του Δημήτρη Σταμπουλή
Όλοι οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την έννοια «εξάρτηση» ως κάτι αρνητικό, που επιβαρύνει και θέτει σε κίνδυνο τόσο τον ίδιο τον εξαρτημένο όσο και τους γύρω του. Αλλά, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Κινέζοι φιλόσοφοι, στο αρνητικό γίν υπάρχει πάντα μια δόση θετικού γιανγκ. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένας τύπος εξάρτησης με θετική επιρροή στον άνθρωπο. Μπορεί να ακούγεται παράξενο, αλλά υπάρχει όντως μια τέτοια εξάρτηση. Αυτή η εξάρτηση είναι από τη μουσική! Οι άνθρωποι ακούνε μουσική παντού: στο σπίτι, έξω με φίλους, σε δημόσιους χώρους πολλές φορές, στα μέσα μεταφοράς, ακόμα και στην εκκλησία (οι ψαλμωδίες/οι ύμνοι) και, φυσικά, σε όλες τις γιορτές, τις τελετές, τις διοργανώσεις, τα γλέντια κ.ά.
Επίσης, η μουσική είναι στενά συνδεδεμένη με την προσωπικότητα του ανθρώπου, την εξωτερική του εμφάνιση και, ακόμη, την ενδυμασία του, που βασίζονται στο είδος μουσικής που προτιμάει. Όσον αφορά στα διαφορετικά είδη, είναι άπειρα και αποδεικνύουν ότι η μουσική είναι «εξάρτηση», διότι αν οι άνθρωποι δεν την χρειαζόταν, μάλλον δεν θα είχε εφευρεθεί ποτέ. Πέρα απ’ αυτό, ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων ασχολείται ή θέλει να ασχοληθεί με τη μουσική. Συγκεκριμένα, πάνω από το 7% των ανθρώπων, παγκοσμίως, παίζουν πιάνο – που αντιστοιχεί σε 560 εκ., και 10% των κατοίκων στις ΗΠΑ παίζουν κιθάρα. Επίσης, η παγκόσμια αγορά μουσικών οργάνων αναμένεται να φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025.
Η μουσική σίγουρα επηρεάζει τον άνθρωπο θετικά, τόσο πνευματικά όσο και σωματικά. Για παράδειγμα, η μουσική βοηθάει στη μάθηση, ενισχύει τη μνήμη, καταπολεμάει το άγχος και την κατάθλιψη και βοηθάει τον άνθρωπο να ρυθμίσει τα συναισθήματά του, διότι διεγείρει τον εγκέφαλο και βοηθάει στην έκκριση ορμονών και νευροχημικών ουσιών. Σωματικά, η ακρόαση μουσικής μπορεί να μεταβάλλει τον ρυθμό της αναπνοής, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, ανάλογα με την ένταση και τον ρυθμό της μουσικής, επομένως ο άνθρωπος ωθείται να αθληθεί και του παρέχεται περισσότερη ενέργεια. Έχει βρεθεί ακόμα και ότι η μουσική βοηθάει με τον χειρισμό του πόνου. Όλα τα παραπάνω υποστηρίζονται με διάφορα πειράματα και έρευνες και αποτελούν, ενδεχομένως, τους λόγους για τους οποίους η μουσική καθίσταται εξάρτηση.
Έτσι η μουσική μπορεί να έχει και μειονεκτήματα. Η επαναλαμβανόμενη σκέψη ή παραμονή σε αρνητικά συναισθήματα όταν κάποιος ακούει μελαγχολική μουσική για πολλή ώρα οδηγούν σε άγχος και κατάθλιψη. Επίσης, για τους μαθητές με χαμηλότερη ικανότητα μνήμης εργασίας, η ακρόαση μουσικής κατά το διάβασμα μπορεί να επιδράσει αρνητικά σε αυτούς. Ακόμη, η πολύωρη ακρόαση δυνατής μουσικής, ειδικά με ακουστικά, μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στην ακοή.
Συμπερασματικά, η μουσική είναι ένας «αόρατος» τύπος εξάρτησης, ο οποίος όμως δεν χρειάζεται καταπολέμηση, καθώς έχει ως επί το πλείστον θετικές συνέπειες στους ανθρώπους, τόσο πνευματικές όσο και σωματικές. Ωστόσο, ως εξάρτηση, μπορεί να επηρεάσει τους ανθρώπους και αρνητικά. Γι’ αυτό, καλό θα ήταν να προσέχουμε τί, πότε και πόσο ακούμε.
Πηγές
Botello, R. (2023). The harmful side of music: Understanding the effects of rumination on adolescent mental health. Children’s Hospital New Orleans. Προσπέλαση 30/1/2024.
Castillo L. (2023). Must-Know Instrument Statistics [Recent Analysis]. Gitnux Organization. Προσπέλαση 30/1/2024.
Wilson, D. R. (2020). The Benefits of Listening to Music. Healthline. Προσπέλαση 30/1/2024.
