Με αφορμή την ημέρα μνήμης του ποντιακού ελληνισμού στις 19 Μαΐου, είχα την τιμή να μιλήσω με την κα Μαρία Διαμαντίδου, ερευνήτρια ποντιακού πολιτισμού και εκπαιδεύτρια κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης, η οποία και δέχτηκε να μου παραχωρήσει την παρακάτω συνέντευξη.
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τον τομέα του πολιτισμού και της παράδοσης;
Το αποφάσισα λόγω καταγωγής. Η ποντιακή μου καταγωγή με οδήγησε στο να ασχοληθώ με την ποντιακή παράδοση και σύμφωνα και με την ιδιότητα που είχα και έχω. Πρωτίστως από μικρό παιδί εντάχθηκα στο σύλλογο της περιοχής μου ως χορεύτρια, όπου και συνέχισα μέχρι να φύγω για τις σπουδές μου. Αργότερα επέστρεψα και ασχολήθηκα ως χοροδιδάσκαλος. Επίσης, ξεκίνησα και μία έρευνα για τον ποντιακό πολιτισμό και ιδίως για την ποντιακή ενδυμασία που είναι και το δικό μου αντικείμενο.
Τι είναι αυτό που κάνει την ποντιακή παράδοση ξεχωριστή;
Γενικότερα η παράδοση είναι μοναδική, διότι στην Ελλάδα έχουμε ένα ευρύ φάσμα σε ό,τι αφορά τους χορούς, τη μουσική και την ενδυμασία. Κάτι που πιστεύουμε ότι μας κάνει μοναδικούς είναι ότι ο ποντιακός ελληνισμός ήταν χιλιομετρικά πολύ μακριά από την μητροπολιτική Ελλάδα. Αυτό λοιπόν, έκανε τους προγόνους μας να είναι πιο ενωμένοι και με τα ήθη και τα έθιμά τους, να διατηρούν την εθνική τους ταυτότητα που ήταν η ελληνική τους καταγωγή.
Έχετε ταξιδέψει ποτέ στον Πόντο; Αν ναι, πώς νιώσατε;
Στον Πόντο ταξιδεύω πάρα πολλά χρόνια. Τα συναισθήματα δεν περιγράφονται όταν επισκέπτεσαι τις πατρογονικές σου εστίες, είναι ανάμεικτα, ένας συνδυασμός χαράς, γιατί επισκέπτεσαι τη γη των προγόνων σου και λύπης, διότι νιώθω μία μικρή ενοχή, που οι προγονοί μου είχαν καταγωγή από εκείνα τα μέρη, ήταν η πατρίδα τους και αναγκάστηκαν να φύγουν βίαια και να την εγκαταλείψουν, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν για να την επισκεφτούν, έστω ως απλοί επισκέπτες και όχι ως κάτοικοι και γηγενείς αυτής της περιοχής.
Θα ήθελα τη γνώμη σας για τις καινοτομίες στο κομμάτι της παράδοσης π.χ. πιο σύγχρονα τραγούδια και πιο ευπαρουσίαστοι χοροί.
Η αλήθεια είναι πως είμαι λίγο αρνητική, αν και πιστεύω πως η μουσική εξελίσσεται. Ωστόσο, θα πρέπει να διατηρούμε τα αρχικά στοιχεία της μουσικής μας, τα οποία μάλιστα βασίζονται και στην ποντιακή ποίηση, διότι έχουμε να κάνουμε με μία μοναδική παράδοση με ποικιλόμορφα αρχαιοελληνικά στοιχεία. Έτσι, θα πρέπει να στεκόμαστε στα αρχικά στοιχεία και να μην ξεφεύγουμε από αυτά. Για παράδειγμα, έχω παρατηρήσει διάφορα μουσικά όργανα που δεν συνάδουν με τον ποντιακό ελληνισμό. Αυτές οι προσθήκες, θεωρώ πως θα δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στις επόμενες γενιές, καθώς για εμάς θα είναι αρκετά εύκολη η αναγνώριση της αυθεντικής μουσικής, για τους νεότερους όμως, θα είναι αρκετά δύσκολη. Συνεπώς, θεωρώ πως η μουσική θα πρέπει να στέκεται στην αυθεντική της μορφή, είναι καλό να υπάρχει κάποια διαφορετικότητα αλλά πάντα με βάση τα αρχικά στοιχεία. Όσον αφορά τους χορούς, υπάρχει ένα συνονθύλευμα από την κακή ενημέρωση και από κάποιες επιδιώξεις χοροδιδασκάλων που θέλουν να αφήσουν το στίγμα τους.
Στην εποχή που η παγκοσμιοποίηση επιδιώκει να εξαλείψει την ταυτότητα, τις παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα κάθε λαού, πώς κατά την άποψή σας μπορεί να βγει η χώρα μας αλώβητη από αυτήν;
Είναι πολύ δύσκολο, γιατί πλέον έχουμε αφομοιωθεί από τη στιγμή που οι Έλληνες του Πόντου εγκαταστάθηκαν στην μητροπολιτική Ελλάδα, επόμενο είναι πως οι νεότερες γενιές θα αφομοιώνονται με τα υπόλοιπα στοιχεία του ελληνισμού. Συνεπώς, εδώ θα πρέπει οι σύλλογοι να προσέχουν για να προάγουν πολιτισμό, πρέπει να διατηρήσουν το ακέραιο και να διαδίδουν σε αυθεντική μορφή ό,τι έχει να κάνει με τα ήθη και τα έθιμα.
Γιατί θεωρείτε ότι η γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού πρέπει να αναγνωρισθεί διεθνώς;
Η γενοκτονία του ποντιακού πολιτισμού είναι δύσκολο κατά την γνώμη μου να αναγνωρισθεί διεθνώς, διότι οι Έλληνες του Πόντου δεν αποτελούσαν κράτος αλλά μία μειονότητα μέσα στο τουρκικό έδαφος. Αν και η ελληνική παρουσία ξεκινά στην περιοχή του Πόντου χιλιάδες χρόνια πριν, εκτός από τους Πόντιους στον Πόντο υπήρχαν και άλλοι λαοί, οι οποίοι συνυπήρχαν με τους προγόνους μας. Για εμένα προσωπικά, το ορθότερο θα ήταν να μην πάμε μόνοι μας ως Πόντιοι για την αναγνώριση. Πιστεύω ότι εξαρχής έπρεπε να ενωθούν όλοι οι απόγονοι των Ελλήνων της Ανατολίας μέσω φορέων για να καταφέρουμε την αναγνώριση της γενοκτονίας που υπέστησαν όλοι οι λαοί της Ανατολής. Η γενοκτονία έγινε, δεν μπορεί κανείς να την αμφισβητήσει, διότι τη βίωσαν και υπήρξαν μάρτυρες οι ίδιοι μας οι πρόγονοι. Έτσι, θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή με ενότητα, με ομοψυχία και με σοβαρά αντικειμενικά στοιχεία η γενοκτονία θα αναγνωρισθεί.
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα από εσάς ένα μήνυμα κυρίως για τους νέους ανθρώπους.
Βλέπω πως όλοι οι νέοι έχουν την πολύ καλή διάθεση να ακολουθήσουν αυτό που λέμε παράδοση. Το μειονέκτημα με τις νεότερες γενιές είναι ότι έχουν ξεφύγει και δε γνώρισαν την πρώτη γενιά Ελλήνων Ποντίων, οπότε δεν έχουν ούτε ακούσματα, ούτε βιώματα. Συνεπώς, θα πρέπει να γίνεται μία πολύ καλή εργασία στους πολιτιστικούς συλλόγους, θα πρέπει να διδάσκεται αρχικά, η ιστορία του Πόντου, να γίνει δηλαδή βίωμα και κατόπιν θα πρέπει οι νέοι να μάθουν να σέβονται τους μεγαλύτερους, να σέβονται τις ηθικές αξίες, να σέβονται ο ένας τον άλλον και κυρίως θα πρέπει να σέβονται την πολιτιστική μας παράδοση και κληρονομιά.
Η συζήτησή μας εξελίχθηκε υπέροχα, γι” αυτό και θα ήθελα να ευχαριστήσω την κα Μαρία Διαμαντίδου που δέχθηκε να μου παραχωρήσει αυτήν την τόσο ενδιαφέρουσα και ξεχωριστή συνέντευξη.
Καρατακίδου Βασιλική
πηγή εικόνας: in.gr
