Της Μαριαλένας Τσουμπακοπούλου, Γ4
Ένας άνθρωπος μπορεί να εθιστεί σε πολλά πράγματα, όπως τα ναρκωτικά, τη χρήση του διαδικτύου, τα βιντεοπαιχνίδια κ.α.. Ένα από αυτά είναι και το κάπνισμα, το οποίο, δυστυχώς, έχει καταφέρει να κάνει πολλούς ανθρώπους -ανηλίκους και ενηλίκους- να εξαρτώνται από αυτό.
Οι χαλαρωτικές ιδιότητες του καπνού ανακαλύφθηκαν από τους Ινδιάνους, οι οποίοι κάπνιζαν πούρο ή πίπα. Όταν οι Ευρωπαίοι έφτασαν στην αμερικανική ήπειρο υιοθέτησαν και εκείνοι τη συνήθεια αυτή. Η χρήση του καπνού εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και έπειτα σε όλο τον κόσμο. Οι πρώτες καπνοβιομηχανίες δημιουργήθηκαν τον 20ο αιώνα οι οποίες μετέτρεπαν με τη βοήθεια μηχανών ακατέργαστο καπνό σε τσιγάρο και είχαν ιδιαίτερη άνοδο στην παραγωγή τους κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου καθώς οι στρατιώτες, στρεσαρισμένοι από τις μάχες, κάπνιζαν όλο και περισσότερο. Παρόλο που οι επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία δεν ήταν γνωστές τότε, υπήρχαν ορισμένοι, όπως ο βασιλιάς της Αγγλίας Ιάκωβος Α, ο οποίος το 1604 κατήγγειλε το κάπνισμα ως καταστροφικό για τα μάτια, τη μύτη, τα πνευμόνια και το μυαλό. Και δεν έπεσε έξω…
Κατά τη δεκαετία του ’60, οι ιατρικές κοινότητες άρχισαν να συνειδητοποιούν τις βλαβερές συνέπειες του καπνού στην υγεία. Την πρώτη επιστημονική έρευνα σχετική με το θέμα, την έκανε ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος το 1962. Το 1964 δημοσιεύτηκε από την αμερικανική κυβέρνηση η έκθεση «Καπνός και υγεία» όπου παρουσιάζονται οι επιπτώσεις του καπνίσματος στο αναπνευστικό σύστημα. Τότε άρχισαν να εμφανίζονται διάφορες αντικαπνιστικές καμπάνιες οι οποίες συνέβαλλαν στην δημιουργία νόμων κατά του καπνίσματος, όπως η επισήμανση σε όλα τα πακέτα τσιγάρων ότι «το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία».
Στην Ελλάδα σήμερα, παρόλο που οι περισσότεροι -αν όχι και όλοι- γνωρίζουμε ότι το κάπνισμα φέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία εξακολουθεί να υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός, ακόμη και εφήβων καπνιστών. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Δυστυχώς το κάπνισμα, πέρα από τρόπος αντιμετώπισης του στρες, από τα παλιότερα χρόνια μέχρι και σήμερα θεωρείται… μαγκιά! Ναι, το κάπνισμα, κάτι το τόσο ανούσιο και επιβλαβές ακόμη θεωρείται ότι είναι στη «Μόδα» και ότι δηλώνει τόλμη και δύναμη, αν και στην πραγματικότητα δείχνει ανοησία και ανευθυνότητα. Αν και υπάρχει ένα μέρος καπνιστών το οποίο καπνίζει με σκοπό να χαλαρώσει και να ξεχάσει για λίγο τα προβλήματά του ένα σημαντικό ποσοστό, κυρίως νεαρών καπνιστών, το κάνει για επίδειξη στους συνομηλίκους του.
Όμως ένας άνθρωπος δεν γίνεται για όλη του τη ζωή να θεωρεί σοφό αυτό που έκανε για πλάκα στα νιάτα του και να αγνοεί τις επιπτώσεις του τσιγάρου στην υγεία, συνεχίζοντας την συνήθεια αυτή. Επίσης δεν γίνεται να αισθάνεται πιεσμένος και αγχωμένος όλη του τη ζωή, εκτός φυσικά αν έχει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα που δεν του επιτρέπει να ηρεμήσει. Άρα γιατί είναι το κάπνισμα ένα τόσο συχνό φαινόμενο και μακροχρόνιο και υπάρχουν και άτομα που το κάνουν μια ολόκληρη ζωή;
Αυτό που κάνει το κάπνισμα τόσο εθιστικό είναι η νικοτίνη. Η περιεκτικότητα σε νικοτίνη στα τσιγάρα διαφέρει από εταιρία σε εταιρία, παρόλα αυτά εξακολουθεί να είναι η ουσία που προκαλεί εθισμό σε όλες τις μάρκες τσιγάρων. Η εισπνοή της νικοτίνης σε μορφή καπνού επιδρά μόλις σε 7 δευτερόλεπτα φτάνοντας στις περιοχές δράσης της στον εγκέφαλο. Η νικοτίνη μπορεί να ενεργήσει ως διεγερτικό φάρμακο οδηγώντας στη βελτίωση της προσοχής, της μνήμης, της επεξεργασίας πληροφοριών και της μάθησης, για αυτό και πολλοί καπνιστές δηλώνουν ότι τους βοηθάει να συγκεντρωθούν. Παράλληλα, μπορεί να ενεργήσει και ως κατασταλτικό συμβάλλοντας στη μείωση του αισθήματος της κατάθλιψης, κάτι το οποίο εξηγεί γιατί πολλά άτομα νιώθουν την ανάγκη να καπνίσουν όταν βρίσκονται υπό πίεση. Όμως ακόμη και όταν κάποιος πάψει να αισθάνεται άγχος ή να χρειάζεται να συγκεντρωθεί δεν παύει να καπνίζει, αφού πλέον είναι εξαρτημένος και η απεξάρτηση είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Όμως αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο. Το κάπνισμα είναι ένας αργός και, κατά κάποιο τρόπο, απολαυστικός θάνατος… μέχρι να αρχίσουν τα προβλήματα! Ένα μόνο τσιγάρο περιέχει πάνω από 4000 χημικές ουσίες εκ των οποίων περισσότερες από 250 είναι επιβλαβείς για τον ανθρώπινο οργανισμό και πάνω από 50 είναι καρκινογόνες. Αυτό εξηγεί τις τόσες ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα στο αναπνευστικό, όπως ο καρκίνος των πνευμόνων, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το άσθμα και η φυματίωση. Όμως το τσιγάρο δεν βλάπτει μόνο το αναπνευστικό.
Το κάπνισμα βλάπτει σχεδόν κάθε όργανο του ανθρώπινου σώματος. Αυτό συμπεριλαμβάνει και την καρδιά και τον εγκέφαλο, αφού οι ουσίες που περιέχει προκαλούν στένωση των αρτηριών, με αποτέλεσμα η αιμάτωση και οξυγόνωση της καρδιάς και του εγκεφάλου να μην είναι επαρκής. Αυτό οδηγεί στην αύξηση των καρδιακών παθήσεων, των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών επεισοδίων. Παράλληλα, προκαλεί προβλήματα αναπαραγωγής στις γυναίκες και διαβήτη. Η ανάπτυξη διαβήτη τύπου Β στους καπνιστές είναι 30-40% πιθανότερη και σε άτομα που έχουν ήδη διαβήτη μπορεί να προκαλέσει και άλλα προβλήματα, όπως καρδιακές και ηπατικές παθήσεις, ελλιπή αιμάτωση των άνω και κάτω άκρων (που οδηγεί σε λοιμώξεις και πιθανό ακρωτηριασμό), τύφλωση και βλάβη των νεύρων. Επίσης προκαλεί και νοσήματα του πεπτικού, μυοσκελετικού και συνδετικού ιστού, νοσήματα του ουροποιητικού/γεννητικού συστήματος, νοσήματα του νευρικού συστήματος και αισθητηρίων οργάνων, επιβράδυνση των γνωστικών λειτουργιών και έχει αρνητική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.
Δυστυχώς όμως το κάπνισμα δεν επιβαρύνει την υγεία μόνο του καπνιστή αλλά και των ατόμων γύρω του που εισπνέουν τον καπνό του. Ακόμα και η μακροχρόνια έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αυξάνει κατά 30% ως 50% τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα και είναι πιθανό να αυξάνει και τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου και άλλων χρόνιων νοσημάτων.
Το κάπνισμα έχει καταστρέψει πάρα πολύ κόσμο και θα συνεχίσει. Έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα κατά του καπνίσματος στην χώρα μας όπως η απαγόρευση της διαφημιστικής προβολής, η απαγόρευση σε κλειστούς χώρους, περιορισμοί στην πώληση, πληροφόρηση του πληθυσμού και αγωγή υγείας, επισήμανση και προειδοποιητικές επιγραφές κ.α. όμως δεν δείχνουν να έχουν κάποιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα καθώς δεν εφαρμόζονται σωστά ή και καθόλου.
Επομένως, όπως και σε πολλά άλλα πράγματα, έτσι και σε αυτό υπάρχει προσωπική ευθύνη. Όλοι και ιδιαίτερα εμείς ως νέα γενιά πρέπει να σκεφτόμαστε με τη λογική και να ενημερωνόμαστε σωστά πριν κάνουμε κάτι. Και αν δεν υπάρχει κάποιος να μας διδάξει, τότε πρέπει μόνοι μας να ανοίξουμε τα μάτια μας και να μάθουμε.
Πηγές: https://www.bestrong.org.gr/el/health/nosmoking/strategiesatthesmoking/greekpoliciesatthesmoking/
https://www.bestrong.org.gr/el/health/nosmoking/faqaboutsmoking/
https://www.healthview.gr/kapnisma-aytes-einai-oi-7-astheneis-poy-prokalei-to-tsigaro/
