Με τον όρο Νεομάρτυρες καθιερώθηκε να καλούνται οι μάρτυρες των νεότερων χρόνων όλοι, οι οποίοι μαρτύρησαν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι και την Ελληνική Επανάστασης. Προέρχονταν από τους κρυπτοχριστιανούς αλλά και από όσους άντρες και γυναίκες φανερά ομολογούσαν την πίστη τους. Η στάση τους απέναντι στον θάνατο θυμίζει τη στάση των πρώτων μαρτύρων και είχε μεγάλη απήχηση στη λαϊκή συνείδηση. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης συγκέντρωσε και διέσωσε τους βίους και το μαρτύριό τους στο βιβλίο του «Νέον Μαρτυρολόγιον».
Ενδεικτικά αναφέρουμε τους παρακάτω:
- Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης εκ Κονίτσης
Ο Άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης το 1790 γεννήθηκε στην Κόνιτσα της Ηπείρου και οι γονείς του ήταν Μωαμεθανοί. Ο πατέρας του ήταν δερβίσης και είχε μάλιστα το αξίωμα του σέχη (ηγούμενος ισλαμικού τάγματος δερβίσηδων). Μεγαλώνοντας διδάχθηκε από τον πατέρα του το ισλάμ και έγινε δερβίσης σε νεαρή ηλικία πήγε στο Αγρίνιο και έγινε προσωπικός δερβίσης του πασά Ισουφάραβα. Όταν αυτός έφυγε και ήρθε ο Σουλεϊμάν Μέης, Ιωάννης ζούσε μαζί με τους χριστιανούς και ήθελε να βαπτιστεί. Κανένας δεν τολμούσε να τον βαφτίσει. Ο νόμος που υπήρχε τότε και έλεγε ότι όποιος τολμούσε να βαφτίσει μουσουλμάνο θα αποκεφαλιζόταν.
Εκείνη την εποχή τα Επτάνησα ήταν υπό την Αγγλική κατοχή και έτσι πολλοί Τούρκοι που είχαν την επιθυμία να βαπτιστούν πήγαιναν εκεί. Έτσι ο Άγιος Ιωάννης πήρε τη απόφαση να πάει στην Ιθάκη για να εκπληρώσει την επιθυμία του.
Αφού βαπτίστηκε επέστρεψε στο Ξηρόμερο και έμεινε στο χωρίο Φυτείες (τότε Μαχαλάς), προσέχοντας τις συναναστροφές του για να μην γίνει αντιληπτός από τους Τούρκους. Ακολούθησε το επάγγελμα του αγροφύλακα.
Όταν ο πατέρας του πληροφορήθηκε τη μεταστροφή του, έστειλε δυο δερβίσηδες να τον φέρουν στο ισλάμ . Οι δερβίσηδες τον εντόπισαν αλλά δεν κατάφεραν να τον φέρουν πίσω.
Ο τοπικός Τούρκος ηγεμόνας ενημέρωσε τον πασά του Αγρινίου να πιάσει τον Άγιο και να τον φέρουν στο κριτήριο. Όταν ο Άγιος ομολόγησε τι πραγματικά είναι τον έκλεισαν φυλακή και τον βασάνιζαν με βάσανα που δεν περιγράφονται και ο Άγιος τα υπόμενε ευχαριστώντας τον θεό. Στη συνέχεια οι δήμιοι τον πήγαν κάτω από τον πλάτανο και τον αποκεφάλισαν με ένα ξίφος .
- Η Αγία Κυράννα, η ηρωική Νεομάρτυς του Χριστού
Η Αγία Κυράννα γεννήθηκε στο χωριό Βυρσόκα, στη σημερινή Όσσα της Θεσσαλονίκης από γονείς ευσεβείς και φιλόθεους. Έζησε σε χρόνους χαλεπούς για την Εκκλησία και το γένος μας, στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας Όλοι την αγαπούσαν και την σέβονταν Στο Μαρτύριό της αναφέρεται ότι ήταν εξαιρετικά όμορφη. Αυτή η εξωτερική ομορφιά της αποτέλεσε και την αφορμή να οδηγηθεί στο μαρτύριο.
Σύμφωνα με το μαρτυρολόγιο της, ένας Τούρκος Διοικητής αστυνομικού τμήματος σαγηνεύτηκε από την ομορφιά της την ερωτεύθηκε και προσπάθησε να την κατακτήσει. Τις έταζε χρήματα, κοσμήματα, φορέματα και αξιώματα για να την ελκύσει και να την πείσει να αλλαξοπιστήσει, για να την παντρευτεί.
Επειδή όμως δεν αποδεχόταν, αυτός άρχισε να την απειλεί ότι θα την βασανίσει σκληρά και τέλος θα την θανατώσει, αν δεν υποχωρήσει και δεν αρνηθεί την πίστη της. Εκείνη αμετάπειστη τον απωθούσε συνέχεια.
Τότε εκείνος αποφάσισε να της κάνει κακό. Έβαλε άλλους γενίτσαρους να την συλλάβουν και να την οδηγήσουν βίαια στον κριτή της Θεσσαλονίκης. Ο Τούρκος ψευδομαρτύρησε εναντίον της, ότι δηλαδή του είχε δηλώσει ότι θα αλλαξοπιστήσει για να την παντρευτεί, αλλά τελικά δεν τήρησε την υπόσχεσή της. Αλλά ούτε αυτά τα μέσα έφεραν αποτέλεσμα. Τότε η Αγία Κυράννα με πνευματική ανδρεία ομολόγησε την πίστη της στον Χριστό. Έτσι οι Τούρκοι την οδήγησαν στη φυλακή.
Με τη βοήθεια του Αλή Εφέντη, μπέη του κάστρου της Θεσσαλονίκης ο Τούρκος επισκέπτεται την Αγία στη φυλακή προσπαθώντας να την μεταπείσει με διάφορους τρόπους. Όταν έφευγε αυτός, συνέχιζε τα βασανιστήρια ο δεσμοφύλακας…
Ο δεσμοφύλακας καταγγέλθηκε για τα σκληρά βασανιστήρια που έκανε στην αγία, ο Αλή Εφέντης τον κάλεσε και τον επέπληξε, γιατί παράκουσε τις διαταγές του και οργισμένος όπως ήταν, επέστρεψε στη φυλακή και ξέσπασε πάνω στην Κυράννα, την οποία κρέμασε και άρχισε να χτυπά αλύπητα. Μπροστά σε αυτό το θέμα όλοι οι φυλακισμένοι, ακόμη και οι μωαμεθανοί, άρχισαν να διαμαρτύρονται και να καταφέρονται εναντίον του δεσμοφύλακα, ο οποίος άφησε την Αγία κρεμασμένη κι έφυγε.
Ήταν 28 Φεβρουαρίου του 1751 μ.Χ.. Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, την ώρα που άφηνε την τελευταία της πνοή ένα φως κάλυψε το σώμα της και ύστερα εξαπλώθηκε σε όλη την φυλακή. Μπροστά σε αυτό το θαύμα οι Χριστιανοί ευχαριστούσαν τον Κύριο. Όταν το φως υποχώρησε παρέμενε σε όλο το χώρο μια άρρητη ευωδία. Χριστιανός φύλακας περιποιήθηκε το ιερό λείψανο της, το οποίο την επόμενη μέρα παρέλαβαν οι Χριστιανοί και το ενταφίασαν έξω από τη Θεσσαλονίκη.
Η ζωή της καταγράφηκε από τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη στο Νέον Μαρτυρολόγιον του. Το 2011, μερικά από τα λείψανα της ανακαλύφθηκαν κάτω από πλάκες δαπέδου σε Εκκλησία στον τόπο που γεννήθηκε.
Συντάκτες
ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α1
ΚΑΦΕΤΖΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Α1
- https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitstream/123456789/6097/1/7.%20%CE%9F%CE%B9%20%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CF%81%CF%84%CF%85%CF%81%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1%20%281453-1821%29.pdf
- http://www.imli.gr/metropolis/hagiology/neomartyras_saint_ioannis/
- https://www.pemptousia.gr/2014/09/o-agios-neomartis-ioannis-ek-konitsis/
- https://www.saint.gr/1931/saint.aspx
- https://www.imlagada.gr/default.aspx?catid=92
- https://poimin.gr/i-agia-kyranna-i-iroiki-neomartys-toy-christoy/
- https://www.monastiria.gr/agia-neomartys-kyranna/
