Σηροτροφία
Γράφει ο Χρήστος Κατσάνος, Β1
Σηροτροφία
Το μετάξι είναι ένα αγαθό το οποίο χρησιμοποιούταν από πολύ παλιά. Οι χρήσεις του είναι πολλές αλλά σχετίζονται κυρίως με την παραγωγή ενδυμάτων. Με ιστορία χιλιάδων χρόνων που αρχίζει από περίπου 4500 χρόνια πριν, συνεχίζεται ακόμη και σήμερα η παραγωγή μεταξιού σε αρκετά μέρη του κόσμου. Προτού όμως παραχθεί το μετάξι υπάρχει μια μακρόχρονη διαδικασία της εκτροφής του ζώου που μας δίνει αυτό το πολυπόθητο αγαθό, αυτή του μεταξοσκώληκα που ονομάζεται σηροτροφία.
- ΙΣΤΟΡΙΑ:
Η μεταξουργία ήταν γνωστή πριν από 4.500 χρόνια στην Κίνα, όπως αναφέρουν τα αρχαία κείμενα. Λέγεται ότι η αυτοκράτειρα Σι Λινγκ-τσι το 2650 π.Χ. ανακάλυψε την ιδιότητα και την αξία των κουκουλιών του μεταξοσκώληκα και κατασκεύασε μέσα στα ανάκτορα σηροτροφείο, μεταξουργείο και υφαντουργείο με εργάτες τις ευγενείς κυρίες της Αυλής. Από τότε η αυτοκράτειρα αυτή λατρεύτηκε ως θεά του μεταξοσκώληκα και οι Κινέζοι κράτησαν μυστικό τον τρόπο κατασκευής του μεταξιού, διατηρώντας έτσι το μονοπώλιο μέχρι τον 5ο αι. μ.Χ. που μεταδόθηκε στην Περσία και τον 6ο αι. στο Βυζάντιο.
Στην αρχαία Ελλάδα το μετάξι ήταν γνωστό ως «σήρ» και το μεταξωτό ύφασμα ως «σηρικός». Ήταν γνωστό ότι παράγεται από τον μεταξοσκώληκα σε χώρα που ονόμαζαν «Σηρία» (Κίνα), ενώ τους κινέζους αποκαλούσαν «Σήρες». Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι οι γυναίκες της Κω γνώριζαν την κατεργασία του. Το μετάξι ήταν γνωστό πριν από την εκστρατεία του Αλεξάνδρου, αφού έχει βρεθεί στον Κεραμικό σε ταφή εγγονής του Αλκιβιάδη.
- Εκτροφή μεταξοσκώληκα:
Όταν την άνοιξη ο καιρός σταθεροποιηθεί και τα νέα φύλλα της μουριάς αποκτήσουν ένα μέγεθος 5 εκ. περίπου, στις περιοχές όπου θα γίνουν εκτροφές, θα πρέπει να αρχίσει η επώαση των αβγών. Η επώαση των αβγών διαρκεί 10-12 ημέρες, η δε εκκόλαψη των προνυμφών ολοκληρώνεται μέσα σε περίπου ένα τριήμερο. Από την καλή επώαση των αβγών, η οποία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την συγχρονισμένη εκκόλαψη, εξαρτάται και η καλή απόδοση της εκτροφής.
Η επώαση των αβγών πραγματοποιείται σε ειδικούς χώρους (επωαστικοί θάλαμοι), όπου δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας, φωτισμού και αερισμού. Εάν η επώαση δεν γίνει σε επωαστικό θάλαμο, τότε θα πρέπει να διαμορφωθεί ένας χώρος (μικρό δωμάτιο) όπου να μπορεί να διατηρηθούν κατά το δυνατόν οι επιθυμητές συνθήκες. Η επώαση των αβγών πρέπει να ξεκινήσει παράλληλα με την εμφάνιση των πρώτων φύλλων της μουριάς.
Αν οι νεαροί μεταξοσκώληκες αρχίσουν τον βιολογικό τους κύκλο πολύ νωρίς, θα υπάρχει ανεπάρκεια τροφής, ενώ αν βγουν από τα αβγά πολύ αργά, δεν θα αναπτυχθούν σωστά, γιατί η τροφή θα είναι ακατάλληλη για τα πολύ μικρά στοματικά τους μόρια, καθώς τα φύλλα θα είναι πολύ σκληρά. Η εκκόλαψη των προνυμφών πρέπει να είναι συγχρονισμένη (μέσα σε 2-3 μέρες) και σε ποσοστό τουλάχιστον 95%. Μετά την ολοκλήρωση της εκκόλαψης παραμένουν μόνο τα κελύφη των αβγών.
- Σηροτροφεία:
Τα σηροτροφεία, δηλαδή οι χώροι όπου διενεργούνται οι εκτροφές, τα διακρίνουμε σε μόνιμα και προσωρινά. Τα μόνιμα σηροτροφεία είναι ειδικά κατασκευασμένα κτίρια, τα οποία είναι εφοδιασμένα με εγκαταστάσεις και συστήματα για την εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών θερμοκρασίας και υγρασίας, παρέχοντας παράλληλα ευκολίες στην εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών της εκτροφής.
Για τις εκτροφές μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κάθε χώρος που έχει κατασκευαστεί για άλλο σκοπό, όπως δωμάτια σπιτιών, αποθήκες, στάβλοι, θερμοκήπια κ.λπ., αρκεί να μπορεί να εξασφαλίσει τις βασικές συνθήκες που είναι απαραίτητες για την εκτροφή και να είναι ελεύθερος για το χρονικό διάστημα που γίνεται η εκτροφή ή οι εκτροφές. Είναι απαραίτητος ο καλός αερισμός, με παράθυρα στα οποία τοποθετούνται σήτες για την προστασία από έντομα, ποντίκια κ.λπ. Οικονομικές κατασκευές με θέρμανση και σύστημα δροσισμού είναι κατάλληλες για πολλαπλές εκτροφές.
Για την εξοικονόμηση επιφάνειας, οι μεταξοσκώληκες εκτρέφονται πάνω σε «εταζέρες» (ή «κρεβάτια») που τοποθετούνται η μία πάνω από την άλλη, στηριζόμενες σε ξύλινα στηρίγματα. Συνήθως χρησιμοποιούνται 3 όροφοι από εταζέρες που απέχουν μεταξύ τους 75 εκατοστά.
Όλη αυτή η διαδικασία χρειάζεται μονάχα για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα, πράγμα που δείχνει την περιπλοκότητα του επαγγέλματος της συλλογής μεταξιού. Αν και είναι δύσκολη και απαιτητική διαδικασία που παίρνει πολύ χρόνο, το αποτέλεσμα ανταποδίδει τον κόπο καθώς από το μετάξι μπορούν να δημιουργηθούν πλούσια σε ποιότητα ενδύματα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όλη αυτή η διαδικασία δεν βλάπτει το περιβάλλον και τα ζώα, κάνοντάς την φυσική και πράσινη μέθοδο για παραγωγή ενδυμάτων.
Στην Ελλάδα οι περιοχές εκτροφής είναι οι νομοί Έβρου, Χανίων, Βοιωτίας, Σερρών και Λέσβου, με κυριότερη περιοχή παραγωγής τον Έβρο και ειδικότερα τους Δήμους Σουφλίου και Ορεστιάδας.
Συνοψίζοντας, η σηροτροφεία είναι μια δύσκολη διαδικασία η οποία προηγείται της συλλογής του μεταξιού. Χωρίς αυτή δεν θα είχαμε το μετάξι, ένα υλικό που αν και είναι ακριβό, έχει πολύ καλή ποιότητα και αποτελεί σημαντικό αγαθό για την παραγωγή πολλαπλών ενδυμάτων.
Πηγές:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B9
https://www.silkgonos.gr/metaxi-sirotrofia/
https://el.wiktionary.org/wiki/%CF%83%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1
https://el.wiktionary.org/wiki/%CF%83%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1
Σχολιάστε
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.
