Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, όπου παρουσιάζεται βία ανάμεσα σε μαθητές ή σε συνομήλικα παιδιά. Συμβαίνει σε πολλές χώρες του κόσμου, με σκοπό να προκληθεί πόνος, λύπη, φόβος, αναστάτωση και ντροπή. Μελέτες δείχνουν ότι 1 στα 3 παιδιά δέχονται κάποια μορφή βίας στα σχολεία αυτήν την στιγμή.
Σχολικός Εκφοβισμός: Κόλαση σε Σχολεία
Είδη εκφοβισμού:
Σωματικός εκφοβισμός (φυσικός εκφοβισμός):
Περιλαμβάνει σωματική βία προς το θύμα, όπως κλοτσιές, σπρωξίματα και άλλες σωματικές επιθέσεις.
Λεκτικός εκφοβισμός:
Είναι η βία που χρησιμοποιεί υβριστικά λόγια, ειρωνείες, παρατσούκλια, απειλές για να προκληθεί στο θύμα φόβος, λύπη, αναστάτωση και ντροπή.
Εκφοβισμός με εκβιασμό:
Περιλαμβάνει απειλές και εξαναγκασμούς, για την απόσπαση χρημάτων ή άλλων αντικειμένων.
Κοινωνικός εκφοβισμός:
Αφορά την διάδοση φημών και ψεύτικων πληροφοριών, την κοινωνική απομόνωση και την αγνόηση, για να προκληθεί ντροπή.
Ηλεκτρονικός εκφοβισμός:
Περιέχει υβριστικά μηνύματα, άσχημο υλικό και απειλές, για να διαδοθεί ηλεκτρονικά.
Αιτίες για τον σχολικό εκφοβισμό:
Η οικογένεια:
Η οικογένεια είναι το πρώτο μέρος όπου αρχίζει να διαμορφώνεται η προσωπικότητα και η συμπεριφορά των παιδιών. Οι θύτες κυρίως ζουν σε ένα αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον, που συνήθως περιλαμβάνει ενδοοικογενειακή βία. Ενδέχεται η οικογένεια να μη μπορεί να βάλει όρια στις συμπεριφορές του παιδιού. Τα θύματα προέρχονται από προστατευτικές οικογένειες, που δεν αφήνουν τα παιδιά να γίνουν ανεξάρτητα και αυτόνομα.
Το Σχολικό Περιβάλλον:
Το σχολικό περιβάλλον αποτελεί το βασικότερο μέρος, όπου το παιδί θα κοινωνικοποιηθεί και θα δημιουργήσει τις πρώτες του φιλίες. Αν όμως το σχολικό περιβάλλον είναι εχθρικό και απειλητικό ή υπάρχει έλλειψη συνεργασίας ανάμεσα στους μαθητές ή ακόμη και οι εκπαιδευτικοί να παρουσιάζουν μια αδιάφορη στάση, τότε πιθανόν να δημιουργηθεί μια βίαιη σχέση ανάμεσα στους μαθητές.
Συνομήλικα παιδιά:
Δυστυχώς σήμερα, υπάρχουν πολλά παιδιά που παρασύρονται από άλλες παρέες να κάνουν πράγματα που δεν επιθυμούν. Στο σχολείο, το παιδί δημιουργεί διάφορες φιλίες. Μέσα από αυτές τις φιλίες, ο χαρακτήρας του παιδιού μεταβάλλεται και πολλές φορές αρνητικά, με αποτέλεσμα να ευνοηθεί ο εκφοβισμός και η βία.
Οι Τρομακτικές Επιπτώσεις του Σχολικού εκφοβισμού:
Ο Σχολικός Εκφοβισμός προκαλεί πολλές σοβαρές ακόμα και μακροχρόνιες συνέπειες στο θύμα, στον θύτη, αλλά και στα παιδιά που απλά παρακολουθούν το φαινόμενο αυτό.
Επιπτώσεις στο θύμα:
- Μειωμένη απόδοση στα μαθήματα.
- Παρουσίαση σωματικών προβλημάτων. (πονοκέφαλος, ημικρανία, έλκος)
- Έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης.
- Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό τους και για το σχολείο τους.
- Αρνητικά συναισθήματα και τάσεις αυτοκτονίας.
- Έντονο άγχος και αίσθημα ανησυχίας.
- Πιθανή εκδήλωση βίας σε άλλους συμμαθητές.
Επιπτώσεις στον θύτη:
- Μειωμένη απόδοση στα μαθήματα.
- Εκδήλωση θυμού σε συμμαθητές και συγγενείς.
- Πιθανή χρήση παράνομων ουσιών και αλκοόλ.
- Συχνή εμπλοκή σε καυγάδες και διαφωνίες.
Επιπτώσεις στο παιδί-παρατηρητή:
- Αισθήματα φόβου και ενοχής.
- Περίπτωση εκδήλωσης βίας.
Πρόληψη και Αντιμετώπιση του Σχολικού Εκφοβισμού:
Για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού απαιτείται προσπάθεια από τον Διευθυντή, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς.
Προσπάθεια από τον Διευθυντή:
Οι μαθητές οφείλουν να ενημερώσουν τον διευθυντή για οποιοδήποτε περιστατικό που συμβαίνει στο σχολείο. Ένα από αυτά είναι και η βία. Ο Διευθυντής με την σειρά του, πρέπει να πραγματοποιήσει διάφορες ενέργειες, όπως να μιλήσει στο θύμα και στον θύτη, να επικοινωνήσει με τους γονείς, να οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις με θέμα την επίλυση του σχολικού εκφοβισμού και άλλα.
Προσπάθεια από τους εκπαιδευτικούς:
Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται να υποστηρίζουν το θύμα, να συζητά με τους γονείς του τις ανησυχίες του, αλλά και τις ενέργειες που πρόκειται να κάνει. Επιπλέον, θα μπορούσε να ενημερώσει και τον διευθυντή.
Προσπάθεια από τους γονείς:
Οι γονείς του θύματος πρέπει να ενημερώνονται τυπικά από το σχολείο για την εξέλιξη του φαινόμενου αυτού, να ρωτάνε το παιδί τους για τα συναισθήματα που έχει και την δικιά του άποψη σχετικά με το θέμα. Αν το θέμα μεγαλώσει, οι γονείς πρέπει να πείσουν το παιδί τους να επισκεφθεί τον ψυχίατρο και να επικοινωνήσουν με τους γονείς του θύτη.
Συμπεραίνοντας…
Ο Σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που δεν λείπει από πολλές χώρες. Έχει σοβαρές συνέπειες, που χρειάζονται μεγάλη προσοχή. Με επιπτώσεις που επηρεάζουν την ψυχική υγειά του θύματος και την σωματική υγεία του, ο Σχολικός εκφοβισμός απαιτεί προσπάθειες από τον Διευθυντή, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς για την επιτυχής πρόληψή του.
Πηγές:
1. https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/302626_sholikos-ekfobismos-ti-einai-kai-pos-na-ton-antimetopisete
3. https://el.wikipedia.org/wiki/Σχολικός_εκφοβισμός
Δημήτρης Γ.
