Η Καλαβρέζικη γλώσσα

Στην ελληνόφωνη περιοχή της Καλαβρίας κατέφυγαν άποικοι Έλληνες πριν πολλούς αιώνες για να σωθούν από τους Σαρακηνούς πειρατές και να γλιτώσουν από τις καταπιέσεις των κατακτητών Αράβων, Νορμανδών και Ισπανών. Είναι περιοχή ορεινή, άγρια, δυσπρόσιτη με κακή οδική σύνδεση.

Τον 8ο και 7ο αι. π.Χ. αρχίζει ο αποικισμός των Ελλήνων από την μητέρα- πατρίδα (Κόρινθος, Εύβοια κ.λπ.) προς την Κάτω Ιταλία και Σικελία, και δημιουργείται η Μεγάλη Ελλάδα, με πόλεις ονομαστές, κάποιες από τις οποίες υπάρχουν μέχρι σήμερα όπως Τάραντας , Ρήγιο , Otranto, Συρακούσες, Πάνορμον.

Οι πρώτες ιστορικές αναφορές ανάγονται στον Ηρόδοτο και ομιλούν για κρητικό αποικισμό της χερσονήσου του Σαλέντο από τον βασιλιά Μίνωα ο οποίος έφτασε στην περιοχή αναζητώντας τον Δαίδαλο.

Οι Βυζαντινοί έρχονται στην περιοχή επί Ιουστινιανού και συγκεκριμένα στο Οτράντο τον 6ο αι., το οποίο χρησιμοποιούν ως κύριο προγεφύρωμά τους στην Νότιο Ιταλία. Η περιοχή αναπτύσσεται ιδιαίτερα την περίοδο του αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄, στον 9ο αι.  Η Κάτω Ιταλία και ιδιαίτερα οι περιοχές του Οτράντο και της Καλαβρίας εξελληνίζονται εκ νέου ή, κατ’ άλλους, αιμοδοτείται εκ νέου ο ελληνισμός τους.
Η Καλαβρία υπήρξε για τους Βυζαντινούς ένα σημαντικό οχυρό προς τη Δύση για την αναχαίτιση των βαρβάρων. Η ακμή της τοποθετείται τον 9ο έως και τον 11ο αι. μ.Χ. οπότε κατακτήθηκε από τους Νορμανδούς, έγινε Δουκάτο και εκδιώχθηκαν οι Βυζαντινοί. Τον 12ο αι. μ.Χ. έληξε η βυζαντινή κυριαρχία στην Κάτω Ιταλία και παρά τις ξένες κυριαρχίες οι κάτοικοι διατήρησαν την ελληνικότητά τους, τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους.
Οι λιγοστοί κάτοικοι των χωριών, γεωργοί και κτηνοτρόφοι στην πλειονότητά τους, διατηρούν τη γκρεκάνικη γλώσσα, ήθη και έθιμα από την παράδοση που κληρονόμησαν και κυρίως τη μουσική και τα τραγούδια αιώνων που σμιλεύτηκαν στη συνείδησή τους. Δηλώνουν Ελληνες, είναι περήφανοι για την καταγωγή τους, ορθώνουν το ανάστημά τους μέσα στα βουβά σοκάκια της απομόνωσης και ανάβουν κεριά για να υποδηλώσουν την ελληνικότητά τους. Είναι η τρανταχτή και μοναδική πια απόδειξη πως εκεί χτυπά ακόμα μια καρδιά ελληνική.

Αργυροπλίδου Δήμητρα Β΄1