Πήραμε μέρος και φέτος στις Παγκόσμιες Μέρες Δράσης 2025 που συντονίζει το Ίδρυμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης FEE.
662.779 συμμετέχοντες/ουσες από 144 χώρες.
Οι Global Action Days είναι κάτι περισσότερο από μια εκστρατεία, είναι ένα παγκόσμιο κίνημα πρακτικής μάθησης και συλλογικής δράσης.
Συμμετέχοντας στην εκστρατεία Παγκόσμιες Ημέρες Δράσης 2025, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση των εύθραυστων οικοσυστημάτων του πλανήτη μας. «Κάθε δραστηριότητα ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της δεκαετίας του ΟΗΕ για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων. Ενεργώντας μαζί βοηθάμε στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων του πλανήτη μας!
Από την κατανόηση του ζωτικού ρόλου της υγείας του εδάφους, τη σημασία της βλάστησης στην πρόληψη της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και τη δύναμη της διαγενεακής ανταλλαγής γνώσεων, κατά τη διάρκεια των ημερών δράσης , οι συμμετέχοντες/ουσες θα επανασυνδεθούν με τη φύση για να δημιουργήσουν ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Ας αγκαλιάσουμε τη σοφία της φύσης, ας εμπνεύσουμε την αλλαγή και ας αποκαταστήσουμε τα οικοσυστήματα του πλανήτη μας.» #GenerationRestoration
Αρχικά κάναμε μια βόλτα στο προαύλιο του σχολείου χρησιμοποιώντας καθρέφτες για να κινηθούμε ανάμεσα σε θάμνους και δέντρα, αυξάνοντας την παρατηρητικότητά μας σε όψεις/γωνίες της φύσης που δεν βλέπουμε συχνά, αλλά και ενισχύοντας τους δεσμούς της ομάδας με συναισθήματα εμπιστοσύνης.
Μιλήσαμε για τη συμβολή των δέντρων στην συλλογή νερού στον υδροφόρο ορίζοντα και τη σημασία των ριζών στο φιλτράρισμα του νερού και στη συγκράτηση του χώματος κάτω από τα δέντρα.
Για να καταλάβουμε καλύτερα τα παραπάνω, κάναμε ένα πείραμα ποτίζοντας με συγκεκριμένη ίση ποσότητα νερού 2 γλάστρες. Μετρήσαμε το νερό που συλλέγουμε με δοσομετρητή κάτω α)από μια γλάστρα μόνο με χώμα και β)κάτω από μια γλάστρα με φυτό.
Στο τέλος του πειράματος παρατηρήσαμε ότι το νερό που συλλέξαμε από τη γλάστρα με το φυτό ήταν λιγότερο και διαυγέστερο.
Στην τάξη φτιάξαμε έναν μικρό κήπο φυτεύοντας σπόρους από μελισσοκομικά φυτά, αρωματικά φυτά και λαχανικά. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήσαμε διαφανείς γλάστρες που φτιάξαμε από παλιά πλαστικά μπουκάλια νερού και άλλες ανακυκλώσιμες διαφανείς συσκευασίες προϊόντων. Παρατηρήσαμε όλη τη διαδικασία της ανάπτυξης του βλαστού και των ριζών χρησιμοποιώντας κάποιες φορές μεγεθυντικούς φακούς και μικροσκόπιο.
Χρησιμοποιήσαμε τσόφλια αυγών και κατακάθια από καφέ για να λιπάνουμε το χώμα των γλαστρών μας.
Μετά το πέρας της μελέτης μας, μεταφυτέψαμε τα φυτά μας στον κήπο του σχολείου.
Πριν τις μεταφυτεύσεις αποφασίσαμε να ζωγραφίσουμε τα φυτά μας, όχι με το συγκεκριμένο τρόπο. Ζωγραφίσαμε σε χαρτί τις σκιές που δημιουργούνται , όταν το φως του ήλιου πέφτει πάνω τους.
Συζητήσαμε για τα φυτά και την κλιματική αλλαγή.
Συλλέξαμε μέσα σε μια βδομάδα πληροφορίες για τον καιρό για να καταλάβουμε τη διαφορά μεταξύ καιρού και κλίματος.
Κάναμε δύο πειράματα:
- Το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η άνοδος της θερμοκρασίας.
- Η άνοδος της στάθμης του νερού από το λιώσιμο των πάγων.
Μιλήσαμε ακόμα για τη χρησιμότητα των γαιοσκωλήκων στην ισορροπία του οικοσυστήματος και είδαμε βίντεο με τις συνήθειες και τη χρησιμότητα τους.
Οι γαιοσκώληκες (σκουλήκια της γης) παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικολογική ισορροπία, καθώς συμβάλλουν στη διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους και στη διάσπαση οργανικών υλικών. Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους είναι σημαντικοί περιλαμβάνουν:
- Βελτίωση της δομής του εδάφους
Με τις κινήσεις τους, οι γαιοσκώληκες δημιουργούν σήραγγες που αυξάνουν τη διαπερατότητα του εδάφους, επιτρέποντας στο νερό και τον αέρα να εισχωρούν πιο εύκολα.
- Ανακύκλωση οργανικών ουσιών
Τρέφονται με νεκρά φυτικά υπολείμματα και άλλα οργανικά υλικά, μετατρέποντάς τα σε πλούσιο χούμο, που εμπλουτίζει το έδαφος με θρεπτικά συστατικά.
- Βελτίωση της γονιμότητας
Οι εκκρίσεις τους περιέχουν σημαντικά θρεπτικά στοιχεία, όπως άζωτο, φωσφόρο και κάλιο, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών.
- Προώθηση της μικροβιακής δραστηριότητας
Οι γαιοσκώληκες διευκολύνουν την ανάπτυξη ωφέλιμων μικροοργανισμών που συμμετέχουν στη διάσπαση οργανικών ουσιών και στη διατήρηση της υγείας του εδάφους.
- Αποτροπή της διάβρωσης
Βοηθούν στη συγκράτηση του εδάφους, μειώνοντας την πιθανότητα διάβρωσης από νερό ή αέρα.
- Στήριξη των οικοσυστημάτων
Αποτελούν τροφή για πολλά ζώα, όπως πουλιά, αμφίβια και θηλαστικά, ενισχύοντας έτσι τις τροφικές αλυσίδες.
Χάρη σε αυτούς τους ρόλους, οι γαιοσκώληκες θεωρούνται «μηχανικοί του εδάφους» και η παρουσία τους είναι ένδειξη υγιούς και εύφορου περιβάλλοντος.
Στον κήπο του σχολείου εξερευνήσαμε με προσοχή το υπέδαφος για να ανακαλύψουμε και να παρατηρήσουμε με τους μεγεθυντικούς μας φακούς τους γαιοσκώληκες που υπήρχαν στην περιοχή μελέτης μας χωρίς να τους τραυματίσουμε.
Δυστυχώς βρήκαμε μόνο έναν, αλλά ανακαλύψαμε πολλές σαρανταποδαρούσες, ψαλίδες και σκαθάρια, πράγμα που σημαίνει ότι το υπέδαφος του σχολείου μας είναι καθαρό από φυτοφάρμακα και λιπάσματα!
Για να καταλάβουμε καλύτερα με βιωματικό τρόπο τη αλληλεξάρτηση όλων των ειδών με σκοπό την ισορροπία των οικοσυστημάτων, παίξαμε στην αυλή του σχολείου ένα παιχνίδι με τίτλο «Συστημική σκέψη ή τηλεπάθεια challenge?» το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ: https://drive.google.com/file/d/1detlkmyAdZ6VRCjLfmc165_K6v9AYFKC/view?usp=sharing
Συνδέοντας τη βιοποικιλότητα με την βιοοικονομία μάθαμε ότι:
Η βιοποικιλότητα και η βιοοικονομία συνδέονται στενά, καθώς η δεύτερη εξαρτάται από τη βιώσιμη αξιοποίηση της πρώτης. Συγκεκριμένα:
- Πρώτη ύλη της βιοοικονομίας
Η βιοποικιλότητα περιλαμβάνει φυτικά, ζωικά και μικροβιακά είδη που χρησιμοποιούνται στη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη δασοκομία, την αλιεία και τη βιοτεχνολογία. Αυτοί οι βιολογικοί πόροι αποτελούν τη βάση για προϊόντα όπως τρόφιμα, φάρμακα, βιοκαύσιμα και βιοϋλικά.
- Ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων
Η διατήρηση της βιοποικιλότητας ενισχύει την ανθεκτικότητα των φυσικών πόρων που χρησιμοποιεί η βιοοικονομία. Για παράδειγμα, μια πλούσια γενετική ποικιλία στις καλλιέργειες βοηθά στην προσαρμογή σε κλιματικές αλλαγές και ασθένειες.
- Κυκλική και βιώσιμη ανάπτυξη
Η βιοοικονομία προωθεί την κυκλική οικονομία, αξιοποιώντας απόβλητα και παραπροϊόντα βιολογικής προέλευσης, μειώνοντας έτσι την πίεση στη βιοποικιλότητα και τα φυσικά οικοσυστήματα.
- Ανάπτυξη και προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων
Οι βιώσιμες πρακτικές βιοοικονομίας, όπως η αγροοικολογία και η αναγεννητική γεωργία, προστατεύουν και ενισχύουν τη βιοποικιλότητα, συμβάλλοντας στη διατήρηση των φυσικών οικοσυστημάτων.
- Καινοτομία και νέες ευκαιρίες
Η βιοποικιλότητα παρέχει έμπνευση για νέα βιοτεχνολογικά προϊόντα, όπως βιοαποικοδομήσιμα υλικά, φυσικά φάρμακα και βιοδιεργασίες που μπορούν να υποκαταστήσουν ρυπογόνες βιομηχανικές πρακτικές.
Συνολικά, η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι απαραίτητη για τη βιώσιμη ανάπτυξη της βιοοικονομίας, ενώ μια υπεύθυνη βιοοικονομία μπορεί να συμβάλει στην προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας.
Υπεύθυνη βιοοικονομία μπορεί να είναι και ό,τι έχει να κάνει με τη διατροφή μας.
Καταγράψαμε με φωτογραφίες τι συμβαίνει την ώρα του φαγητού στις τάξεις του ολοήμερου. Παρατηρήσαμε τις διατροφικές επιλογές των παιδιών που δεν επιθυμούν να τρώνε τα σχολικά γεύματα-επιλογές όχι και πολύ υγιεινές. Καταγράψαμε τη σπατάλη του φαγητού που περισσεύει, αλλά και τις συσκευασίες πλαστικού μιας χρήσης που κατά χιλιάδες χρησιμοποιούνται σε όλη την Ελλάδα καθημερινά για τα σχολικά γεύματα και ρυπαίνουν τον πλανήτη.
Με αφορμή αυτές τις εικόνες, σκέψεις και προβληματισμούς αποφασίσαμε να συμμετέχουμε σε μια από τις προτεινόμενες δραστηριότητες των Global Action Days, η οποία ήταν συνεντεύξεις που θα μπορούσαμε να πάρουμε από ανθρώπους μεγάλης ηλικίας ,παππούδες και γιαγιάδες (διαγενεακή ανταλλαγή γνώσης) με θέμα τη διατροφή των ανθρώπων τα προηγούμενα χρόνια, τους τρόπους παραγωγής και συντήρησης τροφίμων και άλλα.
«Η διαγενεακή μάθηση ορίζεται ως ο τρόπος με τον οποίο άνθρωποι από όλες τις ηλικίες μπορούν να διαδώσουν τη γνώση αναμεταξύ τους. Η διαγενεακή μάθηση αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της Διά Βίου Εκπαίδευσης και, πέρα από την ανταλλαγή γνώσης, προωθεί την αμοιβαία ανάπτυξη εκπαιδευτικής σχέσης ανάμεσα στις διάφορες γενεές και ενισχύει την καλλιέργεια κοινωνικής συνοχής και ελαχιστοποίησης του χάσματος των γενεών». European Commission
Συλλέξαμε τις συνεντεύξεις, τις ενοποιήσαμε, τις διαβάσαμε, τις ηχογραφήσαμε και με αυτές φτιάξαμε ένα podcast, το οποίο στείλαμε στον 2ο Μαθητικό Διαγωνισμό με θέμα: «Ιστορίες για ν’ ακουστούν!» 2024-2025 και θέμα: «Χτίζοντας την κληρονομιά της Βιοοικονομίας».
Για τη δραστηριότητα αυτή δημιουργήσαμε τα λόγια ενός τραγουδιού, το οποίο συνοδεύει το podcast. Χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης(suno.com), προσθέσαμε μουσική ώστε να γίνει ολοκληρωμένο τραγούδι.
Το βίντεο όλων των δραστηριοτήτων μας μπορείτε να δείτε εδώ: https://youtu.be/yQMc3Spkyv4
Μετά το πέρας του διαγωνισμού θα τοποθετήσουμε εδώ το σύνδεσμο για να ακούσετε το podcast που δημιουργήσαμε.
Στο τέλος των δραστηριοτήτων μας για τις Παγκόσμιες Μέρες Δράσης παραλάβαμε από το Ίδρυμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης το πιστοποιητικό συμμετοχής μας και το αναρτήσαμε χαρούμενοι/ες στην τάξη.
Βίντεο που παρακολουθήσαμε στην τάξη για να μάθουμε περισσότερα για τους γαιοσκώληκες:
1. Worms – Invertebrate animals for kids – Natural Science for kids
https://youtu.be/WHswuonrT3k?t=4
2. Worms Are Wonderful | Amazing Animals | Backyard Science | SciShow Kids
3. Earthworms for Kids | Learn all about these slimy animals
4. Why are earthworms important?
5. Red Wiggler Worms Horizontal Migration Time-Lapse Days 0-35 FULL – vermicomposting
Τα λόγια και η μουσική από το συνοδευτικό βίντεο των δραστηριοτήτων μας φτιάχτηκαν με Τεχνητή Νοημοσύνη:
«Friends of the Earth» ????
We dig down deep into the ground,
With careful hands, we look around.
Wiggly worms are in the dirt,
Helping nature — no one’s hurt!
We’re friends of the Earth, hooray, hooray!
We help it grow in every way.
With love and care, we do our part,
With helping hands and open hearts!
Bees go buzzing flower to flower,
Spreading life with pollen power.
Grandma kept food in a jar so tight,
Cool and dark, and sealed just right!
We’re friends of the Earth, hooray, hooray!
We help it grow in every way.
With love and care, we do our part,
With helping hands and open hearts!
We love the trees, the bugs, the breeze,
The birds, the bears, the climbing bees!
Protecting life, both big and small,
We care for Earth — it’s home for all!
We’re friends of the Earth, hooray, hooray!
We help it grow in every way.
With love and care, we do our part,
With helping hands and open hearts!
#GenerationRestoration #GlobalActionDays
