Τί νέα 21ο;

Ισημερία

Η ισημερία συμβαίνει δύο φορές το χρόνο, όταν ο άξονας της γης ευθυγραμμίζεται παράλληλα και σε ορθή γωνία με τον άξονα του ήλιου. Στη συγκεκριμένη στιγμή ο ήλιος βρίσκεται σε ευθεία με τον κατακόρυφο ισημερινό της γης, με αποτέλεσμα η νύχτα και η μέρα να έχουν ίση διάρκεια σε οποιοδήποτε σημείο της γήινης επιφάνειας. Η ισημερία συμβαίνει γύρω στις 20 Μαρτίου και 22 Σεπτεμβρίου. Σε αυτό το σημείο η παρέκκλιση του άξονα της γης είναι μηδενική προς τον ήλιο. Το όνομα ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ το διεθνές αντίστοιχο όνομα, equinox, προέρχεται από το λατινικό aqueous (ίσος) και nox  (νύχτα), καθώς κατά την ισημερία, η νύχτα κι η μέρα έχουν περίπου το ίδιο χρονικό μήκος.

Η εαρινή ισημερία πραγματοποιείται περίπου  στις 20 Μαρτίου, όταν το κέντρο του ήλιου είναι κατακόρυφο προς τον γήινο ισημερινό, διασχίζοντας τους ουρανούς από νότο προς βορρά. Η φθινοπωρινή ισημερία γίνεται περίπου στις 23 Σεπτεμβρίου όταν ο ήλιος διασχίζει από βορρά προς νότο τους ουρανούς. Οι ονομασίες εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία είναι σχετικές και αφορούν εύκρατη ζώνη του βόρειου ημισφαιρίου καθώς στις αντίστοιχες ημερομηνίες στο νότιο ημισφαίριο υπάρχουν εποχές είναι αντίθετες, ενώ στις δύο πολικές και στην τροπική ζώνη δεν υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση εποχών.

Στην αστρονομία ισημερία καλείτε η αστρική ημέρα κατά την οποία το κέντρο του ηλιακού δίσκου βρίσκεται  σε ίσο χρονικό διάστημα πάνω και κάτω οριζόντια, διαγράφει ίσα τόξα (ημερήσιο και νυχτερινό) και κατά τη διάρκεια της οποίας οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν με γωνία 90 μοιρών κάθετα στον ισημερινό, παρουσιάζοντας έτσι μηδενική απόκλιση. Το φαινόμενο οφείλεται στην περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο και στην κλήση του άξονα περιστροφής της. Καθώς η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο  και επειδή ο άξονας περιστροφής της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο περιφοράς η διάρκεια της ημέρας αλλάζει. Δύο φορές το χρόνο η γη βρίσκεται σε τέτοια θέση που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν εντελώς κάθετα στον ισημερινό.

Η ανατολή του ήλιου και η δύση υπολογίζονται στα διάφορα ημερολόγια σύμφωνα με τη χρονική στιγμή που θα εμφανιστεί η πρώτη ακτίνα του ήλιου και τη χρονική στιγμή που θα εξαφανιστεί και η τελευταία ακτίνα του. Αυτό σημαίνει πρακτικά, σε συνδυασμό με το μέγεθος του ηλιακού δίσκου και το γεωγραφικό πλάτος που βρίσκεται κάποιος, ότι η πραγματική ίση μέρα και ίση νύχτα δεν εμφανίζεται τις ημερομηνίες που ορίζουμε ως ισημερίες. Σε πολλές γλώσσες ο αντίστοιχος όρος λεκτικά δεν αναφέρεται στην έννοια της ίσης μέρας αλλά της ίσης νύχτας κυρίως λόγω της λατινικής προέλευσης του. Οι ισημερίες συμβαίνουν μεταξύ των ηλιοστασίων χειμερινού και εαρινού. Το φαινόμενο της  ισημερίας παρουσιάζεται σε όλους τους πλανήτες κάθε ηλιακού συστήματος οι οποίοι παρουσιάζουν κλίση ως προς το επίπεδο περιφοράς.

Ευαγγελία & Αρετή, Δ2