«Σπίτι χωρίς βιβλίο, δωμάτιο χωρίς παράθυρο»
Το βιβλίο είναι από τους σπουδαιότερους παράγοντες που βοήθησαν την εξέλιξη της ανθρωπότητας και την έβγαλαν από το σκοτάδι της αμάθειας στο φως της γνώσης. Κοινή παραδοχή αποτελεί το γεγονός πως το παιδικό βιβλίο είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη σημασία και τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν τα πρώτα έξι χρόνια ζωής στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου, μοιάζει όχι μόνο κατάλληλη αλλά και αναγκαία η επαφή του παιδιού με το βιβλίο από την προσχολική ηλικία.
Διανύοντας, όμως, έναν ψηφιακό αιώνα, όπου η τεχνολογία προχωρά με καλπάζοντες ρυθμούς, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με αυτήν από τους πρώτους μήνες της ζωής τους και μαθαίνουν εύκολα να χειρίζονται συσκευές αφής και ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Το γεγονός αυτό γεννά ταυτόχρονα και το ερώτημα, κατά πόσο τα παιδιά πλέον έρχονται σε επαφή με βιβλία, τα αγγίζουν, τα ξεφυλλίζουν, τα «μυρίζουν» και ωφελούνται από αυτά.
Στον δυτικό κόσμο, η πρώτη επαφή των παιδιών με τα βιβλία επιδιώκεται πλέον αρκετά νωρίς, συχνά στη νηπιακή και μερικές φορές στη βρεφική ηλικία. Έτσι εξηγείται και το πλήθος των βιβλίων που κυκλοφορούν για όλες τις ηλικίες με προσεγμένη μορφή και περιεχόμενο. Ο μεγάλος αριθμός βιβλίων για παιδιά καθιστά, όμως, δύσκολη την επιλογή εκείνων που θα αποδειχθούν κατάλληλα και θα ταιριάξουν στο συγκεκριμένο παιδί για το οποίο ενδιαφερόμαστε. Έτσι, προκύπτει αναγκαία η καταγραφή κάποιων κριτηρίων επιλογής παιδικών βιβλίων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως αυτά τα κριτήρια είναι μοναδικά και μη τροποποιήσιμα.
Το σημαντικότερο κριτήριο στην επιλογή ενός παιδικού βιβλίου είναι η ηλικία του παιδιού, εννοώντας, βέβαια, την πνευματική ηλικία, η οποία δε συμβαδίζει πάντα με τη βιολογική. Αν το βιβλίο που θα δοθεί σ΄ένα παιδί δε συνάδει με την πνευματική του ηλικία, το πιθανότερο είναι πως θα το αφήσει αδιάφορο και θα επιφέρει, ίσως, αρνητικά αποτελέσματα, αφού θα αποτρέψει κάθε επαφή του παιδιού με το βιβλίο. Άλλο κριτήριο είναι το θέμα του βιβλίου. Το βιβλίο θα πρέπει να ικανοποιεί τις επιμέρους εκφράσεις της προσωπικότητας του παιδιού, ώστε να το προσεγγίσει, να το κερδίσει και να το κρατήσει κοντά του. Δεν αρέσουν σε όλους τους ανθρώπους τα ίδια πράγματα και τα ενδιαφέροντα ποικίλλουν.
Ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα από την ανάγνωση παιδικών βιβλίων είναι η καλλιέργεια της φαντασίας του παιδιού. Στο βιβλίο το παιδί ανακαλύπτει το «κλειδί» για ν΄ ανοίξει την πόρτα του νου του σε νέους, άγνωστους και «αχαρτογράφητους τόπους». Η ιστορία που περιέχεται στις σελίδες ενός βιβλίου διεγείρει το ενδιαφέρον των μικρών παιδιών, αφού αναρωτιούνται για την εξέλιξη της υπόθεσης, επιχειρούν να μαντέψουν το τέλος και ταυτίζονται με κάποιο από τα πρόσωπα.
Καλλιεργείται, επίσης, η γλωσσική ικανότητα μέσα από την οποία το άτομο παράγει και κατανοεί τη γλώσσα. Το παιδί προσεγγίζει γραπτά κείμενα, εφευρίσκει συνώνυμες και αντώνυμες λέξεις, γνωρίζει τη σημασία τους και τη χρήση τους και μπορεί να τοποθετείται απέναντι στον προφορικό και γραπτό λόγο με κριτική διάθεση. Έτσι, τα παιδιά που έχουν έρθει σε επαφή από πολύ νωρίς με τον κόσμο του βιβλίου παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις στη σχολική ζωή, καθώς είναι περισσότερο εξοικειωμένα με το σύστημα γραφής, το λεξιλόγιο, τη δομή των προτάσεων και την πολυπλοκότητα των νοημάτων.
Τέλος, με την ανάγνωση βιβλίων επέρχεται ψυχική ηρεμία, μειώνεται το στρες και ενισχύεται ο δεσμός του γονιού με το παιδί. Είναι πολύ σημαντικό, για την ενδυνάμωση των σχέσεών τους, οι γονείς να διαβάζουν στα παιδιά τους ένα βιβλίο πριν από τον ύπνο τους, για να τελειώνει η μέρα με αυτόν τον ωφέλιμο και ευχάριστο τρόπο, διώχνοντας μακριά το άγχος. Σύμφωνα με Βρετανούς ερευνητές, το διάβασμα μας αποσυμπιέζει από τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας, αφού κατά την ανάγνωση ή την ακρόαση ιστοριών χαλαρώνουν οι μύες του σώματός μας και μειώνονται οι παλμοί της καρδιάς μας.
Το παιδικό βιβλίο, λοιπόν, συνδυάζει το «τερπνόν μετά του ωφελίμου» και εκεί ακριβώς έγκειται η μαγεία και η τεράστια συμβολή του. Στο ότι πάνω από όλα ψυχαγωγεί το παιδί και, μέσα από την τέρψη, την απόλαυση και τη διασκέδαση, καταφέρνει τελικά να το ωφελήσει. Η μεγάλη σημασία των παιδικών βιβλίων διαφαίνεται στο γεγονός ότι η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ), το 1966, καθιέρωσε τη 2α Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Η ημέρα αυτή συμπίπτει και με την ημέρα γενεθλίων του μεγάλου Δανού λογοτέχνη και συγγραφέα παραμυθιών Hans Christian Andersen (2 Απριλίου 1805).
«Άριστο βιβλίο είναι εκείνο που ανοίγουμε με λαχτάρα και κλείνουμε με κέρδος»
Σαίξπηρ
Β. Κασσώλη
Πηγές
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ (Το παιδικό βιβλίο και η συμβολή του στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού) Θεοχαροπούλου, Κανάκη, Καραθανάση, Μουστάκα
www.weread.gr
www.tosodakids.gr
