Ο Γαζή Εβρενός πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 1417 και τάφηκε σε αυτό το μαυσωλείο το οποίο έγινε τόπος προσκυνήματος για τους Μουσουλμάνους της Βαλκανικής. Παράλληλα, λειτούργησε και ως τόπος προσευχής (τζαμί), μια συνήθης ισλαμική πρακτική σε μαυσωλεία σημαντικών προσώπων στους οποίους αποδίδονταν ιδιότητες αγιοσύνης. Αυτό το κατάφωτο, λαμπρό μαυσωλείο επισκέφθηκε το 1668 ο Εβλιγιά Τσελεμπή, ο οποίος μας κληροδότησε μία εξαιρετική περιγραφή τόσο του μνημείου, όσο και της πόλης. Επρόκειτο για ένα μονόχωρο κτίριο, το οποίο έφερε παράθυρο στην κάθε πλευρά του και καλυπτόταν με μολυβδοσκέπαστο τρούλο κάτω από τον οποίο βρισκόταν η μαρμάρινη σαρκοφάγος του Γαζή Εβρενός. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες στο μαυσωλείο εκτός από τον Γαζή Εβρενός ήταν θαμμένα πέντε με έξι μέλη της οικογένειας του. Μέσα στους αιώνες υπέστη παρεμβάσεις και επεκτάσεις. Μετά τον 17ο αιώνα επεκτείνεται προς το νότο και αποκτά ορθογώνια κάτοψη, ενώ πιθανότατα κατά τα τέλη του 19ου αιώνα μία νέα οικοδομική φάση θα διαμορφώσει τη σύγχρονη σε σχήμα κάτοψή του. Οι τελευταίες επισκευαστικέςεργασίεςπραγματοποιήθηκαν λίγο πριν την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων και επιβεβαιώνονται από την μαρμάρινη εντοιχισμένη επιγραφή της πρόσοψης. <<Αυτό είναι το μαυσωλείου του Χατζή Γαζή Εβρενός Μπέη, του περίφημου μαχητή του Ισλάμ. Αναστήλωση 4 Φεβρουαρίου 1908-3 Ιανουαρίου 1911>>Το μνημείο υπέστη πολλές φθορές κατά την προπολεμική περίοδο, οι οποίες αποκαταστάθηκαν το 2006-2008 με πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού και σήμερα μπορούμε να το επισκεφθούμε ως ιστορικό μνημείο της πόλης.
ΒΙΛΑΝΑΚΗ ΕΥΑ
ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΟΥΔΗ ΕΥΤΥΧΙΑ
