Παιδεία χωρίς ηλικιακά όρια, παιδεία ουσιαστική, χωρίς διακρίσεις
Γράφει η μαθήτρια Τσιαλού Χαρά (Γ5)
Τη συνέντευξη πήραν οι μαθήτριες Ζητηρίδου Όλγα (Γ2) και Τσιαλού Χαρά (Γ5)
Λαμβάνοντας έναυσμα από το γεγονός ότι το σχολείο μας, το 4ο Γ.Ε.Λ Κατερίνης, δεν στεγάζει μόνο έφηβους μαθητές τα πρωινά, αλλά και μαθητές του Σ.Δ.Ε (Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας), που παρακολουθούν απογευματινά μαθήματα, μία εύλογη απορία γεννήθηκε στο μυαλό μας: Τι είναι Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας;
Η Διευθύντρια του Σ.Δ.Ε, κυρία Χρυσαυγή Δριστά, δέχτηκε πρόθυμα να απαντήσει όχι μόνο σε αυτή, αλλά και σε πολλές άλλες απορίες αναφορικά με τον θεσμό.
Παρά …4ο: Ποιος είναι ο βασικός στόχος των Σ.Δ.Ε;
Χ.Δ: Το Σ.Δ.Ε Κατερίνης λειτουργεί από το 2005 με τέσσερα τμήματα. Από το 2019 και μετά, παρότι υπάρχουν δύο κύκλοι σπουδών, με δύο τμήματα στον καθένα, παρατηρείται ότι αυξάνονται οι εκπαιδευόμενοι. Τι είναι τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας; Απευθύνονται σε ενήλικες συμπολίτες μας που δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους με δύο χρόνια φοίτησης, σε αντίθεση με το Εσπερινό Λύκειο, στο οποίο είναι τρία. Το απολυτήριο αυτό είναι ισότιμο με το απολυτήριο Γυμνασίου και δωρεάν. Το σχολείο μας λειτουργεί κάθε απόγευμα και το μάθημα διαρκεί πέντε ώρες την ημέρα, από τις πέντε μέχρι τις οκτώμισι. Τα μαθήματα στο Σ.Δ.Ε λέγονται γραμματισμοί. Διδάσκονται ο Αγγλικός, ο Γλωσσικός, ο Μαθηματικός, ο Πληροφορικός, ο Επιστημονικός, ο Περιβαλλοντικός γραμματισμός και Σχέδια-Project ή Σχέδια Δράσης, αλλιώς. Η εφημερίδα μας, ας πούμε, είναι σχέδιο δράσης. Αυτές είναι οι βασικές δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσει ένας ενήλικας. Επίσης, δεν υπάρχουν βιβλία. Δεν υπάρχουν ούτε σχολικά εγχειρίδια, πράγμα που είναι ιδιαίτερα ελκυστικό. Δεν υπάρχουν, παράλληλα, διαγωνίσματα και «τσάντα για το σπίτι». Αντίθετα, υπάρχει ο φάκελος του εκπαιδευομένου, τον οποίο εναποθέτουν σε έναν χώρο που μας παραχώρησε το 4ο Λύκειο, πράγμα για το οποίο το ευχαριστούμε ιδιαιτέρα, όπως και τη Διευθύντρια σας, η οποία μάς βρήκε λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα. Δεν έχουν ασκήσεις «για το σπίτι», καθώς αντίκειται στη φιλοσοφία της εκπαίδευσης των σχολείων αυτών, καθώς ο φορτωμένος με οικογενειακά και εργασιακά βάρη ενήλικας αδυνατεί να ασχοληθεί με αυτές. Τον θέλουμε μόνο να είναι παρών στο σχολείο. Οι αξιολογήσεις των εκπαιδευομένων είναι περιγραφικές, εφόσον δεν υπάρχουν βαθμοί για την πρόοδο και την ανταπόκρισή τους, για να επαινούμε τον ενήλικα, προκειμένου να τον κρατήσουμε, πράγμα που δεν είναι εύκολο. Η στόχευση του σχολείου δεν είναι μόνο γνωστική, είναι κοινωνικοποιητική και ψυχολογική, για να τονώσουμε ανθρώπους που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Επιπλέον, υπάρχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες ψυχολόγου και συμβούλου σταδιοδρομίας, με τους οποίους πραγματοποιείται και ομαδική διδασκαλία, αλλά και ατομικές συνεδρίες. Τέλος, πραγματοποιούνται διάφορες δράσεις, όπως προσκλήσεις ομιλητών, επισκέψεις σε μουσεία, σε εκθέσεις, πράγμα που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επιδιώκουμε, δηλαδή, οι εκπαιδευόμενοι να γίνουν μέρος του «κοινωνικού γίγνεσθαι», για αυτό και είμαστε ιδιαίτερα ενεργοί στα social media. Κάθε χρόνο πηγαίνουμε στην εμπορική βιοτεχνική έκθεση, στην οποία στήνουμε «περίπτερο», και μοιράζουμε διαφημιστικά φυλλάδια στον πεζόδρομο σε χώρο που μας παραχωρεί ο Δήμος. Το σχολείο μας δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τους μαθητές του, γι” αυτό και το κρατάμε βιώσιμο.
Παρά …4ο: Ποιες διακρίσεις και προκαταλήψεις αντιμετωπίζει ο θεσμός του Σ.Δ.Ε, αλλά και όσοι φοιτούν σε αυτόν; Αποτελεί συχνό φαινόμενο, λόγου χάριν, ο χλευασμός των ηλικιωμένων εκπαιδευομένων. Έχετε παρατηρήσει τέτοιες ή παρόμοιες συμπεριφορές που να επηρεάζουν τη φοίτηση εκπαιδευομένων;
Χ.Δ. Υπάρχει ο ηλικιακός ρατσισμός, σύμφωνα με όσα μάς μεταφέρουν οι εκπαιδευόμενοι. Εδώ υπάρχουν και διαφορετικές ορολογίες, δεν υπάρχουν μαθητές, αλλά εκπαιδευόμενοι! Μας το μεταφέρουν οι εκπαιδευόμενοι, γι” αυτό πολλές φορές μάς ζητάνε να αποκρύψουμε ότι φοιτούν εδώ, παραδείγματος χάριν, να μην ανεβάσουμε κάποια φωτογραφία στο Facebook με το πρόσωπο τους, για να μη το μάθει ο περίγυρός τους. Αυτές, όμως, είναι λίγες οι περιπτώσεις, συγκριτικά με άλλες περιπτώσεις που μάς αναφέρονται, κυρίως για τον ρατσισμό που υφίστανται οι Ρομά εκπαιδευόμενοι στο σχολείο μας. Μάλιστα και από συναδέλφους μας των πρωινών σχολείων! Αυτό είναι κρίμα. Είναι πραγματικά λυπηρό και απογοητευτικό, γιατί καταστρατηγείται η έννοια της συμπερίληψης, που επικαλούμαστε όλοι οι εκπαιδευτικοί. Οπότε, πραγματικά με λυπεί απίστευτα όταν εκπλήσσονται και μου λένε «Μα είναι με Ρομά, αλήθεια;» , «Πώς είναι η ζωή με τους Ρομά;» Όλοι οι Ρομά συμπολίτες μας, που μάς ήρθαν από τον Πέλεκα, όπου κατοικούν, ήταν εξαιρετικοί και αξιοπρεπέστατοι. Εμείς, μάλιστα, εδώ, για να τους κοινωνικοποιήσουμε περισσότερο, τι κάναμε; Τους δείχναμε εμπιστοσύνη. Τους ζητούσαμε πχ, να μας φέρουν από το αυτοκίνητο κάποιο φορητό υπολογιστή, για να τους τονώσουμε την αυτοπεποίθηση, να τους δείξουμε ότι σε αυτό το σχολείο εκ μέρους μας δεν υπάρχει κάποιος «φόβος» προς το πρόσωπο τους ή ότι δεν αποτελούν κίνδυνο για μας. Ήταν αξιοπρεπέστατοι και συνεχίζουν τις σπουδές τους σε Εσπερινό Λύκειο. Τους κάναμε κομμάτι του σχολείου, αλλά πιστεύω και κομμάτι της κοινωνίας, καθώς το σχολείο αυτό πραγματοποιεί πολλές επισκέψεις, δεν είναι μόνο μάθημα και γνώση. Έτσι, διοργανώσαμε επισκέψεις, στις οποίες συμμετείχαν Ρομά, αλλά και μετανάστες, απέναντι στους οποίους παρατηρείται, επίσης, ρατσισμός. Πολλές φορές ακούμε «Το σχολείο αυτό έχει μετανάστες και Ρομά!» Μα αυτό είναι το νόημα του σχολείου. Τα σχολεία αυτά δημιουργήθηκαν για ιδιαίτερες κοινωνικές ομάδες, για χρήστες ναρκωτικών ουσιών –οι οποίοι πρέπει να έχουν απεξαρτητοποιηθεί–, για πρώην φυλακισμένους, για Ρομά, για ανέργους. Παρατηρείται, ωστόσο, έντονη προκατάληψη.
Παρά …4ο: Ποιες συμβουλές θα δίνατε στα άτομα που σκέφτονται να επιστρέψουν στο σχολείο, να λάβουν τη δεύτερη ευκαιρία στη μόρφωση που τους παρέχετε;
Χ.Δ.: Θα τους συμβούλευα με τρία motto-συνθήματα που έχει το σχολείο μας: «Ποτέ δεν είναι αργά», «Πίσω στα θρανία, μπροστά στη ζωή» και « Η γνώση είναι αυτή που κρατά τον εγκέφαλό μας ενεργό». Αν θέλουν, λοιπόν, είτε να λάβουν απολυτήριο Γυμνασίου, ώστε να μπουν στο δημόσιο ή να κατακτήσουν κάποια άλλη επαγγελματική θέση, είτε το έχουν ως «απωθημένο» και έχουν αυτή την ανάγκη, να έρθουν εδώ, να συζητήσουμε. Έχουμε όλο το υποστηρικτικό περιβάλλον εδώ και τους μηχανισμούς, για να τους προτρέψουμε να δουν το σχολείο, να κάνουν την εγγραφή και, φυσικά, να παραμείνουν. Όσους δισταγμούς και αν νιώθουν, αν έρθουν για έναν μήνα εδώ, μετά δεν φεύγουν, αρκεί να έρθουν και να δουν το σχολείο μας.
Παρά …4ο: Ποιες αλλαγές θα θέλατε να δείτε στο θεσμικό πλαίσιο του Σ.Δ.Ε; Τι σας ενοχλεί και θα θέλατε να αλλάξει;
Χ.Δ.: Ένα πάγιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν αυτά τα σχολεία είναι ότι οι ωρομίσθιοι καθηγητές, –που είναι πάρα πολλοί– γιατί τα σχολεία αυτά λειτουργούν με πρόγραμμα ΕΣΠΑ, μάς έρχονται από τον Δεκέμβριο και μετά, ενώ τα μαθήματα ξεκινάνε από 15 Σεπτεμβρίου. Υπάρχουν οι μόνιμοι, ο Διευθυντής, ο Υποδιευθυντής και τρεις αποσπασμένοι, που τοποθετούνται από τέλη Αυγούστου και 1 Σεπτεμβρίου παρουσιάζονται στη σχολική μονάδα. Αυτοί που αργούν να έρθουν είναι οι ωρομίσθιοι και οι σύμβουλοι-ψυχολόγοι και σύμβουλοι σταδιοδρομίας –θεσμοί που υπάρχουν σε εμάς. Θα θέλαμε να αλλάξει η αργοπορημένη στελέχωσή τους, διότι καθυστερούν και τα μαθήματα. Από το 2019 και μετά μάς έχουν έρθει πολλά κονδύλια, καθώς τα σχολεία αυτά λειτουργούν χρηματοδοτούμενα μισά από ΕΣΠΑ και μισά από το δημόσιο. Επομένως έχουμε επαρκή και άριστο εξοπλισμό.
