούν. Επίσης, οι μεγαλύτεροι πρέπει να αποβάλουν την υπερβολική συντηρητικότητα τους, καθώς θα πρέπει να προσπαθήσουν να συμβαδίσουν με τις νέες εξελίξεις. Από την άλλη, οι νέοι πρέπει να καταλάβουν πως η συνύπαρξη των γενεών είναι αναγκαία και πως πρέπει να βοηθήσουν και εκείνοι με τον τρόπο τους να γίνει καλύτερη. Παράλληλα, οι νέοι να σέβονται και να εκτιμούν τους μεγαλύτερους και τις κατακτήσεις τους οι οποίες αποτελούν παρακαταθήκη για την δική τους ζωή.

Συμπερασματικά, φαίνεται ότι το χάσμα γενεών είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο όμως μπορεί να γεφυρωθεί. Δεν είναι εύκολο να εξαλειφθεί, όμως οι διαφορές μεταξύ των γενεών μπορούν να αμβλυνθούν όταν επιτευχθεί η αρμονική συνύπαρξη του παλιού με το νέο, της πείρας των μεγάλων με τον δυναμισμό των νέων και τέλος όταν εγκαταλειφθούν οι ιδεοληψίες και από τις δύο πλευρές.

Πηγές:

Σπυρίδων Κ.Κούτρας, Πειστικός Λόγος, Εκδόσεις Σαββάλας 2005, Αθήνα

Ανακτήθηκε από  https://latistor.blogspot.com/2015/11/blog-post_17.html 

 https://www.cyprusalive.com/el/to-xasma-twn-genewn

Λογοτεχνικό Κείμενο για το χάσμα των γενεών

Ο γέρος

Το (μεταφρασμένο από τον Μάνο Τραϊανό) ποίημα του Ιταλού Νίνο Πεντρέττι (1923-1981) αντλήθηκεαπό τον ιστότοπο hƩps://tbjpoetry.blogspot.com/ στις 26.09.2021.

Μη με ρωτάτε: έκανες τίποτα,

πού πήγες,

συνάντησες κανέναν

στον δρόμο.

Είμαι γέρος:

έχασα τους φίλους μου,

πάω αργά

σαν σαλιγκάρι.

Αν μπουμπουνίζει, φορώ ένα καπελάκι,

βγαίνω στον κήπο,

στην ταράτσα,

στύβω κανένα πορτοκάλι.

Για τη γυναίκα μου

άφησα λεφτά στο τραπέζι,

παιδιά, είναι βαρύ να γερνάς

και να πεθάνω τώρα,

που πήρα καινούρια γυαλιά, με θλίβει.

Σχολιασμός

Το ποιητικό υποκείμενο αναφέρεται στην καθημερινότητα του και στις δραστηριότητες της. Μας γνωστοποιεί τις δυσκολίες της τρίτης ηλικίας («Είμαι γέρος:… σαλιγκάρι»). Μιλάει για την μοναξιά, καθώς φίλοι και συγγενείς έχουν φύγει από την ζωή, η δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν και γίνεται πιο ευάλωτος. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται πως βρίσκει ευχαρίστηση στην απλότητα και δεν επιτρέπει στα βάσανα που φέρει η ηλικία του να τον σταματήσουν από το να χαρεί την ζωή του όπως αναφέρεται στο ποίημα («Αν μπουμπουνίζει… πορτοκάλι»). Ακόμα, βοηθάει το νοικοκυριό και την σύζυγό του αφήνοντας λεφτά και καλύπτοντας τις ανάγκες του. Όμως, η ιδέα του θανάτου τον θλίβει και τον τρομάζει.

Το ποίημα αυτό προκαλεί βαθιές σκέψεις στους αναγνώστες για τα προβλήματα που μπορεί να φέρει σε εκείνους η τρίτη ηλικία και μια πληθώρα από συναισθήματα, κυρίως συγκίνηση και θλίψη..

Λουκάς Παπαδόδημας     Δ’ Λυκείου

Μουσικό Σχολείο Πειραιά