Αγία Νεομάρτυς Χρυσή γεννήθηκε τον καιρό της τουρκοκρατίας, στο χωρίο Χρυσή Αριδαίας της επαρχίας Αλμωπίας του νομού Πέλλας. Το έτος γεννήσεώς της δεν το γνωρίζουμε με ακρίβεια, αλλά από το έτος του θανάτου της συμπεραίνουμε πως γεννήθηκε στις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα.
Στην ιδιόρρυθμη τοπική διάλεκτο λεγόταν Σλάτω και το χωριό Σλάταινα. Προερχόταν από φτωχή χριστιανική οικογένεια και είχε τρεις αδελφές. Ξεχώριζε για τα φυσικά της χαρίσματα δηλαδή την σωματική ομορφιά , αλλά και τα πνευματικά, όπως πίστη, σωφροσύνη, παρθενία και αγάπη για τον Σωτήρα Χριστό.
Μία μέρα καθώς είχε βγει με άλλες γυναίκες του χωριού να μαζέψει ξύλα, ένα Τούρκος κάτοικος του χωριού, που η προφορική παράδοση λέει πως ήταν αγάς, μαζί με την βοήθεια και άλλων συμπατριωτών του την άρπαξε και την μετέφερε στο σπίτι του. Η τακτική του εξισλαμισμού εφαρμοζόταν πολύ συχνά από τους Τούρκους την εποχή εκείνη και μάλιστα θεωρούνταν μεγάλη και σπουδαία πράξη ευλάβειας. Οι πιέσεις που δέχτηκε η Αγία να αλλαξοπιστήσει ήταν πολλές. Καταρχήν προσπάθησε ο Τούρκος να την δελεάσει με υποσχέσεις και ταξίματα και σαν το πιο μεγάλος επιχείρημα πρόβαλε την υπόσχεση πως θα την παντρευτεί εάν τουρκίσει. Όταν είδε ότι με τις διάφορες κολακείες δεν κατέστρεψε τη γνώμη της Αγίας, άρχισε να την φοβερίζει πως θα υποστεί πολλές τιμωρίες. Και στη απειλή του Τούρκου η Χρυσή ομολόγησε : « Εγώ τον Χριστόν μου πιστεύω, και προσκυνώ, και αυτόν μόνον γνωρίζω διά Νυμφίον μου, τον οποίον δεν θέλω αρνηθή πώποτε, καν μυρία μου κάμετε βάσανα, καν και εις λεπτά κομμάτια το σώμα μου κατακόψετε».
Όταν άκουσαν την απάντηση της Αγίας οι δήμιοί της, κατάλαβαν ότι ήταν αδύνατο να την κάνουν να αλλαξοπιστήσει. Γι’ αυτό σκεπτόμενοι πονηρά αποφάσισαν να την παραδώσουν στις γυναίκες τους για να την μεταπείσουν. Πράγματι επί έξι μήνες οι μουσουλμάνες γυναίκες βασάνιζαν με κολακείες, με υποσχέσεις και με απειλές την νεαρή κόρη να αρνηθεί τον Χριστό. Δεν κατόρθωσαν όμως τίποτα. Τότε οι Τούρκοι φώναξαν τους γονείς της Αγίας και απειλωντας τους φοβερά, τους πίεσαν να ασκήσουν την επιρροή τους στην κόρη τους, ώστε να λυγίσει και να προσχωρήσει στην μουσουλμανική πίστη. Οι γονείς της Αγίας αν και δεν ήθελαν να το κάνουν αυτό, αλλά αναγκασμένοι από τον φόβο, ήλθαν στην φυλακή μαζί με τις αδελφές της και άρχισαν να την προκαλούν και να κλαίνε. Η Αγία Χρυσή έχοντας συνεχώς μπροστά της το πρόσωπο του Σωτήρος Χριστού και βάζοντας στην άκρη την αγάπη προς τους γονείς της, είπε τα εξής αξιοθαύμαστα λόγια : «Εσείς όπου με παρακινείτε να αρνηθώ Χριστόν τον αληθινόν Θεόν, δεν είσθε πλέον γονείς μου , και αδελφαί μου, ούτε εγώ θέλω να σας ηξεύρω ως τοιούτους εις το εξής. Αλλ’ αντί δια εσάς , Πατέρα μεν έχω, τον Κύριον μου Ιησούν Χριστόν, μητέρα δε, και αδελφάς έχω τους Αγίους και τα Αγίας».
Μετά την άκαμπτη στάση της Αγίας άρχισαν τα φοβερά μαρτύρια. Για τρεις ολόκληρους μίνες την ράβδιζαν καθημερινά. Κατόπιν έκοψαν λωρίδες από το δέρμα της και τις κρέμαγαν μπροστά της, ώστε να τις βλέπει και να δειλιάσει. Κοκκίνισε το χώμα από το αίμα, που έτρεχε σαν ποτάμι από τις πληγές της Αγίας. Ύστερα από αυτά, πέρασαν από τα αυτιά της ένα πυρωμένο σίδερο. Όλα αυτά τα υπέμεινε η Αγία του Θεού μάρτυς, επειδή έπαιρνε δύναμη από τον Σταυρό του Χριστού. Όταν πληροφορήθηκε πως ο Πνευματικός της πατέρας, που ήταν ο προηγούμενος της Αγιορείτικης Μονής του Σταυρονικήτα παπα-Τιμόθεος, βρισκόταν εκεί κοντά , του διαμήνυσε με κάποιον χριστιανό να προσευχηθεί στον Θεό να την αξιώσει να τελειώσει θεαρέστως τον δρόμο του μαρτυρίου και να μη δειλιάσει. Στο τέλος οι δήμιοί της, την κρέμασαν σε μία άγρια αχλαδιά και με τα μαχαίρια τους έκοψαν όλα τα μέλη του ιερού σώματός της και έτσι παρέδωσε το πνεύμα της στον Θεό.
Πληροφορίες για τον βίο της Αγίας Χρυσής βρίσκουμε στο βιβλίο «Νέον Μαρτυρολόγιον» του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Εκεί βρίσκουμε και το μαρτύριό της. Άλλα γραπτά κείμενα για την Αγία δεν υπάρχουν. Στην Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Αλμωπίας όμως, υπάρχουν τοιχογραφίες στις οποίες εξιστορείται το μαρτύριό της, δηλ. η σύλληψή της, η νουθέτηση της από τον παπα-Τιμόθεο τον Σταυρονικητιανό (ο οποίος πιθανώς διακονούσε ως οικονόμος στο μετόχι της Μονής στην Όσσιανη – σημερινό χωριό του Αρχαγγέλου Αλμωπίας) και το μαρτυρικό της τέλος.
Επιπλέον στον ενοριακό Ναό της Περίκλειας Αλμωπίας υπάρχει μία τοιχογραφία της Αγίας με τοπική φορεσιά. Η επιγραφή της τοιχογραφίας είναι «Αγία Χρισή» και «Σφιέτα Ζλάτα Μενγκλίντσκαγια» δηλ. η αγία Χρυσή η Μογλενίτισσα. Φορητή εικόνα της Αγίας βρέθηκε στον γυναικωνίτη του Ιερού Ναού του χωριού Χρυσή.
Οι μαρτυρίες για τα θαύματα και της εμφανίσεις της Αγίας είναι πολλές και μάλιστα υπάρχουν αναφορές ότι στις εμφανίσεις της ήταν ντυμένη με παραδοσιακή φορεσιά.
Συντάκτης: ΤΖΑΤΣΗ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ Α4
ΠΗΓΕΣ:
