Γράφει η Στεργιανή Ζιακούλη…
Τα όνειρα αποτελούν έναν από τους πιο μυστηριώδεις τομείς της ανθρώπινης εμπειρίας. Αναδύονται κατά τη διάρκεια του ύπνου και συνήθως περιλαμβάνουν μια σειρά από εικόνες, ήχους, σκέψεις και συναισθήματα που φαίνεται να σχετίζονται με τον εσωτερικό μας κόσμο, αλλά και με το περιβάλλον γύρω μας. Η σύγχρονη επιστήμη προσπαθεί να εξηγήσει τα όνειρα μέσω βιολογικών, ψυχολογικών και νευρολογικών παραμέτρων.
??? Η Φυσιολογία του Ύπνου και των Ονείρων
Η κατανόηση του φαινομένου των ονείρων απαιτεί μια ανασκόπηση των φάσεων του ύπνου. Ο ύπνος χωρίζεται σε δύο κύριες φάσεις: τον «βαθύ ύπνο» ( μη – REM ) και τον ύπνο REM, κατά τη διάρκεια του οποίου συμβαίνουν τα περισσότερα όνειρα. Στην φάση REM, οι εγκεφαλικές δραστηριότητες είναι παρόμοιες με αυτές της εγρήγορσης, ενώ οι μύες του σώματος είναι παράλυτοι για να αποτρέπεται η υλοποίηση των κινήσεων που συμβαίνουν στα όνειρα.
??? Ο Ρόλος των Ονείρων στην Ψυχολογία
Η ψυχολογική προσέγγιση των ονείρων έχει κυρίως αναπτυχθεί μέσω του έργου του Σίγκμουντ Φρόυντ και του Καρλ Γιούνγκ. Ο Φρόυντ, στην κλασική του εργασία «Η Ερμηνεία των Ονείρων» (1900), υποστήριξε ότι τα όνειρα είναι μια εκδήλωση καταπιεσμένων επιθυμιών και ασυνείδητων σκέψεων, οι οποίες προσπαθούν να βρουν διέξοδο στον συνειδητό κόσμο. Αντίθετα, ο Καρλ Γιούνγκ πρότεινε ότι τα όνειρα μπορούν να αναδείξουν βαθύτερες ψυχολογικές αρχές και αρχέτυπα της συλλογικής ασυνείδητης ψυχής, τα οποία συνδέονται με τον πολιτισμό, τη θρησκεία και την ανθρωπότητα εν γένει. Από την άλλη, η σύγχρονη ψυχολογία θεωρεί ότι τα όνειρα είναι περισσότερο ένα εργαλείο για την επεξεργασία συναισθημάτων, προβλημάτων και εμπειριών. Τα όνειρα συχνά αντανακλούν άγχη, φόβους ή προσωπικές ανησυχίες, αλλά και θετικές συναισθηματικές καταστάσεις όπως η χαρά ή η επίτευξη στόχων. Επίσης, οι σύγχρονες θεωρίες αναγνωρίζουν ότι τα όνειρα μπορεί να βοηθούν στην ενίσχυση της μνήμης και στη διαδικασία της μάθηση
??? Νευροεπιστήμη και Ονειρικές Δραστηριότητες
Από τη πλευρά της νευροεπιστήμης, τα όνειρα συνδέονται με την εγκεφαλική δραστηριότητα, ιδιαίτερα με την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, ο εγκέφαλος είναι εξαιρετικά δραστήριος, και οι περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη (όπως ο ιππόκαμπος) και το συναισθηματικό κέντρο, ενεργοποιούνται σημαντικά. Επιπλέον, οι ερευνητές μελετούν τη σύνδεση των ονείρων με τη διαδικασία της επεξεργασίας συναισθημάτων. Η δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό, που συνδέεται με την επίλυση προβλημάτων και τον λογικό συλλογισμό, μειώνεται κατά τη διάρκεια των ονείρων, κάτι που εξηγεί την τάση των ονείρων να είναι παραληρηματικά και μη ρεαλιστικά.
??? Η Ψυχολογική Λειτουργία των Ονείρων
Σύμφωνα με πολλές μελέτες, τα όνειρα μπορεί να βοηθούν τους ανθρώπους να αναλύσουν και να επεξεργαστούν τις συναισθηματικές τους καταστάσεις. Αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει θεραπευτική αξία, όπως φάνηκε σε ψυχολογικές θεραπείες που επικεντρώνονται στην ανάλυση των ονείρων.
Μερικοί ψυχολόγοι προτείνουν ότι τα όνειρα βοηθούν στη δημιουργία ενός «ψυχικού χώρου» όπου το άτομο μπορεί να εκφράσει ανεκπλήρωτες επιθυμίες ή φόβους, χωρίς να αντιμετωπίσει άμεσα τις συνέπειες. Ειδικά τα όνειρα που αφορούν συγκρούσεις ή απώλειες μπορούν να προσφέρουν μια διέξοδο για τη συναισθηματική εκτόνωση.
