«Η κολύμβηση είναι η καλύτερη άσκηση, αν κολυμπάς δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτε άλλο». Όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει κάποια στιγμή την παραπάνω δήλωση, που όπως κάθε τι απόλυτο δεν μπορεί να είναι και σωστό. Ας επιχειρήσουμε λοιπόν να προσεγγίσουμε σύντομα αλλά σφαιρικά το κεφάλαιο κολύμβηση, καταγράφοντας τα τρία σημαντικότερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα αυτής της μορφής άσκησης.

Καταρχάς η κολύμβηση είναι μια ολοκληρωμένη μορφή άσκησης, η οποία γυμνάζει ολόκληρο το σώμα. Πραγματικά η εξισορρόπηση μέσα στο νερό σε συνδυασμό με την κίνηση του άνω και κάτω κορμού οδηγεί στην απόλυτη αρμονική άσκηση, καθώς  γυμνάζει τις κύριες μυϊκές μονάδες και συμβάλει στην βελτίωση  της νευρομυϊκής συναρμογής. Άλλο ένα πλεονέκτημα είναι ότι είναι η ιδανικότερη μορφή αποκατάστασης  μετά από τραυματισμούς. Η άνωση του νερού βοηθά στον περιορισμό των φορτίων που δέχονται οι αρθρώσεις ενώ η αντίσταση του νερού επιτρέπει την επαρκή εκγύμναση των μυών, που συνήθως έχουν ατροφήσει μετά από σοβαρούς τραυματισμούς. Αναφορικά με τις αρθρώσεις του ποδιού ιδιαίτερα, η οριζόντια θέση μέσα στο νερό και η ολική διαφοροποίηση της μηχανικής της κίνησης καθιστά την κολύμβηση δώρο εξ΄ ουρανού στην αθλητική αποκατάσταση τραυματισμών του γόνατος, της ποδοκνημικής και του ισχίου. Το τρίτο πλεονέκτημα είναι ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί ηλικίας. Η κολύμβηση απευθύνεται κυριολεκτικά σε όλο το ηλικιακό φάσμα, από βρέφη μέχρι υπερήλικες. Ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους με ιστορικό καρδιακών παθήσεων, η κολύμβηση ενδείκνυται ως μορφή άσκησης διότι οι καρδιακοί παλμοί μέσα στο νερό είναι μειωμένοι.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και μειονεκτήματα σχετικά με την κολύμβηση, όπως ότι η καρδιά δεν γυμνάζεται τόσο αποτελεσματικά όσο στις υπόλοιπες μορφές άσκησης. Το τελευταίο πλεονέκτημα είναι και το πρώτο μειονέκτημα. Το σώμα του αθλούμενου στην κολύμβηση είναι οριζόντιο, με αποτέλεσμα η ροή του αίματος να γίνεται πολύ πιο εύκολα, μιας και δεν υπάρχει η ανάγκη να υπερνικηθεί η δύναμη της βαρύτητας, όπως όταν το σώμα είναι κατακόρυφο (τρέξιμο, ποδηλασία). Έτσι αντίστοιχη ένταση, αποδίδει λιγότερα καρδιαγγειακά οφέλη από το τρέξιμο ή την ποδηλασία. Αυτό βέβαια θα μπορούσε θεωρητικά να αντιμετωπιστεί με αύξηση της έντασης, αλλά πρακτικά η μυϊκή κόπωση θα έρθει γρηγορότερα από την καρδιαγγειακή. Επίσης, στην κολύμβηση υπάρχει μεγάλη εξάρτηση της αποτελεσματικότητας της άσκησης από την τεχνική του αθλούμενου. Η κολύμβηση ανήκει στις μορφές άσκησης, που απαιτούν καλή τεχνική και νευρομυική συναρμογή για να αποδώσουν ικανοποιητικά. Όσο βελτιώνει την τεχνική του ο αθλούμενος τόσο πιο εύκολη καθίσταται η άσκηση, κάτι που συνήθως δεν συμβαίνει αναλογικά με την καρδιαγγειακή βελτίωση, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απαιτούνται διαρκείς αναπροσαρμογές τόσο στην ένταση όσο και στον όγκο της προπόνησης. Για να μπορέσει προπονητικά να ενταχθεί η κολύμβηση στο πρόγραμμα αερόβιας άσκησης, πρέπει ο αθλούμενος να έχει επιτύχει ικανοποιητική τεχνική. Τέλος, η κολύμβηση μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμούς των κάτω άκρων! Το μυϊκό σύστημα λειτουργεί, αλλά η επιβάρυνση στις αρθρώσεις είναι μηδενική. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή της αρμονικής ανάπτυξης μυών/συνδέσμων/τενόντων και μακροπρόθεσμα σε τραυματισμούς κυρίως των γονάτων. Στην ομάδα κινδύνου συμπεριλαμβάνονται όσοι χρησιμοποιούν την κολύμβηση σαν αποκλειστική μορφή εξάσκησης, παρασυρμένοι από τη διαπίστωση με την οποία ξεκινήσαμε το άρθρο.

Συνοψίζοντας, κάθε αθλούμενος ενδείκνυται να ακολουθεί ένα ισορροπημένο πρόγραμμα εκγύμνασης που να συνδυάζει διάφορες μορφές αερόβιας άσκησης (κολύμβηση, ποδηλασία, έντονο περπάτημα με κλίση, τρέξιμο κλπ) και ασκήσεις αντιστάσεων (λάστιχα, βάρη κλπ) για να βελτιώνει τις επιδόσεις του αρμονικά και με ασφάλεια. Υπό αυτό το πρίσμα, η κολύμβηση είναι μία εξαιρετική μορφή άσκησης, εφόσον χρησιμοποιείται συμπληρωματικά και όχι αποκλειστικά.

Τσιλιγιάννης Ιάκωβος