Αν άξιζα …… θα με εγκατέλειπαν ;
Η αδυναμία των γονέων να αντιμετωπίσουν τις σωματικές και ψυχικές ανάγκες του παιδιού τους οδηγεί στην εγκατάλειψη, στην αδυναμία δηλαδή κάλυψης βασικών αναγκών των παιδιών τους, όπως η διατροφή, η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση αλλά και στην αδυναμία παροχής ψυχολογικής και σωματικής προστασίας.
Το παιδί μεγαλώνοντας με χρόνιες απώλειες , χωρίς την ψυχολογική ή σωματική προστασία που χρειάζονται και αξίζουν καταλαμβάνονται από ντροπή που σχετίζεται με ολέθρια και σκληρά μηνύματα που υποκρύπτονται στην εγκατάλειψη: «Δεν αξίζεις»! «Δεν είσαι σημαντικός»! Κι είναι αυτά τα μηνύματα που γεννούν στο παιδί αβάσταχτο πόνο και πληγές που θα πρέπει οπωσδήποτε να επουλωθούν ή έστω να «μαλακώσουν».
Για κάποια παιδιά, η εγκατάλειψη είναι πρώτα απ’ όλα σωματική, όταν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σωματική ανάπτυξη του παιδιού έχουν αντικατασταθεί από:
• Έλλειψη κατάλληλης εποπτείας (π.χ. Λέει πως δεν υπάρχει κανείς στο σπίτι για να παρέχει φροντίδα ή κάνει κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών)
• Ανεπαρκή παροχή διατροφής και γευμάτων (π.χ. Φαίνεται πεινασμένο)
• Ανεπαρκή ένδυση, στέγαση ή καταφύγιο, θέρμανση (π.χ. Φοράει βρώμικα ή ανεπαρκή ρούχα με κρύο καιρό.)
• Σωματική ή/ και σεξουαλική κακοποίηση (π.χ. ανεξήγητα καψίματα, δαγκωνιές, μελανιές, κατάγματα)
Άλλα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με τη συναισθηματική εγκατάλειψη , καθώς οι γονείς δεν παρέχουν στο παιδί το κατάλληλο συναισθηματικό περιβάλλον , το οποίο είναι απαραίτητο για την ομαλή ανάπτυξή του. Το παιδί , λοιπόν, βιώνοντας φόβο και ανασφάλεια, αναγκάζεται να «κρύψει» ένα μέρος από αυτό που είναι, ώστε να γίνει αποδεκτό ή για να μην απορριφθεί. Αναγκάζεται δηλαδή να μην εκδηλώνει τα συναισθήματά του καθώς μπορεί κάποτε να απορρίφθηκαν (π.χ. Δεν έχεις λόγο να είσαι στενοχωρημένος/η ή δεν πονάς τόσο) ή να νιώθει πως δεν έχει δικαίωμα στην επιτυχία καθώς κυριαρχεί η ιδέα ότι τα επιτεύγματα δεν αναγνωρίζονται και συνήθως υποτιμούνται (π.χ. Δεν είσαι καλός αθλητής και ούτε θα γίνεις, γιατί έκανες λάθος στα τελευταία δευτερόλεπτα του αγώνα.
Η παιδική συναισθηματική εγκατάλειψη είναι η αποτυχία του γονέα να προσέξει, να παρατηρήσει ,να ανταποκριθεί με τον σωστό τρόπο στα συναισθήματα του παιδιού του. Το παιδί, τότε, λαμβάνει κρυφά μηνύματα που ποτέ δεν ήταν ξεκάθαρα, αλλά αθόρυβα, αόρατα ριζώνουν μέσα του και υπονομεύουν την αυτοπεποίθηση του και την αυτογνωσία του. Μεγαλώνοντας το συναισθηματικά παραμελημένο άτομο δυσκολεύεται συνήθως να εμπιστευτεί τους άλλους, να αναγνωρίσει και να εμπιστευτεί τα συναισθήματά του ή να καταλάβει τα συναισθήματα τα δικά του και των άλλων. Επειδή ένα σημαντικό κομμάτι του εαυτού του, ο συναισθηματικός του εαυτός , έχει απορριφθεί, πιθανόν να αισθάνεται κενός ή ανεκπλήρωτος.
Αν γνωρίζετε κάποιον που μπορεί να αντιμετωπίζει την εγκατάλειψη, υπάρχουν κάποια βασικά πράγματα που πρέπει να κάνετε.
v Να είστε ψύχραιμοι κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Μην πιέζετε το παιδί να απαντήσει στις ερωτήσεις που δε θέλει.
v Πρέπει να του εξηγήσετε πως δε φταίει για ό,τι συμβαίνει .
v Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με ειδικούς άμα νιώσετε πως το παιδί κινδυνεύει.
Για όσους αντιμετωπίζετε εγκατάλειψη, μην φοβηθείτε να μιλήσετε σε άτομο που εμπιστεύεστε.
Η γονική απουσία είναι μια αθεράπευτη άβυσσος στη ζωή ενός παιδιού. Είναι μια πληγή που παραμένει ανεξίτηλη στον ενήλικα που έπρεπε να μεγαλώσει με αυτό το κενό. Αυτού του είδους τα τραύματα όσο δεν αντιμετωπίζονται διαιωνίζουν ιδιαίτερα οδυνηρές καταστάσεις και φθείρουν το άτομό.
Όσο δύσκολα ή οδυνηρά και αν είναι τα συναισθήματα που έχουν χαραχτεί μέσα μας από τις εμπειρίες του παρελθόντος υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπιστούν. Χρειάζεται ένα πλαίσιο αποδοχής και συναισθηματικής ασφάλειας ώστε να μπορέσουν να μιλήσουν για όλα αυτά που κουβαλούν αλλά και για να αναβιώσουν αυτά τα οδυνηρά συναισθήματα που τους κατακλύζουν, ώστε να τα διαχειριστούν καλύτερα ή ακόμα και να τα επουλώσουν.
Δημήτρης Μάτσας
Μαθητής Β ΄ Γυμνασίου
Οι εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν στο κείμενο προέρχονται από το Διαδίκτυο
