Tsiknopempti, meaning literally “Smelly Thursday”, or even “Charred,” “Smoky,” or “Barbeque” Thursday, because of the smell of the grilled meat in the air, is a vital part of the traditional celebrations for Carnival season.
On this particular Thursday of each year, outdoor barbecues are set up everywhere and anywhere throughout the country: in neighborhood squares, church courtyards and by the roadside, the result being that the smell of grilling meat pervades the air (the ‘tsikna’).
According to Greek Orthodox tradition, the people who await the forty-day fast before Easter and who observe the weekly Wednesday and Friday fasts, have this particular Thursday to eat as much meat as they desire.
This may actually be important for the maintenance of one’s health as well, since there will be no meat or eggs, and very little fish, eaten during Lent.
Just as importantly, people are allowed to party all night long, just before the beginning of the holy days.
The Tsiknopempti custom
The name “Tsiknopempti” originated from the fact that on that particular day, in many places around Greece, people would melt the fat from pigs, while groups gathered in homes to barbecue meat.
The widespread smell of burning meat from any household which could afford meat, led to the naming of the day “Tsiknopempti.”
The custom is said to originate as far back as the Bacchanalian feasts of the ancient Greeks and Romans, which survived with only a few changes until Christian times. The eating and drinking of this Thursday undoubtedly celebrates earthly pleasures, but now this is combined with having to fortify oneself before the rigorous Lenten fast.
In the older days, aside from barbecuing meat, the tradition also dictated dressing up and having some fun with your neighbors. In the villages, people walked around in groups from house to house, knocking on doors and asking for a treat and some wine, which were both consumed on the road.
The people who offered the wine and the treats also had to leave their homes, and join the group as it partied along.
The custom also included some “minor damage” to the outside of houses in the village, as the celebrants would knock down flower pots and spill the dirt. They would then smear their faces with the dirt and party on until the next morning.
Though “Tsiknopempti” has nowadays largely lost its religious dimension for most Greeks, the ritual remains strong and is widely celebrated by hordes of meat enthusiasts, families, couples, and friends.
How much meat do Greeks eat?
In earlier times, eating meat, or rather just being able to afford to eat meat, was a sign of wealth. Meat consumption in Greece began soaring in the 1970s after the rise of the middle class in Greece, when people began eating much more meat than they ever had before in their history.
Today, Greeks don’t eat as much meat as an outside observer might think. It appears that the traditional Mediterranean diet still predominates, and Greeks eat a great deal less meat than people in most other European countries.
Central and northern Europeans, and even Spaniards and Italians, seem to enjoy meat much more than the average Greek. The British in particular also seem to have a particular weakness when it comes to the pleasures of being a carnivore.
A total of seven European countries figure on the list of the top twenty countries in the world for meat consumption.
Unsurprisingly, the U.S. comes first, with an average of a whopping 120 kg/year (265 pounds) of meat eaten per citizen; Kuwait comes close to that staggering number, with their citizens eating an average of 119.2 kg (262 pounds) of meat per year.
Citizens of Luxembourg and Austria consume 107.9 kg (235 pounds) and 102 kg (224 pounds) respectively, followed by Spain, with 97 kg (213 pounds) and Denmark, with 95 kg (209 pounds) of meat consumed per capita.
Despite the fact that there is a souvlaki shop on almost every corner, Greek citizens eat only 74.8 kg (165 pounds) of meat per capita per year, much less than in Western Europe overall.
Η Τσικνοπέμπτη, που σημαίνει «καπνιστή» ή «μπάρμπεκιου» την Πέμπτη, λόγω της μυρωδιάς του ψητό κρέας στον αέρα, είναι ένα ζωτικό μέρος των παραδοσιακών εορτασμών για την καρναβαλική περίοδο.
Σε αυτή τη συγκεκριμένη Πέμπτη κάθε έτους, τα υπαίθρια μπάρμπεκιου στήνονται παντού και οπουδήποτε σε όλη τη χώρα: σε γειτονιές, σε αυλές ακόμα και στο δρόμο, το αποτέλεσμα είναι ότι η μυρωδιά της ψησίματος κρέατος διαπερνά τον αέρα (η «τσίκνα»).
Σύμφωνα με την ελληνική ορθόδοξη παράδοση, οι άνθρωποι που περιμένουν τη σαρανταήμερη νηστεία πριν από το Πάσχα και που παρατηρούν τις εβδομαδιαίες νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής, έχουν αυτή τη συγκεκριμένη Πέμπτη για να φάνε όσο το κρέας επιθυμούν.
Αυτό μπορεί στην πραγματικότητα να είναι σημαντικό για τη διατήρηση της υγείας κάποιου, καθώς δεν θα υπάρχει κρέας ή αυγά, και πολύ λίγα ψάρια, που τρώγονται κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής.
Εξίσου σημαντικό, επιτρέπεται να κάνουν πάρτι όλη τη νύχτα, λίγο πριν από την έναρξη των ιερών ημερών.
Το έθιμο της Τσικνοπέμπτης
Το όνομα «τσικνοπέμπτη» προέρχεται από το γεγονός ότι εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα, σε πολλά μέρη γύρω από την Ελλάδα, οι άνθρωποι θα λιώσουν το λίπος από τους χοίρους, ενώ συγκεντρώνονταν σε σπίτια να «μαγειρέψουν» κρέας . Η μυρωδιά του «καμένου» κρέας από οποιοδήποτε νοικοκυριό που θα μπορούσε να έχει κρέας, οδήγησε στην ονομασία της ημέρας «τσικνοπέμπτη».
Το έθιμο λέγεται ότι προέρχεται από την αρχή των Βακχικών γιορτών των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων, που επέζησαν με λίγες μόνο αλλαγές μέχρι τις χριστιανικές εποχές. Η τροφή και το πιοτό αυτής της Πέμπτης γιορτάζει αναμφισβήτητα τις γήινες απολαύσεις, αλλά τώρα αυτό συνδυάζεται με την ανάγκη να ενισχύσουμε τον εαυτό του πριν από την αυστηρή Σαρακοστή.
Στις παλαιότερες μέρες, εκτός από το ψήσιμο του κρέας , η παράδοση υπαγορεύει επίσης ντύσιμο και κάποια διασκέδαση με τους γείτονές σας. Στα χωριά, οι άνθρωποι περπατούσαν σε ομάδες από σπίτι σε σπίτι, χτυπώντας τις πόρτες και ζητώντας μια απόλαυση και κάποιο κρασί, τα οποία καταναλώνονταν και στο δρόμο.
Το έθιμο περιελάβανε επίσης κάποια «μικρή ζημιά» στο εξωτερικό των σπιτιών στο χωριό, καθώς οι καρναβαλιστές θα αναποδογύριζαν γλάστρες. Τότε θα έβαφαν τα πρόσωπά τους λίγο χώμα και το πάρτι μέχρι το επόμενο πρωί. Αν και η «Τσικνοπέμπτη» έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό τη θρησκευτική του διάσταση για τους περισσότερους Έλληνες, το τελετουργικό παραμένει ισχυρό και γιορτάζεται ευρέως από οικογένειες, ζευγάρια και φίλους.
Πόσο κρέας τρώνε οι Έλληνες;
Σε προηγούμενες εποχές, η κατανάλωση κρέατος, ή όποιος είχε την οικονομική δυνατότητα να φάει κρέας, ήταν ένα σημάδι πλούτου. Η κατανάλωση κρέατος στην Ελλάδα άρχισε να ανεβαίνει στη δεκαετία του 1970 μετά την άνοδο της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να τρώνε πολύ περισσότερο κρέας από ό, τι είχαν ποτέ στην ιστορία τους.
Σήμερα, οι Έλληνες δεν τρώνε τόσο πολύ κρέας όσο ένας εξωτερικός παρατηρητής μπορεί να σκεφτεί. Φαίνεται ότι η παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή εξακολουθεί να κυριαρχεί και οι Έλληνες τρώνε πολύ λιγότερο κρέας από τους ανθρώπους στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι κεντρικοί και οι βόρειοι Ευρωπαίοι, ακόμη και οι Ισπανοί και οι Ιταλοί, φαίνεται να απολαμβάνουν το κρέας πολύ περισσότερο από τον μέσο Έλληνα. Οι Βρετανοί ειδικότερα φαίνεται να έχουν μια ιδιαίτερη αδυναμία όταν πρόκειται για τις απολαύσεις του κρέατος.
Συνολικά επτά ευρωπαϊκές χώρες φιγουράρουν στον κατάλογο των κορυφαίων είκοσι χωρών του κόσμου για κατανάλωση κρέατος. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Η.Π.Α. έρχονται πρώτα, με μέσο όρο ενός επιβλητικού 120 κιλών/έτους (265 λίβρες) κρέατος που καταναλώνεται ανά πολίτη. Το Κουβέιτ έρχεται κοντά σε αυτόν τον εκπληκτικό αριθμό, με τους πολίτες τους να τρώνε κατά μέσο όρο 119,2 κιλά (262 λίβρες) κρέατος ετησίως.
Οι πολίτες του Λουξεμβούργου και της Αυστρίας καταναλώνουν 107,9 κιλά (235 λίβρες) και 102 κιλά (224 λίβρες) αντίστοιχα, ακολουθούνται από την Ισπανία, με 97 κιλά (213 λίβρες) και Δανία, με 95 κιλά (209 λίβρες) κρέατος που καταναλώνεται κατά κεφαλήν.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει ένα σουβλατζίδικο σε σχεδόν κάθε γωνιά, οι Έλληνες πολίτες τρώνε μόνο 74,8 κιλά (165 λίβρες) κατά κεφαλήν κρέατος ετησίως, πολύ λιγότερο από ό, τι στη Δυτική Ευρώπη συνολικά.
