Στη σκιά της πεταλούδας και Του νεκρού αδερφού

Γράφει η Αθηνά Μανατάκη:

Εντοπίζεται ένας παραλληλισμός μεταξύ του τραγουδιού του “Νεκρού αδελφού” και ενός σημείου του μυθιστορήματος. Συγκεκριμένα, στο δημοτικό τραγούδι, ο Κωνσταντίνος, ένα από τα παιδιά, επιμένει να στείλουν τη μοναδική κόρη της οικογένειας στην ξενιτιά προκειμένου να παντρευτεί, ενώ η μητέρα της έδειχνε ανήσυχη απέναντι σε αυτή την απόφαση και αβέβαιη για το μέλλον της κόρης της μακριά από το σπίτι. Ο Κωνσταντίνος, λοιπόν, δίνει όρκο πως θα φροντίσει να επιστρέψει την κόρη στο σπίτι, σε περίπτωση που συμβεί κάτι κακό ή απρόοπτο. Έτσι και “Στη σκιά της πεταλούδας” ο τάτκο επιμένει να στείλουν τη μοναδική κόρη της οικογένειας, τη Ζώικα, στην ξενιτιά γεγονός που προκαλεί στη μάικα, τη μητέρα της Ζώικας, μεγάλη στεναχώρια και αγωνία. Μετά την αναχώρηση της Ζώικας, το συναίσθημα της μάικα εντείνεται και ο Κωνσταντής, στην προσπάθεια να εξομαλύνει κάπως την απόγνωση που βιώνει η μητέρα του, δίνει όρκο, προσκυνώντας μια εικόνα της Παναγίας για να τον διασφαλίσει, ότι θα την έφερνε πίσω “όταν περάσει η μπόρα”. Οι δύο σκηνές, αυτή που προβάλλεται στο δημοτικό τραγούδι και αυτή του μυθιστορήματος αντίστοιχα ακολουθούν το ίδιο μοτίβο, τονίζοντας την ισχύ των οικογενειακών δεσμών καθώς και τις απρόοπτες εξελίξεις που μπορεί να επιφέρει η μοίρα. Στο τραγούδι του Νεκρού Αδελφού, όπως υπονοεί και ο ίδιος ο τίτλος, ο Κωνσταντίνος ανασταίνεται προκειμένου να τηρήσει την υπόσχεση που έδωσε στη μητέρα του, γεγονός που αποτελεί μεταφυσικό στοιχείο. Αντίστοιχα, στο μυθιστόρημα δεν διασαφηνίζεται εάν ο Κωνσταντής έχει πεθάνει και η παρουσία του είναι μεταφυσική ή όχι. Βέβαια, ένα τέτοιο συμπέρασμα μπορεί κανείς να εξάγει διαβάζοντας το δημοτικό τραγούδι και αναγνωρίζοντας τις ομοιότητες που παρουσιάζουν τα δύο κείμενα. Κατά τη γνώμη μου, με τη σύνδεση αυτή, ο συγγραφέας κατορθώνει να ενισχύσει την ιδέα ότι το παρελθόν δεν εγκαταλείπει ποτέ τους χαρακτήρες και συνδέεται άμεσα με το παρόν τους. Ουσιαστικά, το τραγούδι του Νεκρού Αδελφού μας βοηθάει να αποκαλύψουμε και να διαπιστώσουμε αυτό το κρυμμένο νόημα, τη μεταφυσική διάσταση του Κωνσταντή, και έρχεται να ενισχύσει τη σύνδεση μεταξύ παρόντος και παρελθόντος που επιδιώκει να αναδείξει ο συγγραφέας. Θεωρώντας ότι ο Κωνσταντής έχει πεθάνει, γίνεται ξεκάθαρο ότι παρουσιάζεται στη Ζώικα επειδή αυτή τον έχει διατηρήσει ζωντανό στη μνήμη της, και η μνήμη είναι μια έννοια που επικρατεί και παρουσιάζεται ιδιαίτερα ισχυρή στο μυθιστόρημα. Παράλληλα, όπως και στο δημοτικό τραγούδι, τονίζεται δύναμη της οικογένειας και πιο συγκεκριμένα της υποχρέωσης απέναντι στην οικογένεια, καθώς ο αδερφός σε κάθε περίπτωση τηρεί τον όρκο του απέναντι στη μητέρα, παραβιάζοντας ακόμη και τα όρια που θέτει η λογική. Συνεπώς, το να γνωρίζει κανείς τις θεματικές του τραγουδιού του Νεκρού Αδελφού τον εξυπηρετεί στο να κατανοήσει καλύτερα τα κρυμμένα νοήματα και την ερμηνεία στο συγκεκριμένο σημείο της αφήγησης.

 Γράφει η Αγγελική Αλιγιζάκη:

Στο δημοτικό τραγούδι «Ο Νεκρός Αδελφός», το κεντρικό θέμα είναι η τραγική ιστορία ενός αδελφού που επιστρέφει από τον θάνατο για να γυρίσει την αδερφή του στο πατρικό του , επειδη το είχε υποσχεθεί στην μητέρα του . Στο βιβλίο βλέπουμε μια παρόμοια υπόσχεση , που δίνει ο Κωνσταντής να επιστρέψει την αδερφή του στο σπιτικό τους .Οι ιστορίες ταυτίζονται κυρίως στο θέμα της αδελφικής σχέσης και της αφοσίωσης, καθώς και στην έντονη συναισθηματική φόρτιση. Η αδελφική σχέση (Ζωικας-Κωσταντή)εκδηλώνεται μέσα από τον πόνο, την απώλεια και την αναζήτηση. Ο Κωσταντής, έχοντας ζήσει την τραγωδία του πολέμου και την καταστροφή της οικογένειάς του, αναζητά την αδελφή του, Ζώικα, και η αδελφική αφοσίωση γίνεται φανερή όχι μόνο μέσω της συναισθηματικής σύνδεσης, αλλά και μέσα από τη σωματική παρουσία και την ανακούφιση που φέρνει η συνάντηση τους. Ενώ στο τραγούδι του νεκρού αδερφού εκδηλώνεται μέσω της υπερφυσικής επιστροφής του νεκρού αδελφού για να βοηθήσει την αδερφή του να επιστρέψει σπίτι . Εν κατακλείδι οι ιστορίες συνδέονται, , με την αμετάκλητη αφοσίωση των αδελφών ο ένας στον

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης