Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τις ανθρωπιστικές επιστήμες και πιο συγκεκριμένα με τον κλάδο της φιλολογίας;
Νομίζω ότι δεν περιμένετε την απάντηση που θα σας δώσω. Ήμουν ανέκαθεν η αριστούχα μαθήτρια στο σχολείο. Αυτό σημαίνει ότι ήμουν πολύ καλή τόσο στα μαθηματικά όσο και στα φιλολογικά μαθήματα. Ο δε μαθηματικός μου όταν άκουσε ότι θα ακολουθήσω τον κλάδο της φιλολογίας σοκαρίστηκε! Δεν το περίμενε… εγώ βρήκα αυτό που λέμε θετικές επιστήμες μέσα στη φιλολογία, όσο παράδοξο και να φαίνεται. Για εμένα το συντακτικό ήταν καθαρή μαθηματική σκέψη. Επομένως δε με δυσκόλευε καθόλου το να περνώ από το ένα πεδίο στο άλλο. Το έβλεπα και πρακτικά γιατί την εποχή που αποφοίτησα, το 1986, είχαμε συνδέσει στενά το επάγγελμα με τις σπουδές, το συγκεκριμένο πτυχίο. Έτσι, αναγκαστικά είχα δει ότι επαγγελματικές προοπτικές θα είχα ακολουθώντας τη φιλολογία. Ήταν μία εποχή που ίσως για εσάς να είναι πολύ ξένη. Ήταν η εποχή όπου ο αριστούχος μαθητής γινόταν γιατρός, δικηγόρος ή φιλόλογος. Άρα λειτούργησε πρακτικά και πιεστικά λόγω της οικογένειας. Εγώ θα έπρεπε να διαλέξω κάτι που θα μου διασφάλιζε και επαγγελματική προοπτική. Πολύ γρήγορα αυτό ανατράπηκε όταν ήμουν στο ΕΚΠΑ, στα δύο-τρία χρόνια έκλεισαν οι επετηρίδες, οπότε τότε απελευθερώθηκα, κατάλαβα ότι πρέπει να ασχοληθώ με την προσωπική μου αυτοβελτίωση και να αγαπήσω ακόμα περισσότερο το αντικείμενο με το οποίο ασχολήθηκα. Αυτό ήταν λυτρωτικό για εμένα, αποδεσμεύτηκα από την ιδέα ότι όταν πάρω το πτυχίο μου θα πρέπει να κάνω αιτήσεις για δουλειά. Κάπως έτσι ξεκίνησα την ενασχόλησή μου με τις φιλολογικές επιστήμες. Το τμήμα στο οποίο είχα εισαχθεί δεν ήταν το Τμήμα Φιλολογίας αλλά το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Μολονότι ήταν ανοιχτό πρόγραμμα, μπορούσες να επιλέξεις μαθήματα και από τα άλλα τμήματα. Επομένως, είχα επιλέξει περισσότερα μαθήματα κλασσικής φιλολογίας. Έτσι είχα την κατάρτιση του φιλολόγου αλλά ασχολήθηκα και με τη διδακτική. Από μικρή ήξερα ότι θα γίνω εκπαιδευτικός-απλώς δεν ήξερα αν θα γινόμουν εκπαιδευτικός θετικών ή θεωρητικών επιστημών.
Πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να λάβετε τη θέση που κατέχετε σήμερα και τι χρειάστηκε να κάνετε μέχρι εκεί;
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα πήγα στη Σορβόννη και έκανα πρώτα ένα Master σε μία διατριβή του Ιπποκράτη: ‘Περί Ανέμων και Υδάτων’. Ήταν η πρώτη επαφή για εμένα με ξένο πανεπιστήμιο, οπότε γνώρισα σε βάθος το αντικείμενο-πώς σπουδάζουν οι ξένοι. Στη συνέχεια, έκανα το διδακτορικό μου, με αντικείμενο τα σχολικά βιβλία των αρχαίων ελληνικών από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης μέχρι και το 1900. Ήθελα να διαπιστώσω ως σπούδαζαν οι ξένοι τα αρχαία ελληνικά. Μετά από έξι με επτά χρόνια, αποφάσισα να γυρίσω στην πατρίδα μου, γιατί ήθελα πραγματικά να διδάξω το αντικείμενο. Μου ήταν εύκολο να βρω δουλειά στην ιδιωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Παρότι δεν ήταν αρχικός μου στόχος να γίνω μέλος ΔΕΠ σε πανεπιστήμιο και με ικανοποιούσε να διδάσκω σε μία τάξη, καθώς λειτουργούσε ψυχοθεραπευτικά για εμένα, κάποια στιγμή πληροφορήθηκα την ίδρυση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έκανα τα χαρτιά μου για το τμήμα Φιλολογίας, πέρασα συνέντευξη, ήμουν αρκετά τυχερή ώστε να προσληφθώ ως έκτακτη καθηγήτρια. Μετά έγινε το εκλεκτορικό μου ώστε να λάβω τη θέση μέλους ΔΕΠ.
Με τι μπορεί να ασχοληθεί ένας φιλόλογος, όταν τελειώσει τις σπουδές του; Ποια είναι τα πιο ωραία μεταπτυχιακά-διδακτορικά;
Μέχρι τώρα νομίζαμε ότι ότι η φιλολογία είναι μια καθηγητική σχoλή που βγάζει εκπαιδευτικούς. Τώρα στρεφόμαστε και σε άλλους τομείς. Οι απόφοιτοι φιλολογίας έχουν κριτική και συνθετική σκέψη, κάνουν ερμηνευτική, μια δεξιότητα που τη ζητούν πάρα πολύ. Οι εταιρείες χρειάζονται επικοινωνιακά φιλολόγους, επειδή έχουν πολλές δεξιότητες. Απασχολούνται σε κινηματογραφικές παραγωγές, ή ως σύμβουλοι. Ο πληθωπορισμός είναι η νέα τάση, να χρησιμοποιείς την πνευματική δύναμη πολλών επιστημόνων για την παραγωγή διαδικτυακού έργου από διαφόρους τομείς. Μπορούν οι φιλόλογοι να αξιοποιηθούν ακαδημαϊκά, επαγγελματικά και φυσικά να διδάξουν σε τάξη, στον τομέα της τέχνης, ως σύμβουλοι.
Θα προτείνατε το τμήμα φιλολογίας της Καλαμάτας; Τι περιμένατε και τι αντιμετωπίσατε, όταν πήγατε τελικά;
Το Τμήμα της Καλαμάτας ήταν το πρώτο τμήμα που έφερε αυτά που σας είπα και την εισαγωγή των ψηφιακών λογισμικών στην εκπαίδευση. Οι εφαρμογές λογισμικού στη διδασκαλία φιλολογικών μαθημάτων διδάσκεται στο τμήμα εδώ και 15 χρόνια. Τα υπόλοιπα Τμήματα Φιλολογίας τώρα προκηρύσσουν θέσεις με αυτό το αντικείμενο. Το Τμήμα δεν σκοπεύει μόνο να δώσει στους σπουδαστές πνευματικά εφόδια αλλά και να γίνει καλύτερος πνευματικά. Έχουμε και μάθημα Ειδικής Αγωγής, οι καθηγητές είναι νέοι άνθρωποι, έχουμε νέες ιδέες, όρεξη. Δεν είναι πολυάριθμοι οι φοιτητές, έχουμε επαφή με 100 άτομα περίπου, έχουμε προσωπική επαφή που είναι πολύ σημαντικό. Επίσης βρίσκεται σε μια πολύ ωραία πόλη. Το πλεονέκτημα είναι ότι γνωρίζονται μεταξύ τους οι φοιτητές και το Τμήμα είναι μικρό, άρα τα παιδιά αφοσιώνονται περισσότερο στις σπουδές τους και έχουν και τη διασκέδασή τους.
Θεωρείτε ότι έχει υποβαθμιστεί το Τμήμα σας τα τελευταία χρόνια; Τι πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει για να αναβαθμιστεί;
Εξαρτάται από τη σημασία του ρήματος ‘υποβαθμίζω’. Βάσει των κριτηρίων του Υπουργείου Παιδείας, έχουμε καλύψει τις θέσεις μας σαν τμήμα, σε αντίθεση με άλλα. Από πλευράς χρηματοδότησης, έχουμε επηρεαστεί όπως όλα τα τμήματα, καθώς δε λαμβάνομαι τη χρηματοδότηση που αξίζει στα ελληνικά πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, παλαιότερα, όταν υπήρχαν μεγαλύτερα κονδύλια, διοργανώναμε περισσότερες εκδρομές και συμμετείχαμε σε πολλά συνέδρια του εξωτερικού. Προσωπικά, θυμάμαι κάποτε είχα συμμετάσχει σε ένα summer school στην Οξφόρδη. Τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά, ελπίζουμε να αλλάξει η κατάσταση. Γενικότερα, υφίσταται μία απαξίωση του κλάδου της Φιλολογίας. Αυτό ίσως συμβαίνει διότι στη νοοτροπία μας έχουμε συνδέσει τις σπουδές με την επαγγελματική τακτοποίηση. Παράλληλα, οι οικογένειες πιέζουν πολύ τα παιδιά. Ωστόσο, ενδέχεται για την υποβάθμιση αυτή να φταίει ο τρόπος με τον οποίο διδάσκουμε το μάθημα. Θεωρώ ότι η αυστηρή και τυπική διδασκαλία έχει στερήσει από τα παιδιά τη χαρά του να έρχονται σε επαφή με την ουσία των κειμένων. Επειδή ακριβώς δε βλέπουν ένα νόημα πέραν των τυπικών οδηγιών, δε βρίσκουν τη χαρά για επαγγελματική ικανοποίηση.
Τι συμβουλές θα δίνατε σε εμάς τους νέους που θέλουμε να ασχοληθούμε με τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες;
Η συμβουλή μου, άσχετα με τη φύση των σπουδών, είναι να αγαπάτε αυτό με το οποίο θα ασχοληθείτε. Είναι πολύ σημαντικό να διαλέξετε αυτό που θέλει η καρδιά σας και θα δείτε ότι στις μεγάλες δυσκολίες της ζωής σας, θα βρείτε παρηγοριά στην επιστήμη σας. Άρα, ακούστε την καρδιά σας και όχι τους γύρω σας, γιατί έτσι θα γίνετε πετυχημένοι σε αυτό με το οποίο θα ασχοληθείτε.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ, ΖΩΗ ΔΡΟΥΚΑ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΑΡΟΥΧΑΣ
