ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Είναι το σύνολο των προσπαθειών που καταβάλλει ο άνθρωπος για την εξάσκηση του σώματος, για την βελτίωση της φυσικής του κατάστασης και συνακόλουθα για την επίτευξη της ψυχικής και πνευματικής του ισορροπίας.
Ο αθλητισμός είναι όλες οι μορφές ανταγωνιστικης φυσικής δραστηριότητας η οποία, μέσω πρόχειρης ή οργανωμένης συμμετοχής, σκοπεύει στην χρήση, την διατήρηση ή την βελτίωση της φυσικής ικανότητας και παρέχει ψυχαγωγία στους συμμετέχοντες. Υπάρχουν εκατοντάδες αθλήματα, από αυτά που απαιτούν μόνο δύο συμμετέχοντες, μέχρι αυτά των εκατοντάδων ταυτόχρονων συμμετεχόντων, είτε σε ομάδες είτε αγωνιζόμενοι ατομικώς .
Ο αθλητισμός αναγνωρίζεται γενικώς ως δραστηριότητες οι οποίες βασίζονται στην φυσική αθλητικότητα ή στην φυσική επιδεξιότητα, με τους μεγαλύτερους μείζονες διαγωνισμούς όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες να παραδέχονται μόνο αθλήματα που συμφωνούν με αυτόν τον ορισμό και άλλους οργανισμούς όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης να χρησιμοποιούν ορισμούς αποκλείουν δραστηριότητες χωρίς φυσικά στοιχεία από την κατάταξη στα αθλήματα.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Τα οφέλη του αθλητισμού μπορούν να αποδοθούν με βάση τους παρακάτω τομείς:
α. Ψυχολογικός τομέας
Με τη σωματική άσκηση ο αθλητής αποκτά αγωνιστικότητα, αυτοκυριαρχία, καλλιεργείται το θάρρος, η θέληση, η αποφασιστικότητα, η τόλμη για την αντιμετώπιση του αθλητικού αγώνα και, κατ” επέκταση, της ζωής.
Η άθληση συντελεί στην ωρίμανση του ανθρώπου και στην ανάπτυξη ψυχικών ικανοτήτων, γιατί ωθεί τον άνθρωπο να θέτει ολοένα κι υψηλότερους στόχους και να παλεύει με υπομονή κι επιμονή, χωρίς να εγκαταλείπει την προσπάθεια. Παράλληλα, μέσω αυτού αξιοποιεί τον ελεύθερό του χρόνο μακριά απ” το άγχος και τη ρουτίνα, δηλ. ψυχαγωγείται γνήσια και δε διασκεδάζει ανούσια.
β. Ηθικός τομέας
Εθίζει τον άνθρωπο στον έντιμο αγώνα, τον κάνει να πειθαρχεί σε κανόνες, στη λιτότητα, στο μέτρο, στην εγκράτεια, να σέβεται τους άλλους, ακόμη και το διαφορετικό. Τον βοηθά ν” ασκήσει αυτοκριτική, προκειμένου να γίνει καλύτερος ηθικά. Έτσι διαμορφώνονται πιο ενάρετοι χαρακτήρες, που πιστεύουν σε ιδανικά, όπως του υγιούς αθλητισμού και των αξιών που απορρέουν απ” αυτόν.
γ. Πνευματικός – Βιολογικός τομέας
Ο αθλητισμός αναπτύσσει αρμονικά το σώμα και το πνεύμα, προσφέρει υγεία στον οργανισμό και σωματική ευρωστία, λειτουργεί ως αντίβαρο στα ναρκωτικά, το κάπνισμα κτλ. Η σωματική κατάσταση επηρεάζει την πνευματική κι αντίστροφα. Ο αθλητικός αγώνας υποχρεώνει το άτομο να προβληματιστεί για το πώς θ” αποδώσει καλύτερα, θέτει νέους υψηλότερους σκοπούς και καλλιεργεί το νου. Όλα τα παραπάνω γίνονται πιο επιτακτικά σε μια εποχή πνευματικής μονομέρειας και προσκόλλησης στην ειδί -κευση.
ΘΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Ο Άλντους Χάξλεϋ, συγγραφέας του «Θαυμαστού Καινούργιου Κόσμου» και ένας άνθρωπος που τυφλώθηκε από το πολύ διάβασμα, χαρακτήρισε τον αθλητισμό ως τη «μεγαλύτερη ανακάλυψη του 20ου αιώνα».
Ο άνθρωπος έχει διττή διάσταση, ψυχοπνευματική και βιολογική. Το σώμα του αποτελεί το προστατευτικό περίβλημα της ψυχής και του πνεύματός του. Όταν το σώμα μας είναι υγιές και γυμνασμένο αισθανόμαστε εφορία και αντίστοιχα όταν διακατεχόμαστε από ευχάριστα συναισθήματα μπορούμε να έχουμε καλύτερες σωματικές επιδόσεις και αποδόσεις. Η άσκηση του σώματος ακόμη και χωρίς την υποχρεωτική της ένταξη σε συγκροτημένα προγράμματα άθλησης μπορεί να οδηγήσει σε σωματική και συναισθηματική ευεξία (Γεωργάκας 2001).
Σύμφωνα με τον Michel Foucault (1984) είναι εμφανές ότι το σώμα δεν είναι απλώς η «αντικειμενική πραγματικότητα» που ερευνούν οι βιοϊατρικές επιστήμες, σύμφωνα με τις οποίες άλλωστε, η βιοϊατρική γνώση συνέβαλε στην «πειθαρχία του σώματος αλλά και στον έλεγχο των ατόμων μέσω του σώματός τους».
Όπως επίσης ο Bernard M (1976) υποστηρίζει «Το σώμα, εκτός από βιολογικός οργανισμός, είναι και υποκειμενική εμπειρία ενταγμένη στον κόσμο, στη φύση και στην κοινωνία που επιτρέπει την ανακάλυψη της δύναμης, επιβάλλοντας ταυτόχρονα την αναγνώριση της αδυναμίας. Το σώμα είναι κοινός τόπος ηδονής και οδύνης, ζωής και θανάτου».
α. Γενικά θετικά χαρακτηριστικά
Ο αθλητισμός εκπαιδεύει το άτομο στο να σκέφτεται να αποφασίζει και να αντιδρά σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, με απώτερο αποτέλεσμα την ενίσχυση της οξυδέρκειας, της διορατικότητας και της φαντασίας Ακόμη, συγχρόνως με την ενίσχυση των σωματικών αντοχών, μπορεί να ισχυροποιήσει και τις ψυχικές δυνάμεις.
β. Ατομικά αγωνίσματα
Τα ατομικά αγωνίσματα εμπεριέχουν τη διάσταση της μέτρησης. Στο ατομικό αγώνισμα είναι δυνατή η παρακολούθηση της εξέλιξης του αθλητή, η καταγραφή των αρχικών και τελικών επιδόσεών του με αντικειμενικό τρόπο. Δεν αμφισβητείται το αποτέλεσμα, γεγονός που οδηγεί τον αθλητή στην αποδοχή και τον σεβασμό κανόνων, οι οποίοι στη συνέχεια του δημιουργούν αισθήματα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης, ενισχύοντας την προσωπικότητά του.
γ. Ομαδικά αθλήματα
Ο Ομαδικός αθλητισμός διδάσκει στον αθλητή από πολύ μικρή ηλικία την αξία της κοινής προσπάθειας (ομαδικότητα) για τον επιδιωκόμενο στόχο (νίκη), την ανάγκη της αξιοκρατίας (σε όλους συμφέρει να αγωνίζεται ο καλύτερος). Καταργεί της διακρίσεις, εφ΄ όσον η καταγωγή, η φυλή ή το εισόδημα δεν έχουν καμία αξία στην διεκδίκηση ενός θετικού αποτελέσματος. Προεκτάσεις αυτών των γνωρισμάτων του ομαδικού αθλητισμού αποτελούν ο σεβασμός της κοινής προσπάθειας, η διάθεση της προσφοράς στο σύνολο, η αναγνώριση της προσπάθειας άσχετα με το αποτέλεσμα.
Τελικό αποτέλεσμα δεν θα είναι μόνο η απόκτηση αγωνιστικής πειθαρχίας από το απεξαρτώμενο άτομο, η διαμόρφωση αθλητικού ιδεώδους και η αποδοχή κανόνων κοινωνικής δράσης που ουδέποτε αναγνώριζε, αλλά και η επανεκτίμηση του σώματός του συνοδευόμενη από τις απολαύσεις που αυτό μπορεί να προσφέρει. Αυτονόητα λοιπόν προβάλλει η μεγάλη σημασία της ορθής εκπαίδευσης του εξαρτημένου σε θέματα σωματικής άσκησης, ομαδικής αθλητικής και «γνωριμίας σώματος».
ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Αν όμως ο αθλητισμός που απευθύνεται με την οποιαδήποτε μορφή, σε κάθε πολίτη μπορεί να του προσφέρει όλες τις θετικές επιδράσεις που προαναφέρθηκαν, μπορεί ταυτόχρονα να μετατραπεί πολύ εύκολα σε απαξιωτικό μηχανισμό κατάργησης ιδεωδών, ονείρων, κοινωνικών και προσωπικών αρχών, αντικαθιστώντας τα με ιδιοτελείς προσδοκίες, εγωιστικούς στόχους και παραβατικές συμπεριφορές.
Θα πρέπει να επισημάνουμε επίσης, ότι η διερεύνηση των πιθανών αρνητικών επιδράσεων του αθλητισμού δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στους αθλούμενους άλλα και σε όλους τους ασχολούμενους με αυτόν, ανεξαρτήτως ρόλου και ειδικότητας (Γεωργάκας κ.ά. 1993; Γεωργάκας κ.ά. 1994).
Φαινόμενα όπως ο χουλιγκανισμός, η διάδοση και η εξάπλωση της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών στους οργανωμένους Συλλόγους Οπαδών, το ντοπάρισμα και η άκρατη εμπορευματοποίηση του αθλητισμού αποτελούν το άλλο του σύγχρονο πρόσωπο.
Ένας αθλητισμός που θυσιάζει αξίες και αρχές στην κατάκτηση του αποτελέσματος, που μεταλλάσσει τους φιλάθλους σε άβουλους οπαδούς, που αδιαφορεί για την υγεία των αθλητών του και τους μετατρέπει σε εξαρτήματα κατάκτησης τίτλων ή κατάρριψης ρεκόρ προσδοκώντας υλικά οφέλη, δεν μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην εμφάνιση αρνητικών φαινομένων. Αντίθετα τις περισσότερες φορές τα εκτρέφει, τα συντηρεί και τα ενισχύει.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της πλειοψηφίας των εξαρτημένων ατόμων είναι η αντικοινωνικότητά τους, η άρνησή τους να αποδεχθούν καθεστηκυίες αξίες. Αντιδρούν στα πολιτιστικά στερεότυπα. Είναι κατανοητή λοιπόν η στάση των εξαρτημένων ατόμων απέναντι σ’ έναν αθλητισμό που βαθαίνει το ήδη ορατό ρήγμα των σχέσεών τους με την κοινωνία. Αξιοποιούν τα περιθωριακά δεδομένα αυτού του αθλητισμού, γιατί έτσι δημιουργούν χώρους και πυρήνες συσπείρωσης στους οποίους λειτουργούν άνετα, νιώθοντας ταυτόχρονα χρήσιμοι. Είναι ακόμη πιο κατανοητή η αδιαφορία τους για το αν το σώμα τους από προστατευτικό περίβλημα της ψυχής τους μετατράπηκε σε όργανο μίας ουσίας. Αν σε αυτά τα στοιχεία προστεθεί η πλήρης απορρόφηση κάθε ενδιαφέροντος και ψυχικής ενέργειας από την αναζήτηση της ουσίας, αντιλαμβάνεται κανείς την έκταση του προβλήματος.
Αν ο χουλιγκανισμός, η διαστρεβλωμένη δηλαδή αθλητική συμπεριφορά, διαγράφει παράλληλη πορεία με την παραβατικότητα και μία γενικότερη αντικοινωνική δραστηριότητα, η προβολή του σώματος ως αντικειμένου εμπορευματοποίησης, δημιουργεί το ιδεολογικό άλλοθι σε ένα πλήθος χρηστών, να πιστεύουν ότι η εγκατάλειψη του κορμιού τους συνιστά επαναστατική πράξη.
ΠΗΓΕΣ:
- ·https://www.ameinias.gr/portal/eggrafes/43-syxnes-erotiseis/390-poia-einai-ta-ofeli-tou-athlitismoy
- ·http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2252/Fysiki-Agogi_A-B-G-Gymnasiou_html-empl/index1.html
- ·https://sportbook.gr/proion/o-athlitismos-os-thesmos/
- ·https://www.hocsh.org/ergasiakos-athlitismos/