Της Κίτσιου Αγγελίνας, Γ2
Η κοινωνική απόρριψη είναι φαινόμενο που συμβαίνει όταν το άτομο αποκλείεται σκόπιμα από διαπροσωπικές σχέσεις ή κοινωνική αλληλεπίδραση. Ένα άτομο μπορεί να απορριφθεί από άτομα ή μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων. Επιπλέον, η απόρριψη μπορεί να είναι ενεργή, με εκφοβισμό, πειράγματα ή χλευασμούς, ή παθητική, με αγνόηση. Η εμπειρία της απόρριψης είναι υποκειμενική για τον αποδέκτη και μπορεί να γίνει αντιληπτή όταν εκλείπει.
Αν και οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα, κάποιο επίπεδο απόρριψης είναι ένα αναπόφευκτο μέρος της ζωής. Παρ “όλα αυτά, η απόρριψη μπορεί να γίνει πρόβλημα όταν είναι παρατεταμένη, όταν η σχέση είναι σημαντική ή όταν το άτομο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην απόρριψη. Η απόρριψη από μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων μπορεί να έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν έχει ως αποτέλεσμα την κοινωνική απομόνωση.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ
Η εμπειρία της απόρριψης μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά δυσμενών ψυχολογικών συνεπειών όπως η μοναξιά, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η επιθετικότητα και η κατάθλιψη. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αισθήματα ανασφάλειας και αυξημένη ευαισθησία.
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Έρευνες έχουν δείξει πως, σε σύγκριση με τα δημοφιλή παιδιά τα οποία έχουν την κοινωνική αποδοχή από το περιβάλλον τους, τα παιδιά που βιώνουν απόρριψη είναι εφτά φορές πιο πιθανό να μην μπορέσουν να ανταποκριθούν στις σχολικές απαιτήσεις της τάξης τους, ακόμα και να παρατήσουν το σχολείο. Επίσης, η κοινωνική απόρριψη έχει σχετιστεί με αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, βίαιη συμπεριφορά και κατάχρηση ουσιών στην εφηβική ηλικία. Το παιδί που δέχεται την απόρριψη είναι πιθανό να έχει χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και να εσωτερικεύσει το πρόβλημα (μεγαλύτερος κίνδυνος για κατάθλιψη), ή λόγω της απόρριψης να εξωτερικεύσει τη συμπεριφορά δείχνοντας επιθετικότητα. Η σχέση με τους συνομηλίκους έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο ισχυρούς προβλεπτικούς παράγοντες των τωρινών και μελλοντικών προβλημάτων ψυχικής υγείας, εκ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η ανάπτυξη ψυχιατρικών διαταραχών.
ΠΩΣ ΒΙΩΝΟΥΝ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ;
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, οι σχέσεις με τους συνομηλίκους έχουν όλο και μεγαλύτερη σημασία και αρχίζουν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην κοινωνική ζωή των εφήβων. Σε αυτήν την ηλικία, υπάρχει δραματική αύξηση του χρόνου που περνούν οι έφηβοι με φίλους σε σχέση με άλλες δραστηριότητες. Αυτό που συμβαίνει όμως, είναι ότι όσο περισσότερος χρόνος δαπανάται σε ομάδες συνομηλίκων, η απόρριψη γίνεται όλο και πιο δεδομένη και έτσι οι συναισθηματικές και κοινωνικές προκλήσεις αυξάνουν!
Οι έρευνες δείχνουν πως οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην κοινωνική απόρριψη σε σύγκριση με τους ενήλικες και τα μικρότερα παιδιά. Πολλοί άνθρωποι θυμούνται με απίστευτη λεπτομέρεια τις στιγμές εκείνες που ως έφηβοι απορρίφθηκαν από ομάδες, κλίκες και άτομα. Αν και η απόρριψη είναι σχεδόν αναπόφευκτη στην κοινωνική ζωή των εφήβων, παρόλα αυτά, οι έφηβοι τη βρίσκουν ως μια πολύ στρεσογόνα εμπειρία. Το ερώτημα που έχει απασχολήσει τους ερευνητές είναι γιατί η απόρριψη βιώνεται τόσο έντονα σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα;
Μια πιθανή και ενδιαφέρουσα εξήγηση που έχει δοθεί είναι πως οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την επεξεργασία και τη διαχείριση συναισθημάτων, βρίσκονται ακόμα σε ανάπτυξη. Παρόλο που η κοινωνική απόρριψη προκαλεί άσχημα συναισθήματα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, η σημασία που δίνουν οι έφηβοι στις σχέσεις με τους συνομηλίκους σε συνδυασμό με την έλλειψη ικανότητας να διαχειριστούν με ωριμότητα αυτά τα συναισθήματα, τους κάνουν πολύ πιο ευάλωτους στην απόρριψη. Το ότι ο εγκέφαλος συνεχίζει και αναπτύσσεται στη διάρκεια της εφηβείας και σε όλη τη δεύτερη δεκαετία της ζωής, μπορεί να εξηγήσει και ένα πλήθος συμπεριφορών που στερεοτυπικά συνδέονται με αυτήν την ηλικία, όπως η ανάληψη ρίσκου, οι αλλαγές στη διάθεση, τα ωράρια ύπνου κ.α., αναφέρουν οι ερευνητές. Αυτή η παρατεταμένη ανάπτυξη και ευπλασία του εγκεφάλου, όμως, είναι αυτή που τελικά επιτρέπει στον ανθρώπινο εγκέφαλο να πετύχει την περίπλοκη κοινωνική σκέψη των ενηλίκων!
ΑΛΛΟΙ ΤΥΠΟΙ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ
• Απόρριψη από την οικογένεια: η απόρριψη από την οικογένεια στην παιδική ηλικία, τυπικά περιλαμβάνει την απόρριψη από τους γονείς και μπορεί να περιλαμβάνει κακοποίηση, εγκατάλειψη, παραμέληση ή την έλλειψη στοργής και αγάπης. Αυτή η μορφή απόρριψης μπορεί να επηρεάσει ένα άτομο σε όλη του τη ζωή και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ
Υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την απόρριψη και αυτοί που ανακάμπτουν και είναι πιο δυνατοί από πριν. Ο καθένας μας βιώνει την απόρριψη σε διαφορετικές πτυχές στη ζωή του αλλά οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τον πόνο για να γίνουν καλύτεροι και σοφότεροι. Είτε πρόκειται για μια δουλειά, είτε για τις προσωπικές σχέσεις, η απόρριψη πονά. Ο τρόπος που επιλέγετε να ανταποκριθείτε στην απόρριψη, ωστόσο, μπορεί να καθορίσει το μέλλον σας. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι διαχειρίζονται την απόρριψη με τους εξής τρόπους:
1)ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
Αντί να καταπιέζουν, να αγνοούν ή να αρνούνται τον πόνο οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι κατανοούν τα συναισθήματά τους. Αποδέχονται την ντροπή, τη θλίψη, την απογοήτευση. Έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίζουν τα δυσάρεστα συναισθήματα άμεσα, και αυτός είναι ένας ουσιαστικός και υγιής τρόπος διαχείρισης των δυσκολιών.
2)ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΗ
Οι ψυχικά ισχυροί άνθρωποι σκέφτονται τι μπορούν να μάθουν από την απόρριψη. Αντί να ανέχονται απλά τον πόνο, τον μετατρέπουν σε ευκαιρία για αυτοβελτίωση. Μετά από κάθε απόρριψη γίνονται καλύτεροι και δυνατότεροι.
3)ΦΕΡΟΝΤΑΙ ΜΕ ΣΥΜΠΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ
Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι φέρονται οι ίδιοι με συμπόνια στον εαυτό τους. Δεν μιλούν σκληρά και επικριτικά για τον εαυτό τους και ανταποκρίνονται στην αρνητική συζήτηση με τον εαυτό τους με ευγενικό και στοργικό τρόπο. Όταν κατακρίνετε τον εαυτό σας το μόνο που καταφέρνετε είναι να μείνετε για περισσότερο κολλημένοι σε αυτή την κατάσταση. Μιλήστε στον εαυτό σας όπως θα μιλούσατε σε έναν καλό και έμπιστο φίλο σας. Μην αφήνετε την εσωτερική επικριτική σας φωνή να σας κυριεύει.
