Τουρκοκρατία
Από το 1383 έως το 1913 η πόλη ήταν κάτω από την εξουσία των Οθωμανών. Το 1530 η πόλη είχε 343 χριστιανικά και 387 μουσουλμανικά νοικοκυριά.
Ο Νικόλαος Κασομούλης μετέφερε στις Σέρρες το μήνυμα ότι στις 25 Μαρτίου του 1821 θα εκδηλωθεί σε όλη την Ελλάδα επανάσταση κατά των Τούρκων και ότι θα πρέπει να είναι έτοιμοι αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση.
Επιπλέον, ο Εμμανουήλ Παπάς έφυγε από την Κωνσταντινούπολη για το Άγιο Όρος και από εκεί ειδοποίησε το κέντρο των Σερρών και τους παρακίνησε να ξεσηκωθούν. Όμως οι Σερραίοι δεν ανταποκρίθηκαν και δεν επαναστάτησαν. Ο θάνατος του Πατριάρχου Γρηγορίου δείλιασε τον Μητροπολίτη και όλους τους Έλληνες επισήμους των Σερρών. Οι χωρικοί των Σερρών προδιατεθειμένοι έβλεπαν την αδράνεια του κέντρου και σιωπούσαν. Την εποχή εκείνη οι Σέρρες είχαν πληθυσμό 25.000-30.000 κατοίκων, από τους οποίους οι 12.000-15.000 ήταν Τούρκοι καλά εξοπλισμένοι από τον Μπέη των Σερρών, ο οποίος διατηρούσε ισχυρό και καλά εξοπλισμένο στρατό, αποτελούμενο από Τούρκους και Αλβανούς.
Καθώς οι Σερραίοι δεν συμμετείχαν στην Επανάσταση η πόλη δεν υπέστη αντίποινα και οι Οθωμανοί δεν προχώρησαν σε καταστροφές όπως έκαναν στις επαναστατημένες περιοχές. Ήταν η ημέρα εορτής του Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου, ο οποίος θεωρήθηκε ο σωτήρας της πόλης. Το 1835 οι Σερραίοι έχτισαν προς τιμή του τον ομώνυμο ναό στη συνοικία των Άνω Καμενικίων.
Στην Επανάσταση του 1821 πολέμησαν οι εγκατεστημένοι στην Αίγυπτο, Ζαχαρίας Αθανασίου, Πολυχρόνης Αδάμ, και Δημήτριος Αδάμης. Από τις Σέρρες ήταν πυροβολητής ο Κωνσταντίνος Μπαλτάς, ο πρώτος νεκρός στην πολιορκία του Μεσολογγίου.
Μακεδονικός Αγώνας
Από το 1894 έως το 1901 διετέλεσε καθηγητής του Γυμνασίου Σερρών και ιεροκήρυκας της πόλης ο Γρηγόριος Ωρολογάς, ο μετέπειτα άγιος και εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Κυδωνιών Μικράς Ασίας, όπου και μαρτύρησε. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα, οι Σερραίοι αγωνίστηκαν κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων και των Οθωμανών τοπικών αρχόντων με κυριότερους οπλαρχηγούς τους Δούκα Γαϊτατζή, Ιωάννη Δεμερτζή και Θεόδωρο Μπουλασίκη. Σημαντικοί Μακεδονομάχοι της πόλης των Σερρών ήταν ο Στέφανος Αναστασίου, ο Αναστάσιος Χρυσάφης και ο Νάκης Κούλας. Επίσης, στον οργανωτικό τομέα πρωτοστάτησαν ο Θωμάς Αβραμιάδης, ο Οδυσσέας Αργυριάδης, ο Θεόδωρος Ιωαννίδης, ο Δημοσθένης Μέλφος, ο Ιωάννης Παπάζογλου, ο Μιλτιάδης Σκόρδας και ο μητροπολίτης Ζιχνών και Νευροκοπίου Θεοδώρητος. Ο Καπετάν Μητρούσης (1882-1907),το πρώτο αστέρι του Μακεδονικού αγώνα στην περιοχή των Σερρών είναι ο Μητρούσης Γκογκολάκης από το χωριό Χομόνδρος.
Κωνσταντίνα Κουτσού Γ1
ΠΗΓΕΣ
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%AD%CF%81%CF%81%CE%B5%CF%82
https://serrelib.gr/el/prosopikotita/kapetan-mitroysis-1882-1907
