Το Καρναβάλι, ή ελληνιστί Απόκρεω ή Αποκριά, είναι η περίοδος των τριών εβδομάδων πριν από την Καθαρά Δευτέρα, κατά την οποία μικροί και μεγάλοι μασκαρεύονται και γλεντούν. Κυριολεκτικά «Αποκρεά» σημαίνει αποχαιρετισμός της κρεατοφαγίας και προετοιμασία για αποχή από το κρέας. Αντίστοιχα, η λατινογενής λέξη «Καρναβάλι» είναι (κατά την επικρατέστερη άποψη) σύνθετη από τις λέξεις carne levare (αποχαιρετισμός του κρέατος). Τα έθιμα των Αποκριών, λοιπόν, προετοιμάζουν τους ανθρώπους για τη νηστεία, ως μια περίοδος εκτόνωσης, πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα και εξαγνίζει την ψυχή και το σώμα για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πέραν, όμως, των χριστιανικών τους προεκτάσεων, παρεμφερή έθιμα έχουν ρίζες στην αρχαιότητα και στις λατρευτικές γιορτές προς τιμήν του θεού Διονύσου, όπου κυριαρχούσαν ο ενθουσιασμός, η ευθυμία και η σκωπτική διάθεση. Με την επικράτηση του χριστιανισμού, στοιχεία της αρχαιοελληνικής λατρείας συνδυάστηκαν στη συνείδηση και στις παραδόσεις του λαού με την περίοδο πριν από τη Σαρακοστή. Από το 19ο αιώνα μέχρι και σήμερα, τα Καρναβάλια της Ελλάδας ξεκινούν κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνουν την Κυριακή της Τυροφάγου, δίνοντας την ευκαιρία σε ανθρώπους κάθε ηλικίας να ξεφαντώσουν και να διασκεδάσουν, μεταμφιεσμένοι ή μη! Φυσικά, οι Απόκριες σχετίζονται με τη λαογραφία και την πολιτισμική κληρονομιά κάθε περιοχής της Ελλάδας, όπου συχνά αναβιώνουν παραδοσιακά έθιμα, με κυρίαρχα στοιχεία τα φαλλικά σύμβολα αλλά και τη σάτιρα, που είτε συνδέεται με τα τοπικά δρώμενα είτε αφορά  σε κάθε είδους επίκαιρα θέματα.

ΠΑΤΡΑ

Το πιο γνωστό καρναβάλι διοργανώνεται φυσικά στην Πάτρα, όπου οι αποκριάτικες εκδηλώσεις αρχίζουν κάθε χρόνο στις 17 Ιανουαρίου. Το Καρναβάλι της Πάτρας δεν περιορίζεται μόνο στη μεγάλη παρέλαση της τελευταίας Κυριακής, που είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο, αλλά αποτελείται από ένα σύνολο εκδηλώσεων με χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των παιδιών, θέατρο δρόμου, εκθέσεις, κινηματογραφικό αφιέρωμα, θέατρο κ.α. Οι γιορτές στην αχαϊκή πρωτεύουσα κορυφώνονται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς, με τη σαββατιάτικη νυχτερινή παρέλαση των πληρωμάτων, τη μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος με το τελετουργικό κάψιμο του Βασιλιά Καρνάβαλου στο λιμάνι της πόλης. Φυσικά, ψυχή του καρναβαλιού αποτελούν οι δεκάδες χιλιάδες καρναβαλιστές, είτε ντόπιοι είτε επισκέπτες, κάθε ηλικίας, που συμμετέχουν αυθόρμητα στις καρναβαλικές εκδηλώσεις, τόσο στις επίσημες, όσο και σε εκατοντάδες άλλες, ανεπίσημες, καθώς όλη η πόλη κινείται στους μεθυστικούς ιστούς του κεφιού.

Άνδρεα Χιώτη