Αλέξιος Γιαχούδης
Στον σύγχρονο κόσμο των δικαιωμάτων η έννοια της ανεξιθρησκίας έχει πλέον παγιωθεί στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Είναι όμως ένα δικαίωμα ή απλώς ένα άρθρο καταγεγραμμένο στα συντάγματα των διαφόρων χωρών;
Ο όρος «ανεξιθρησκία» πρωτοεμφανίστηκε το 313 μ.Χ., όταν υπογράφηκε το Διάταγμα των Μεδιολάνων, σύμφωνα με το οποίο κάθε πολίτης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μπορούσε να εκφράζει ελεύθερα την πίστη του. Η έννοια αυτή είναι καταγεγραμμένη στο Ελληνικό σύνταγμα από το 1927. Περικλείει το δικαίωμά σου να πιστεύεις και να λατρεύεις όποιον θεό θέλεις ή και να μην πιστεύεις πουθενά, αλλά ταυτόχρονα και την υποχρέωση του σεβασμού απέναντι στη θρησκευτική ελευθερία του συνανθρώπου σου, να κρατάς, δηλαδή, μία στάση ανοχής απέναντι στον αλλόθρησκο.
Και όμως στη σημερινή εποχή, που γίνεται τόσος λόγος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η θρησκεία δεν θεωρείται της “μόδας”· ένας άνθρωπος “θρησκευόμενος” χαρακτηρίζεται συχνά ως οπισθοδρομικός.
Ο σεβασμός απέναντι σε κάποια ξένη θρησκεία –όπως και απέναντι σε κάποια οικεία– δεν προϋποθέτει μόνο τη μέριμνα του κράτους, το οποίο υποχρεούται να προστατεύει την ανεξιθρησκία (εφόσον την υποστηρίζει)· κάθε πολίτης οφείλει να σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία του συμπολίτη του. Δεν είναι, δηλαδή, μόνο η τυπική καταγραφή ενός δικαιώματος που θα φέρει την αλλαγή, αλλά η ουσιαστική αποδοχή του δικαιώματος αυτού από τον σύγχρονο άνθρωπο. Σύμφωνα με τον Ευγένιο Βούλγαρη «Ανεξίθρησκος δεν είναι ο αδιάφορος και απαθής και αναίσθητος», καθώς ανοχή δε σημαίνει αδιαφορία.
Τη στιγμή που… η νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία έχει να επιδείξει σκληρούς θρησκευτικούς πολέμους· κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρξαν χιλιάδες νεομάρτυρες, διότι αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τα πιστεύω τους· ακόμη και σήμερα γίνονται τρομοκρατικές επιθέσεις στο όνομα των θρησκευτικών πεποιθήσεων, καταλαβαίνουμε ότι τα χαρτιά και οι υπογραφές δε μπορούν να διορθώσουν τέτοιου είδους καταστάσεις.
Η μισαλλοδοξία είναι δείκτης προσωπικής καλλιέργειας. Και είναι στο χέρι του καθενός μας το αν θα αδιαφορήσει, αν θα φανατιστεί ή αν θα ανεχτεί. Ίσως η προτροπή του Αποστόλου Παύλου «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ» (Εφ. 4,2) που πριν από 2000 χρόνια είχε απευθύνει στους χριστιανούς της Εφέσου, καθίσταται και πάλι επίκαιρη.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (webedition). (21 Μαΐου 2016). Ο Μέγας Κωνσταντίνος και το διάταγμα των Μεδιολάνων. Ανακτήθηκε Απρίλιος 21, 2021 από https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/113718.html
enfo.gr. (2 Μαΐου 2015). Το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας. Ανακτήθηκε Απρίλιος 21, 2021 από https://enfo.gr/ar4202
Ιστολόγιο Νίκος Τσιρέβελος. (24 Μαρτίου 2021). Ευγένιος Βούλγαρης. Ανακτήθηκε Απρίλιος 21, 2021 από https://ntsireve.blogspot.com/2021/03/blog-post_97.html
