Η έμφυλη βία είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιας διάστασης, που πλήττει – κατά συντριπτική πλειοψηφία – γυναίκες και νεαρά κορίτσια. Μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές (βιασμός , γυναικοκτονία, ψυχολογική βία,…) και προκαλεί υπερμεγέθη ζημιά στα άτομα που την υφίστανται. Η έμφυλη βία πηγάζει από την παρωχημένη αντίληψη – που πολλοί άνθρωποι υιοθετούν – πως οι γυναίκες πρέπει να είναι υποτελείς στην αντρική εξουσία, και όπως άλλες μορφές βίας στη χώρα μας (ενδοσχολική, οπαδική) διχάζουν την κοινωνία και συμβάλλουν στη διόγκωση της κοινωνικής παθογένειας. Το συγκεκριμένο άρθρο, το γράφω με πρόθεση να ενημερώσω και να προβληματίσω τους Έλληνες πολίτες για την τρομακτική αύξηση του φαινομένου της έμφυλης βίας στην Ελλάδα.
Η βία κατά τον γυναικών, μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, Η πρώτη που εμφανίζεται στον κύκλο της ζωής είναι η ενδοοικογενειακή βία. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ανακοίνωσε το 2020 μία νέα πανδημία, η οποία δεν είναι άλλη από την ραγδαία αναπτυσσόμενη σε συχνότητα ενδοοικογενειακή – οικιακή βία. Το 2023 καταγράφηκαν πάνω από 10.000 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στην ΕΛ.ΑΣ. με τις γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια να είναι κατά κανόνα στόχος. Ειδικά μετά το ξέσπασμα του κορονοϊού, οι κλήσεις γυναικών προς τις βοηθητικές γραμμές στήριξης παρουσιάζουν ανησυχητική αύξηση.
Μία μορφή βίας που συχνά περνά απαρατήρητη είναι η ψυχολογική βία. Μία γυναίκα μπορεί να δέχεται ψυχολογική βία για αρκετούς λόγους. Ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο είναι η οικονομική βία μεταξύ των έγγαμων, αλλά μπορεί να ασκηθεί για τις οικιακές δουλειές, για την επιμέλεια των παιδιών και άλλους παράγοντες. Στους οποίους ο άντρας δε σκοπεύει να εμπλακεί. Περίπου μία στις δύο γυναίκες (18-29 ετών) υφίστανται ψυχολογική βία, με τα ποσοστά να υποχωρούν δειλά δειλά με την αύξηση της ηλικίας. Η ψυχολογική βία ασκείται συχνά από τον σύζυγο.
Μία πιο ακραία έκφραση της έμφυλης βίας, είναι η σωματική και σεξουαλική βία που περιλαμβάνει τις επιβλαβείς για τη σωματική ακεραιότητα της γυναίκας συμπεριφορές, ή ακόμη και η απειλή αντίστοιχων πρακτικών. Το 30% των γυναικών δηλώνει πως έχει υπάρξει θύμα σωματικής βίας, εκ των οποίων το 20% καταγγέλλει ως δράστη τον σύζυγο. Εξίσου υψηλό παρουσιάζεται και το ποσοστό τω γυναικών που έχει δεχτεί σεξουαλική κακοποίηση ή έντονη απειλή της. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ και την Ελληνική Ιατροδικαστική Υπηρεσία, κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα περίπου 4.000 βιασμοί εκ των οποίων μόνο το 5% καταγγέλλεται στις αρχές. Το μικρό ποσοστό καταγγελιών πιθανώς πηγάζει από την καταπίεση που δέχονται τα θύματα ή ακόμα και από τον φόβο τους να καταστρέψουν τον γάμο τους, σε περίπτωση που ο δράστης είναι ο σύζυγος. Κυρίως όμως, είναι η ενοχή που αισθάνονται οι γυναίκες αυτές απέναντι στην κοινωνία. Ακόμα και η διαδικασία ταυτοποίησης του εγκλήματος είναι ψυχοφθόρα με αποτέλεσμα η γυναίκα να αποφεύγει να το αναφέρει.
Η ανδρική επιβολή επί του γυναικείου φύλου μέσω της χρήσης βίας είναι μία ανήθικη πράξη, που έχει ως σημαία την ανανδρία, αφού οι θύτες επιλέγουν να ασκήσουν βία σε άτομα που εκ φύσεως υστερούν στη σωματική διάπλαση και μυϊκή δύναμη έναντι τους. Με βάση τα παραπάνω είναι επιτακτική ανάγκη να παρέχεται από το κράτος κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη στα θύματα και να δοθεί η κατάλληλη ενθάρρυνση από τις αρχές προκειμένου οι γυναίκες να μη διστάζουν να αναφέρουν τα συμβάντα σωματικής – σεξουαλικής βίας στα οποία υπόκεινται.
Ένα ακόμη διαδεδομένο φαινόμενο που φθείρει την ισοτιμία των φύλων είναι τα φαινόμενα σεξισμού και η σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Μεγαλοστέλεχοι άντρες συχνά κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους και καταφεύγουν σε άσεμνες συμπεριφορές απέναντι στις εργαζόμενες. Ειδικότερα αναφέρεται ότι 2 στις 5 γυναίκες έχουν υπάρξει θύματα αντίστοιχων πρακτικών. Η σεξουαλική παρενόχληση (κάθε είδους) στον χώρο της εργασίας κατακερματίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και περεταίρω οξύνει τις κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των φύλων. Μια ακόμα μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης είναι το λεγόμενο <<stalking>>με το 30% των γυναικών να αναφέρουν προσωπικά βιώματα από επαναλαμβανόμενη και εσκεμμένη παρακολούθηση και απειλητική συμπεριφορά.
Την κορύφωση της έμφυλης βίας συμβολίζει μία λέξη που τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο και πιο συχνά, την γυναικοκτονία. Κάποιοι ισχυρίζονται πως αυτός ο όρος είναι περιττός και καλύτερα να χρησιμοποιούμαι τον όρο ανθρωποκτονία. Σε συζήτηση που είχαμε στη βουλή των εφήβων, κάποιοι θεώρησαν αυτό τον όρο μισογυνιστικό(!), καθώς εξατομικεύεται η βία κατά των γυναικών και επιπλέον φανερώνεται η ευαλωτότητά τους. Μεγάλο λάθος. Ο όρος γυναικοκτονία είναι ένας νομικός όρος και περιγράφει την ανθρωποκτονία εις βάρος μιας γυναίκας με κίνητρο τον κοινωνικό έλεγχο του ατόμου. Έχει τα θεμέλιά του στην ιστορικά διαπιστωμένη ανισότητα των φύλων, που θέλει τους άντρες ανώτερους και τις γυναίκες να μπορούν δυνητικά να <<σωφρονιστούν>> μέσω της βίας. Όσων αφορά τις θέσεις των εφήβων συναδέλφων -αλλά και εκείνου του μέρους της κοινωνίας που υποστηρίζει αυτό- νομίζω πως η στόχευση του γυναικείου φύλου στις βίαιες συμπεριφορές ανδρών και γενικότερα η υποτίμηση της γυναίκας, είναι μια αρκετά ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας, την οποία δεν πρέπει να αποφεύγουμε, αλλά να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε. Ειδικότερα μετά την έξαρση της πανδημίας οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 187.5% (!) δίνοντας στην χώρα μας μία αρνητική Ευρωπαϊκή πρωτιά.
Παρά τις προσπάθειες του φεμινιστικού κινήματος, η υποτίμηση της γυναίκας εξακολουθεί να υπάρχει στη σύγχρονη κοινωνία. Με εκνευρίζει ιδιαίτερα που κάποιοι άντρες -είτε απευθύνονται σε εμένα είτε σε άλλους- απορούν που ασχολούμαστε και αναγνωρίζουμε τα προβλήματα ισοτιμίας. <<Εσένα τι σε κόφτουν τα δικαιώματα των γυναικών; Γυναίκα είσαι;>>. Πιστεύω ότι το φαινόμενο της έμφυλης βίας πρέπει να απασχολεί όλη την κοινωνία. Σ’ ένα άτομο που έχει έλλειψη σεβασμού απέναντι στις γυναίκες, βλέπω ένα άτομο που έχει χαμηλή αίσθηση για τις ανθρώπινες αξίες, βλέπω ένα άτομο κομπλεξικό που θέλει να κρύψει την κατωτερότητά του επιτιθέμενο στις γυναίκες.
Οι γυναίκες δεν πρέπει να μείνουν ανυποστήρικτες στον αγώνα τους, αλλά να έχουν συμμάχους όλους εμάς που ελπίζουμε σε μία αειφόρα και δίκαιη κοινωνία. Είναι αγώνας όλων μας και η μηδενική ανοχή είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση. Μην προσπερνάς τα φαινόμενα βίας που διαδραματίζονται στο περιβάλλον σου.Μη φοβάσαι να μιλήσεις.
Ο Γεράσιμος Διονύσιος Γιακουμάτος επιλέχτηκε Έφηβος Βουλευτής Αργολίδας το 2023
Τα στατιστικά στοιχεία που αναγράφονται στο κείμενο έχουν αποσπαστεί από την Eurostat.
