Η γέννηση του αστεριού του Πελέ και η άνοδος της Βραζιλίας στην κορυφή
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958 ήταν η 6η διοργάνωση και διεξήχθη στη Σουηδία. Στην τελική φάση συμμετείχαν 16 ομάδες, δύο εκ των οποίων ήταν η πρωταθλήτρια Δυτική Γερμανία και οι οικοδεσπότες Σουηδοί. Επίσης αυτή ήταν η πρώτη φορά που προκρίθηκαν στην τελική φάση και οι τέσσερις ομάδες από τα Βρετανικά νησιά, Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία.
Με ενδεκάδα ανάγκης ωστόσο παρουσιάσθηκε η Εθνική Αγγλίας, αφού οι περίφημοι «μπέμπηδες» της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είχαν βρει τραγικό θάνατο σε αεροπορικό δυστύχημα στο Μόναχο στις 6 Φεβρουαρίου 1958. Οι φιναλίστ της προηγούμενης διοργάνωσης Ούγγροι παρουσιάστηκαν παρομοίως αποδυναμωμένοι καθώς δύο χρόνια νωρίτερα, το 1956, η Ρωσία εισέβαλλε στρατιωτικά στη χώρα, καταλαμβάνοντας τη Βουδαπέστη και ανατρέποντας το αντι-σοβιετικό καθεστώς του Ίμρε Ναζ. Έτσι, οι Μαγυάροι σταρ κατέφυγαν στην Ισπανία αναζητώντας πολιτικό άσυλο.
Στο αγωνιστικό κομμάτι η φάση των ομίλων ανέδειξε σε φαβορί τη Σελεσάο (εθνική Βραζιλίας), η οποία έχοντας στις τάξεις της παίκτες όπως ο Βαβά, ο Ζαγκάλο, ο Γκαρίντσα αλλά και έναν 17χρονο με το όνομα Έντσον Αράντες Ντο Νασιμέντο νίκησε την Αυστρία με 3-0, αναδείχθηκε ισόπαλη της Αγγλίας με 0-0 και επικράτησε με 2-0 της Σοβιετικής Ένωσης, του κορυφαίου τερματοφύλακα όλων των εποχών Λεβ Γιασίν. Στα ημιτελικά οι Βραζιλιάνοι αντιμετώπισαν τη Γαλλία του πρώτου σκόρερ του Mundial του 1958, Ζίστ Φοντέν. Η Σελεσάο επιβλήθηκε με 5-2 αλλά το ρεκόρ του Φοντέν παραμένει αξεπέραστο έως και σήμερα (13 γκολ).
Στον τελικό της 29ης Ιουνίου οι Βραζιλιάνοι «συγκρούστηκαν» με τους Σουηδούς που εκμεταλλεύτηκαν τις ατυχίες των Δυτικογερμανών και βρέθηκαν ένα βήμα πριν τον θρίαμβο στην έδρα τους. Όμως, παρά το γεγονός ότι προηγήθηκαν νωρίς, η απάντηση της Σελεσάο ήταν καταιγιστική με τον Πελέ να διαμορφώνει το 3-1 στο 68ο λεπτό πετυχαίνοντας ίσως το ομορφότερο γκολ σε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου. Το σφύριγμα της λήξης, με το σκορ στο 5-2, βρίσκει τον Πελέ να κλαίει με λυγμούς. Ένα αστέρι μόλις γεννήθηκε !
Η Βραζιλία δε χρειάστηκε να ταξιδέψει πολύ μακριά για να υπερασπιστεί το τρόπαιό της τέσσερα χρόνια αργότερα. Η πτήση πάνω από τις Άνδεις ήταν μικρή, η διαδρομή προς τον τελικό όμως θα ήταν δύσκολη δίχως τον Πελέ που από την αρχή της διοργάνωσης του 1962 έπεσε θύμα σκληρών μαρκαρισμάτων με τον Γκαρίντσα, το «Μικρό πουλί», να αναλαμβάνει να οδηγήσει την ομάδα στη νίκη.
Αλλά ο άσσος της Σελεσάο δεν ήταν ο μόνος που υπέστη τόσο επικίνδυνα μαρκαρίσματα. Το Mundial του 1962 είναι η διοργάνωση που πέρασε στην ιστορία σαν η πιο αντιαθλητική. Χαρακτηρίστηκε το «Παγκόσμιο Κύπελλο της… μεγάλης σφαγής» και σημαδεύτηκε από τη βιαιότητα, τα επεισόδια, τους αντιαθλητικούς ποδοσφαιριστές και τους κακούς διαιτητές, που αδυνατούσαν να προστατεύσουν τους αθλητές. Δεκατρείς παίκτες τραυματίστηκαν σοβαρά και χειρουργήθηκαν.
«Η μάχη του Σαντιάγκο», προσωνύμιο που δόθηκε στον αγώνα μεταξύ Χιλής και Ιταλίας στην φάση των ομίλων αποτελεί «την πιο ανόητη, αποτροπιαστική και απογοητευτική επίδειξη στην ιστορία του ποδοσφαίρου» όπως σχολίασε το BBC τότε, με τον Άγγλο διαιτητή Κένεθ Άστον να δηλώνει πως το παιχνίδι ήταν «εκτός ελέγχου».
Παρά τη βίαιη τακτική που ακολούθησαν οι Χιλιανοί έφτασαν στα ημιτελικά, όπου ωστόσο συνάντησαν τη Βραζιλία και ηττήθηκαν. Το δεύτερο εισιτήριο για τον τελικό πήρε η Γιουγκοσλαβία, της οποίας όλες οι νίκες ήταν με 1-0.
Στον μεγάλο τελικό του Σαντιάγκο, τον οποίο ο Πελέ έζησε από τη θέση του θεατή, ο Μάζοπουστ της Γιουγκοσλαβίας σκόραρε στο 15΄, αλλά όπως και τέσσερα χρόνια πριν οι Βραζιλιάνοι ανέτρεψαν το εις βάρος τους σκορ με τον Βαβά στο 78ο λεπτό να διαμορφώνει το τελικό 3-1. Η Βραζιλία στέφθηκε ξανά πρωταθλήτρια.
Το αγγλικό παραμύθι του 1966
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 1966 διεξήχθη στην Αγγλία, καθώς με την συμπλήρωση τότε ενός αιώνα από τη δημιουργία της σύγχρονης έκδοσης του ποδοσφαίρου, η FIFA έκρινε ότι η διοργάνωση έπρεπε δικαιωματικά να γίνει στη χώρα που γέννησε το ποδόσφαιρο.
Το Mundial του 1966 έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα συναρπαστικότερα και πλέον αμφιλεγόμενα για τα αμφισβητούμενα γκολ στον τελικό για τον «Μαύρο Πάνθηρα» της Πορτογαλίας Εουσέμπιο, όπως και για τον καταφανή τρόπο με τον οποίο ευνοήθηκαν οι οικοδεσπότες Άγγλοι από τον τότε Πρόεδρο της FIFAσερ Στάνλεϊ Ράους. Η ομάδα του Αλφ Ράμσι όχι μόνο βρέθηκε σε έναν εύκολο όμιλο αλλά και ορίστηκε να δώσει όλους τους αγώνες της στο Στάδιο Γουέμπλεϊ. Επίσης ήταν η πέμπτη διοργάνωση που συμμετείχε ο Μεξικανός τερματοφύλακας Αντόνιο Καρμπαχάλ ρεκόρ εμφανίσεων σε Mundial. Τέλος, δύο μήνες πριν από την έναρξη των αγώνων, το τρόπαιο Ζιλ Ριμέ κλάπηκε. Το ανακάλυψε λίγες μέρες αργότερα, σε έναν λονδρέζικο κήπο, ο «Πικλς», το σκυλάκι ενός καντηλανάφτη.
Οι δύο συνεχόμενες φορές κάτοχοι του τροπαίου Βραζιλιάνοι, δεν μπορούσαν να υπολογίζουν στον Πελέ που ήταν από την αρχή στόχος των αντίπαλων αμυντικών με αποτέλεσμα να τραυματιστεί στον αγώνα με την Πορτογαλία του Εουσέμπιο, πρώτου σκόρερ της διοργάνωσης. Έτσι η Σελεσάο επέστρεψε νωρίς στο Ρίο αφήνοντας ανοιχτό τον δρόμο προς την κατάκτηση του Ζιλ Ριμέ. Επομένως η Αγγλία κατάφερε, αν και δύσκολα, να φτάσει στον τελικό, νικώντας την Πορτογαλία στον ημιτελικό με δύο τέρματα του Μπόμπι Τσάρλτον. Εκεί αντιμετώπισε την Δ. Γερμανία που έδειχνε έτοιμη να κλέψει τον τίτλο.
Και η μεγάλη μέρα είχε έρθει. Το μεσημέρι της 30ης Ιουλίου το Γουέμπλεϊ κατακλύστηκε από Άγγλους οπαδούς που ανυπομονούσαν να δουν την ομάδα τους να σηκώνει το βαρύτιμο τρόπαιο. Αλλά ο Χάλερ στο 12′ άνοιξε το σκορ για τους Δυτικογερμανούς. Ωστόσο 6 λεπτά αργότερα ο Τζεφ Χαρστ ισοφάρισε για την Αγγλία και στο 78′ ο Πίτερς έκανε το 2-1 για τους διοργανωτές. Όμως το δράμα δεν τελείωσε καθώς, ακριβώς στο 90′, ενώ απέμεναν δευτερόλεπτα για το σφύριγμα της λήξης, εκτέλεση φάουλ του Έμεριχ, κεφαλιά του Χελντ, προβολή του Βέμπερ, 2-2 για τη Δυτική Γερμανία, και το Γουέμπλεϊ σίγησε. Για πρώτη φορά, ύστερα από 32 χρόνια, ο τελικός θα κρινόταν στην παράταση.
Στο 101΄ ο Χαρστ σουτάρει, η μπάλα χτυπά στο δοκάρι και … ΓΚΟΛ ; Η μπάλα χτυπά δίπλα στη γραμμή, είναι μέσα; Η φάση αυτή έμελε να μείνει στην ποδοσφαιρική ιστορία ως μία από τις πιο αμφιλεγόμενες. Παρότι ήταν φαινομενικά μία δύσκολη απόφαση ο Ρώσος επόπτης ήταν βέβαιος ότι το τέρμα έπρεπε να μετρήσει (ενώ όπως αποδείχθηκε στις μέρες μας ήταν γκολ φάντασμα), κρίνοντας έτσι το αποτέλεσμα ίσως του πιο διάσημου και συγκλονιστικού τελικού σε Mundial. Με το σκορ στο 4-2 οι Άγγλοι λυτρώθηκαν.
Ήταν επιτέλους … παγκόσμιοι πρωταθλητές !
Η επιστροφή του Πελέ και το Καλύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο όλων των εποχών
Παρά τους αρχικούς δισταγμούς λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν την περίοδο διεξαγωγής της διοργάνωσης, το Mundial 1970 φιλοξενήθηκε στο Μεξικό. Το θερμό κλίμα ωστόσο απέτρεψε το σκληρό παιχνίδι που κυριάρχησε στην Χιλή και την Αγγλία. Έτσι οι αγώνες χαρακτηρίστηκαν από εξαιρετικής ποιότητας και τεχνικής ποδόσφαιρο. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την φανταστική ομάδα της Βραζιλίας που περιλάμβανε αστέρια όπως ο Ζαϊρζίνιο και ο Τοστάο, το καθιέρωσε ως το κορυφαίο στις καρδιές αμέτρητων φιλάθλων. Τέλος, το Mundial του 1970 αποτέλεσε το πρώτο που μεταδόθηκε έγχρωμα από την τηλεόραση.
Στην τελική φάση του Μουντιάλ συμμετείχαν 16 ομάδες: 9 από την Ευρώπη, 5 από την Κεντρική και Νότια Αμερική, το Μαρόκο που εκπροσώπησε την Αφρική και το Ισραήλ από τη ζώνη Ασίας / Ωκεανίας.
Από τον πρώτο όμιλο προκρίθηκαν η Σοβιετική Ένωση και το Μεξικό, από τον δεύτερο η Ιταλία και η Ουρουγουάη και από τον τέταρτο η Δυτική Γερμανία και το Περού. Ο τρίτος όμιλος με τη συμμετοχή της Βραζιλίας και της κατόχου του τίτλου Αγγλίας, οι οποίες πήραν τελικά την πρόκριση, προσέφερε τις πρώτες αξιομνημόνευτες στιγμές του Μουντιάλ. Αλλά κυρίως μας χάρισε την πιο θεαματική επέμβαση που έγινε ποτέ όταν μετά από την, σχεδόν εξ επαφής, κεφαλιά του Πελέ, Άγγλος γκολκίπερ «εκτινάχθηκε» από τη μια γωνία της εστίας του διώχνοντας την μπάλα, αφήνοντας άφωνους τόσο τους θεατές όσο και τον ίδιο τον Πελέ!
Από τα προημιτελικά προχώρησαν η Ουρουγουάη, η Βραζιλία, η Ιταλία και η Γερμανία των Μπεκενμπάουερ και Μίλερ νίκησε με ανατροπή 3-2 και απέκλεισε την κάτοχο του τίτλου Αγγλία, παίρνοντας τη ρεβάνς για την ήττα της στον τελικό του 1966. Στα ημιτελικά η Βραζιλία νίκησε 3-1 την Ουρουγουάη και η Ιταλία 4-3 τη Δυτική Γερμανία σ” ένα συγκλονιστικό αγώνα, με απίστευτη διακύμανση, που έκοβε την ανάσα.
Ο μεγάλος τελικός έλαβε χώρα στις 21 Ιουνίου στο στάδιο Αζτέκα της Πόλης του Μεξικού. Η Σελεσάο του Μάριο Ζαγκάλο προηγήθηκε με κεφαλιά του Πελέ στο 18ο λεπτό και παρά την απάντηση του Μπονισένια για τους Ατζούρι, το τελικό 4-1 ήταν συντριπτικό.
Έτσι ο Ζαγκάλο έγινε ο πρώτος άνθρωπος που κατέκτησε το Ζιλ Ριμέ ως παίκτης (1958 και 1962) και ως προπονητής. Η Βραζιλία ήταν και πάλι Παγκόσμια Πρωταθλήτρια και ο Πελέ βρισκόταν στην κορυφή του κόσμου.
Ηλιόπουλος Δημήτρης Γ΄2
